На денешен ден
8 ноември – На денешен ден
1519.- Шпанскиот освојувач Хернана Кортес пристигнал во Мексико, каде Ацтеките, сметајќи дека е реинкарнација на астешкото божество Кецалкоатл, го примиле со најголеми почести.
1520.- По наредба на данскиот крал Кристијан II бил извршен масакр на повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. „Крвопролевањето во Стокхолм“ поттикнало востание кое под водство на Густав Васа во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1656.- Роден е англискиот астроном и геофизичар Едмунд Хали, кој прв ја одреди траекторијата на кометата и го предвиде нејзиниот периодичен изглед (Кометата на Хали). Тој го направи првиот каталог на светли ѕвезди на јужното небо и првата метеоролошка карта.
1674.- Умре англискиот писател Џон Милтон, според многумина најголемиот англиски поет покрај Шекспир. Поддржувач на Оливер Кромвел и Граѓанската револуција, тој стана секретар за латински јазик во владата на Кромвел во 1649 година и напиша политички, религиозни и филозофски памфлети. Своите најдобри дела ги напишал по реставрацијата, слеп, сиромашен и разочаран од политиката и општеството („Изгубениот рај“, „Повратен рај“, „Борец Самсон“).
1793.- Лувр, замокот на француските кралеви од 1204 година, првпат е отворен за јавноста и со одлука на револуционерната влада во 1791 година е претворен во музеј.
1805.- Смедеревскиот диздар Мухарем Гуша Бошњак му ги предал клучевите од градот на водачот на Првото српско востание Караѓорѓе. Со тој чин Смедерево станал еден од првите српски градови што Караѓорѓе ги ослободил од Турците.
1847.- Роден е ирскиот писател и театарски критичар Брам Стокер, автор на романот за Дракула (1897), кој останал сосема незабележан за време на животот на авторот. Тоа беше откриено од филмската продукција преку серија филмови за егзотичен гроф од трансилванија вампири.
1858.- По поразот на турската војска кај Грахово, Црна Гора стекнала меѓународно воспоставени граници со Отоманската империја, гарантирани од големите сили – Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1895.- Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген открил рендгенски зраци, кои се наречени рендгенски зраци. За овој изум тој ја доби Нобеловата награда за физика во 1901 година.
1900.- Роден е српскиот композитор, диригент, музички педагог и критичар Михаило Вукдраговиќ, професор и ректор на Музичката академија во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите (симфониска поема „Патот до победата“, кантати „Србија“, „Светли гробови“, „Вез на слободата“, соло песни, гудачки квартети, филмска и сценска музика).
1917.- Формиран е совет на народни комесари како нова руска влада на чело со Ленин. Лео Троцки стана комесар за надворешни работи, а Сталин комесар за националности.
1917.- Умрел српскиот писател Милутин Бојиќ, автор на поемата „Сина гробница“ посветена на масовното погребување на српските војници во морето, по повлекувањето низ Албанија во Првата светска војна. Погребан е на гробиштата Зејтинлик во Солун. Има напишано четири книги поезија и неколку драми, меѓу кои „Кралската есен“ и „Женидбата на Урош“.
1923.- Во Минхен е спречен обид на Адолф Хитлер да изврши државен удар со генералот Лудендорф. Нацистичкиот водач беше уапсен четири дена подоцна и осуден на пет години затвор, но беше помилуван кон крајот на 1924 година. За време на неговото време во затвор, тој ја напиша книгата „Мојот кампф“ (Мојата борба), која подоцна стана библија на нацизмот.
1942.- Сојузничките сили под команда на генералот Двајт Ајзенхауер почнале да се слетуваат во Северна Африка за време на Втората светска војна. Борбите против германско-италијанските трупи завршија на 13 мај 1943 година со победа на сојузниците.
1960.- На 43 години, кандидатот на Демократската партија Џон Кенеди стана најмладиот претседател во историјата на САД. Тој беше убиен во Далас на 22 ноември 1963 година.
1986.- Умре рускиот политичар Вјачеслав Молотов, шеф на советската дипломатија од 1939 до 1949 година и од 1953 до 1956 година, главен преговарач со нацистичка Германија во подготовката на советско-германскиот пакт за ненапаѓање (1939 година). Од 1931 до 1941 година бил и претседател на Советот на народни комесари (влада). Еден од најблиските соработници на Сталин, тој беше исклучен од партијата во јуни 1957 година и отстранет од сите позиции. Во партијата е вратен во 1984 година на 95-годишна возраст.
1989.- Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија, првиот црнец во историјата на САД кој станал гувернер на една американска држава. Истиот ден, Дејвид Динкинс беше избран за првиот црн градоначалник на Њујорк.
1998.- Судот во Бангладеш осуди 15 поранешни офицери обвинети за убиство на претседателот на Бангладеш Шеик Муџибур Рахман (Муџибур) во воен удар во август 1975 година.
1999.- Умре словенечкиот и југословенскиот гимнастичар Леон Штукељ, најстариот олимписки шампион и првиот олимписки победник од поранешна Југославија. Штукељ освои шест олимписки медали, вклучувајќи три златни, два во Париз во 1924 година и еден во Амстердам во 1928 година.
2001.- Припадниците на српската единица за специјални операции („Црвени беретки“) започнаа протести во центарот за обука во Кула. Четири дена подоцна тие со транспортери го блокираа целиот центар и дел од автопатот во Белград. Протестот заврши на 17 ноември по преговорите со српската влада.
2001.- Горниот дом на Франција, Сенатот, усвои закон со кој на Корзика и се дозволува ограничена автономија, од која беа протерани многу клучни членови.
2002.- Советот за безбедност на ОН едногласно ја усвои резолуцијата 1441 за разоружување на Ирак.
2004.- Убиена е Ирис Чанг, авторка на „Силувањето од Нанџинг“, позната историја на јапонската бруталност во Кина во текот на 1930-тите. Книгата иницираше преиспитување на мрачната историја на јапонската окупација на Кина.
2010.- Кинескиот дисидент Лиу Ксијаобо ја доби Нобеловата награда за мир „за неговата долга и ненасилна борба за основните човекови права во Кина“.
2010 – Советот на министри на Европската унија ги укина визите за Босна и Херцеговина и Албанија.
2012.- Французинката Миреј Балестрази е избрана за претседател на Интерпол како прва жена на чело на меѓународната организација за полициска соработка.
2015.- Во Хрватска се одржаа осми по ред парламентарни избори од воведувањето на повеќепартиската демократија, на кои за првпат беше применет таканаречениот модел. отворени списоци, односно им овозможи на гласачите да ја пополнат листата на преферираниот кандидат на гласачкото ливче. Ниту една листа не освои апсолутно мнозинство.
2018 – Во светот се регистрирани три милиони бегалци и мигранти од Венецуела, што е десет отсто од населението во земјата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт16 часаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин21 часИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (5 декември)
-
Хороскоп8 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle20 часа(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Здравје и убавина2 денаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
-
Македонија1 денСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза22 часаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
