На денешен ден
7 февруари – На денешен ден

1478.- Роден е англискиот хуманист и државник Томас Мор, дипломат и лорд канцелар на Хенри VIII (1529-32). Тој паднал во немилост кога не ја поддржувал кралот во неговиот спор со папата, а во 1535 година одбил да го признае Хенри за поглавар на Англиската црква. После тоа бил осуден на смрт и погубен. Како писател, тој е познат по неговото дело „Утопија“ (1516), во кое ја претстави визијата за идеално општество.
1792.- Австрија и Прусија формираа сојуз против револуционерната Франција во страв од ширење на идеите за граѓанска револуција. Тоа беше првата од шесте коалиции во кои подоцна се приклучија Русија, Англија, Турција и други помали европски земји, против Наполеон.
1812.- Роден е Чарлс Дикенс, прородител на општествениот роман, еден од најзначајните, највлијателните и најчитаните англиски писатели („Дејвид Коперфилд“, „Оливер Твист“, „Клубот на Пиквик“, „Старата ретка продавница“).
1837.- Починал шведскиот крал Густав IV, за време на чие владеење (1792-1809) Шведска била речиси во целосна изолација. По неуспехот во војните со Русија и Данска (1808), бил соборен со офицерски заговор (1809), по што живеел во егзил.
1863.- На британскиот воен брод „Орфеј“, кој потона крај брегот на Нов Зеланд загинаа 190 луѓе.
1878.- Умрел папата Пиј IX, чиј понтификат траел 31 година и 236 дена, најдолго во историјата на Католичката црква. За време на неговиот понтификат, црковната (папска) држава изгубила најголем дел од своите територии, а папата се повлекол во Ватикан (1870). Тој ја објави догмата за безгрешното зачнување на Богородица во 1854 година и непогрешливоста на папата во 1870 година.
1894.- Умрел белгискиот производител на дувачки инструменти Адолф Сакс (Адолф Сакс), кој во 1840 година измислил музички инструмент наречен по него саксофон.
1913.- Црногорската војска и српскиот крајбрежен одред започнале напад на Скадар, кој го држеле Турците, во Првата балканска војна. Во април Црногорците го принудија Есад-паша да го предаде градот, но мораа да се повлечат во мај, бидејќи европските сили одлучија Скадар да и припадне на Албанија.
1947.- Британскиот план за поделба на Палестина на арапски и еврејски дел беше отфрлен и од Евреите и од Арапите.
1962.- Во експлозија во рудник за јаглен во близина на Сарбрикен во Западна Германија загинаа 298 рудари.
1964.- Популарната британска поп-група „Битлси“ за првпат гостуваше на турнеја низ САД.
1968.- Премиерите на сите 10 канадски провинции одобрија нацрт-устав според кој статусот на францускиот јазик низ цела Канада беше еднаков со оној на англискиот.
1969.- Нигериски авиони бомбардираа преполн пазар во село во бунтовничката Биафра. Повеќе од 200 луѓе загинаа.
1971.- Жените во Швајцарија добија право на глас на референдум.
1984.- Американскиот космонаут Брус МекКендлес го напушти вселенскиот брод „Челинџер“ и стана првиот човек што „прошета“ во вселената.
1986.- Претседателот на Хаити, Жан Клод Дувалие ја напушти земјата, со што стави крај на 29-годишната диктатура на семејството Дувалие во оваа карипска земја.
1990.- Пленумот на Централниот комитет на Комунистичката партија на СССР го прифати предлогот на лидерот Михаил Горбачов да се стави крај на 70-годишниот монопол на власта на партијата, отворајќи го патот за повеќепартиски политички систем.
1991.- Пречесниот Жан Бертранд Аристид беше прогласен за претседател на Хаити, како прв демократски избран шеф на државата.
1995.- Рамзи Јусеф, главниот осомничен за нападот на Светскиот трговски центар во Њујорк во 1993 година, беше уапсен во Исламабад, Пакистан, кога шест лица загинаа, а повеќе од 1.000 беа повредени. Шест исламски екстремисти беа обвинети и осудени на доживотен затвор за тој напад.
1996.- Во „Боингот 757“, кој се урна неколку минути по полетувањето од Доминиканската Република за Германија, загинаа сите 189 патници и членови на екипажот. Најголем дел од патниците биле германски туристи.
1999.- Умрел јорданскиот крал Хусеин (Хусеин), кој владеел со Јордан од 1952 година, а го наследил неговиот син, принцот Абдула (Абдула).
2000.- Во Белград е убиен Павле Булатовиќ, министер за одбрана на Сојузна Република Југославија.
2001.- Умре американската пејачка и актерка Дејл (Дејл) Еванс, која со нејзиниот сопруг Рој Роџерс играше во 27 вестерн филмови и ја напиша нивната песна „Traces of Happiness“.
2003.- Умре Аугусто Монтеросо (Монтеросо), писател од Гватемала и познат мајстор на кратки раскази, кој ја доби шпанската награда за литература „Принцот од Астурија“ во 2000 година.
2010.- Умре академик Михајло Марковиќ, висок функционер и еден од основачите на Социјалистичката партија на Србија (СПС), и автор на програмските принципи на партијата.
2013 – Режисер и сценарист на југословенската и хрватската кинематографија Крсто Папиќ, добитник на три златни арени во Пула („Лисици“, „Изведба на Хамлет во село Мрдуша Доња“, „Мало селско шоу“, „Спасителот“, „Живот со вујко“) починал. .
2017 година – Германија, Франција, земјите од Бенелукс и Италија иницираа фундаментална промена во идната интеграција на Европската унија со предлагање на две категории членки и „цврсто јадро“ околу еврото што ќе се заснова на тесна координација на економиите, одбраната, заштита на надворешните граници и сузбивање на тероризмот и илегалната имиграција .
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт15 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп12 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин23 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин23 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза1 час
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно