На денешен ден
8 ноември – На денешен ден

1519.- Шпанскиот освојувач Хернана Кортес пристигнал во Мексико, каде Ацтеките, сметајќи дека е реинкарнација на астешкото божество Кецалкоатл, го примиле со најголеми почести.
1520.- По наредба на данскиот крал Кристијан II бил извршен масакр на повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. „Крвопролевањето во Стокхолм“ поттикнало востание кое под водство на Густав Васа во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1656.- Роден е англискиот астроном и геофизичар Едмунд Хали, кој прв ја одреди траекторијата на кометата и го предвиде нејзиниот периодичен изглед (Кометата на Хали). Тој го направи првиот каталог на светли ѕвезди на јужното небо и првата метеоролошка карта.
1674.- Умре англискиот писател Џон Милтон, според многумина најголемиот англиски поет покрај Шекспир. Поддржувач на Оливер Кромвел и Граѓанската револуција, тој стана секретар за латински јазик во владата на Кромвел во 1649 година и напиша политички, религиозни и филозофски памфлети. Своите најдобри дела ги напишал по реставрацијата, слеп, сиромашен и разочаран од политиката и општеството („Изгубениот рај“, „Повратен рај“, „Борец Самсон“).
1793.- Лувр, замокот на француските кралеви од 1204 година, првпат е отворен за јавноста и со одлука на револуционерната влада во 1791 година е претворен во музеј.
1805.- Смедеревскиот диздар Мухарем Гуша Бошњак му ги предал клучевите од градот на водачот на Првото српско востание Караѓорѓе. Со тој чин Смедерево станал еден од првите српски градови што Караѓорѓе ги ослободил од Турците.
1847.- Роден е ирскиот писател и театарски критичар Брам Стокер, автор на романот за Дракула (1897), кој останал сосема незабележан за време на животот на авторот. Тоа беше откриено од филмската продукција преку серија филмови за егзотичен гроф од трансилванија вампири.
1858.- По поразот на турската војска кај Грахово, Црна Гора стекнала меѓународно воспоставени граници со Отоманската империја, гарантирани од големите сили – Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1895.- Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген открил рендгенски зраци, кои се наречени рендгенски зраци. За овој изум тој ја доби Нобеловата награда за физика во 1901 година.
1900.- Роден е српскиот композитор, диригент, музички педагог и критичар Михаило Вукдраговиќ, професор и ректор на Музичката академија во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите (симфониска поема „Патот до победата“, кантати „Србија“, „Светли гробови“, „Вез на слободата“, соло песни, гудачки квартети, филмска и сценска музика).
1917.- Формиран е совет на народни комесари како нова руска влада на чело со Ленин. Лео Троцки стана комесар за надворешни работи, а Сталин комесар за националности.
1917.- Умрел српскиот писател Милутин Бојиќ, автор на поемата „Сина гробница“ посветена на масовното погребување на српските војници во морето, по повлекувањето низ Албанија во Првата светска војна. Погребан е на гробиштата Зејтинлик во Солун. Има напишано четири книги поезија и неколку драми, меѓу кои „Кралската есен“ и „Женидбата на Урош“.
1923.- Во Минхен е спречен обид на Адолф Хитлер да изврши државен удар со генералот Лудендорф. Нацистичкиот водач беше уапсен четири дена подоцна и осуден на пет години затвор, но беше помилуван кон крајот на 1924 година. За време на неговото време во затвор, тој ја напиша книгата „Мојот кампф“ (Мојата борба), која подоцна стана библија на нацизмот.
1942.- Сојузничките сили под команда на генералот Двајт Ајзенхауер почнале да се слетуваат во Северна Африка за време на Втората светска војна. Борбите против германско-италијанските трупи завршија на 13 мај 1943 година со победа на сојузниците.
1960.- На 43 години, кандидатот на Демократската партија Џон Кенеди стана најмладиот претседател во историјата на САД. Тој беше убиен во Далас на 22 ноември 1963 година.
1986.- Умре рускиот политичар Вјачеслав Молотов, шеф на советската дипломатија од 1939 до 1949 година и од 1953 до 1956 година, главен преговарач со нацистичка Германија во подготовката на советско-германскиот пакт за ненапаѓање (1939 година). Од 1931 до 1941 година бил и претседател на Советот на народни комесари (влада). Еден од најблиските соработници на Сталин, тој беше исклучен од партијата во јуни 1957 година и отстранет од сите позиции. Во партијата е вратен во 1984 година на 95-годишна возраст.
1989.- Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија, првиот црнец во историјата на САД кој станал гувернер на една американска држава. Истиот ден, Дејвид Динкинс беше избран за првиот црн градоначалник на Њујорк.
1998.- Судот во Бангладеш осуди 15 поранешни офицери обвинети за убиство на претседателот на Бангладеш Шеик Муџибур Рахман (Муџибур) во воен удар во август 1975 година.
1999.- Умре словенечкиот и југословенскиот гимнастичар Леон Штукељ, најстариот олимписки шампион и првиот олимписки победник од поранешна Југославија. Штукељ освои шест олимписки медали, вклучувајќи три златни, два во Париз во 1924 година и еден во Амстердам во 1928 година.
2001.- Припадниците на српската единица за специјални операции („Црвени беретки“) започнаа протести во центарот за обука во Кула. Четири дена подоцна тие со транспортери го блокираа целиот центар и дел од автопатот во Белград. Протестот заврши на 17 ноември по преговорите со српската влада.
2001.- Горниот дом на Франција, Сенатот, усвои закон со кој на Корзика и се дозволува ограничена автономија, од која беа протерани многу клучни членови.
2002.- Советот за безбедност на ОН едногласно ја усвои резолуцијата 1441 за разоружување на Ирак.
2004.- Убиена е Ирис Чанг, авторка на „Силувањето од Нанџинг“, позната историја на јапонската бруталност во Кина во текот на 1930-тите. Книгата иницираше преиспитување на мрачната историја на јапонската окупација на Кина.
2010.- Кинескиот дисидент Лиу Ксијаобо ја доби Нобеловата награда за мир „за неговата долга и ненасилна борба за основните човекови права во Кина“.
2010 – Советот на министри на Европската унија ги укина визите за Босна и Херцеговина и Албанија.
2012.- Французинката Миреј Балестрази е избрана за претседател на Интерпол како прва жена на чело на меѓународната организација за полициска соработка.
2015.- Во Хрватска се одржаа осми по ред парламентарни избори од воведувањето на повеќепартиската демократија, на кои за првпат беше применет таканаречениот модел. отворени списоци, односно им овозможи на гласачите да ја пополнат листата на преферираниот кандидат на гласачкото ливче. Ниту една листа не освои апсолутно мнозинство.
2018 – Во светот се регистрирани три милиони бегалци и мигранти од Венецуела, што е десет отсто од населението во земјата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Хроника2 дена
Кичево и кичевско во тага по страшната трагедија која се случи вчера, каде по пад од четирицикл две малолетнички ги изгубија своите животи
-
Кичево22 часа
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за сабота (23 август)
-
Македонија2 дена
Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“
-
Хороскоп14 часа
Хороскоп за недела (24 август)
-
Македонија2 дена
Уште една измама со лажна сообраќајка, тетовчанка измамена за огромна сума на евра и швајцарски франци
-
Спорт2 дена
Утре започнува првото коло во втората македонска фудбалска лига, според новите правила само шампионот обезбедува место во ПМФЛ
-
Хроника24 часа
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија