На денешен ден
8 декември – Светот „На денешен ден“

1542.- Родена е Мери Стјуарт, кралица на Шкотска од 1560 година. Поради нејзината про-католичка политика, била принудена да абдицира во 1567 година и да се засолни во Англија, каде што била затворена и по 18 години затвор била погубена (1587 година) на обвинението за подготвување заговор против англиската кралица Елизабета I.
1626.- Родена е шведската кралица Кристина Аугуста (Кристина). Кралицата во својата шеста година (1632), крунисана 12 години подоцна, како една од најобразованите жени во Европа, била покровител на науката и литературата и ги собирала учените луѓе на дворот, вклучувајќи го и францускиот филозоф Декарт. Принудена да абдицира во 1654 година, таа премина во католицизам и живееше во европските градови. Таа е погребана во црквата Свети Петар во Рим.
1638.- Починал дубровничкиот барокен поет Иван (Џиво) Гундулиќ, најважниот поет на јужнословенскиот регион во 17 век. Пишувал митолошки драми и романтични трагикомедии, а највредни дела му се лирскиот еп „Солзите на блудниот син“, херојскиот еп „Осман“ и пастирската драма „Дубравка“ која завршува со познатата химна на слободата.
1824.- Роден е српскиот писател Јаков Игњатовиќ, творец и најзначаен претставник на реалистичниот роман во српската литература („Трпен спасен“, „Милан Наранџиќ“, „Кудан свет“, „Васа Решпект“, „Вечниот младоженец“, Стари и нови мајстори“, „Патница“).
1832.- Роден е норвешкиот писател Бјернстјерне Мартиниус Бјернсон (Бјорнсон), добитник на Нобеловата награда за литература во 1903 година, водечка личност во норвешкиот и нордискиот културен живот во 19 век. Книжевна слава стекна со расказите „Синеве Сулбакен“, „Арне“, „Среќно момче“, „Татко“, со кои отвори нова ера на норвешката проза.
1854.- Папата Пиј IX ја објави догмата за безгрешното зачнување на Богородица.
1863.- Британскиот боксер Том Кинг стана првиот светски шампион во тешка категорија, победувајќи го Американецот Џон Хинан.
1865.- Роден е финскиот композитор Жан Сибелиус, чие дело е инспирирано од финскиот фолклор, особено од епот „Калевала“ (симфониска песна „Филандија“, увертира „Карелија“, „Тажен валцер“, концерт за виолина).
1925.- Објавена е книгата на Адолф Хитлер „Mein Kampf“ во која е претставена концепцијата на „Новиот поредок“ и расната супериорност на Германците.
1941.- САД и Велика Британија и објавија војна на Јапонија, ден по јапонскиот напад на американската база Перл Харбор на Хаваите. Германија и Италија, во согласност со обврските од Тројниот пакт, објавија војна на САД.
1949.- Генералното собрание на ОН побара од светските сили да ја признаат независноста на Кина по бегството на Чианг Каи Шек во Тајван.
1954.- Српските и хрватските писатели и лингвисти постигнале новосадски договор за српскохрватскиот литературен јазик, кој го потпишале 25 истакнати јазични експерти. Заклучено е дека националниот јазик на Србите, Хрватите и Црногорците е еден јазик со два изговори, дека двете букви – кирилицата и латиницата – се еднакви и дека јазикот има заеднички правопис.
1966.- Договорот за забрана на нуклеарно оружје во вселената го потпишаа 28 земји, вклучувајќи ги СССР и САД.
1966.- Во несреќата на грчкиот ферибот „Хераклион“, кој потона за време на невреме во близина на островот Мелос, загинаа 234 патници и членови на екипажот.
1974.- На референдумот, Грците со големо мнозинство гласаа за републиката и против обновувањето на монархијата.
1978.- Умре израелскиот државник Голда Меир, првата жена премиер на Израел (1969-74).
1980.- Во Њујорк е убиен поранешниот член на „Битлси“ Џон Ленон. Тој беше убиен од психички растроен навивач Марк Дејвид Чепмен (Дејвид Чепмен), кој подоцна беше осуден на доживотен затвор.
1991.- Водачите на Русија, Белорусија и Украина Борис Елцин, Леонид Кравчук и Станислав Шушкевич го потпишаа Беловешкиот договор за формирање на Заедницата на независни држави во Минск. Така, Советскиот Сојуз престана да постои.
1995.- Во Лондон започна дводневната конференција на која наместо Женевската мировна конференција за поранешна Југославија, беше формиран Советот за спроведување на мирот. Во работата на Конференцијата учествуваа министри за надворешни работи на 40 земји и претставници на бројни меѓународни организации. Шведскиот дипломат Карл Билт беше назначен за висок претставник на меѓународната заедница во Босна.
2000.- Во Отава се одржа првиот светски самит посветен на културата и уметноста, каде што беше основана Меѓународната федерација на агенции за поддршка на уметноста.
2000.- Умре српскиот надреалистички сликар Милиќ Станковиќ, познат како Милиќ од Мачва.
2001.- Умре Френсис Елизабет Снајдер Холбертон, една од пионерите на компјутерското програмирање. Во раните 40-ти, таа го програмирала револуционерниот дигитален компјутер ENIAC за американската армија, а подоцна учествувала во создавањето на компјутерскиот јазик COBOL и FORTRAN.
2002.- Повторените претседателски избори во Србија пропаднаа поради недоволен одѕив на гласачите од 45,17 отсто. Лидерот на Демократската партија на Србија (ДСС) и претседател на СРЈ, Воислав Коштуница, освои најмногу гласови, 1.699.089, или 57,66 отсто.
2003.- Умрел Ханс Хотер (Хоттер), австриски оперски пејач со германско потекло, кој се прославил во оперите на Рихард Вагнер, особено во улогите во „Прстен циклус“ и „Парсифал“. Тој се појави во главната улога во „Летечкиот Холанѓанец“ и „Умри Мајстерсингер“.
2005 – Норвешка усвои закон со кој норвешките компании ги обврзуваше најмалку 40 проценти од членовите на одборите да бидат жени до 2008 година. Во спротивно, компаниите ќе се соочат со опасност од затворање. Ова е првиот закон од ваков вид во светот.
2009.- Во серија бомбашки напади во главниот град на Ирак, Багдад, загинаа 127 лица, а 448 беа ранети. Одговорноста за нападот и се припишува на Ал Каеда, за која се верува дека извршила бројни терористички напади во Ирак од почетокот на годинава.
2010 – Трибуналот во Хаг го осуди поранешниот офицер на ЈНА Веселин Шљиванчанин на 10 години затвор за злосторства против хрватските затвореници на фармата Овчара кај Вуковар есента 1991 година. 17 години во мај 2009. затвор.
2013 – Речиси 400 луѓе беа убиени во претходните три дена во Банги, Централноафриканската Република, која е во превирања откако претседателот беше соборен во март. На 5 декември, Советот за безбедност на ОН одобри заедничка воена акција на Франција и африканските трупи во Централноафриканската Република, со цел да се стави крај на конфликтите во таа земја.
2015 – Од почетокот на годината во Грција по морски пат пристигнале 720.000 бегалци од Сирија, Авганистан и Ирак. Крајбрежната стража на Грција и источниот регион спасила повеќе од 93.000 бегалци кои пристигнале со брод од Турција, додека во првите 10 месеци од 2015 година се удавиле 1.032 лица.
2018 – Почина Људмила Алексеева, пионер во заштитата на човековите права во СССР и Русија. Во текот на 1960-тите и 1970-тите, таа протестираше против третманот на советските политички затвореници и побара нивно ослободување. Таа ја основа најстарата руска организација за заштита на човековите права – Московската Хелсиншка група.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Македонија14 часа
МВР истакна важна информација која стартува од утре 1 јули
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (30 јули)
-
Хороскоп12 часа
Хороскоп за вторник (1 јули)
-
Кичево2 дена
(ФОТО) Се запали дива депонија покрај пат кај с.Пополжани, интервенираше ТППЕ Кичево
-
Скопје2 дена
Во Скопје посебен режим на сообраќај за утре и задутре
-
Магазин17 часа
Вечерва започнува првиот фитнес подкаст во Македонија за сите љубители на здравиот живот заедно со „Adastra“ и Дејан Пауновски „Pakigram“
-
Хроника2 дена
МВР со детали за трагичниот настан на Дебарско езеро
-
Македонија22 часа
Од ноќеска цената на нафтените деривати се намалува, ова е новата цена