На денешен ден
9 јули – На денешен ден

1386.- Во битката кај Земпах, сојузот на швајцарските кантони ја поразил значително супериорната војска на Леополд III од Хабсбург. Оваа битка е запишана во историјата на војувањето како прва победа на пешадијата над коњаницата.
1441 – Умре фламанскиот сликар Јан ван Ејк (Ејк). Тој е првиот што ги надмина средновековните шеми во европското сликарство и внесе нов уметнички израз, поради што се вбројува меѓу најзначајните личности во историјата на сликарството. Се прославил со сликање на олтарот во црквата Св. Бавона во Гент.
1519.- Шпанскиот конквистадор Хернан Кортез слета на брегот на Мексиканскиот Залив, каде што го основал градот Вера Круз и го започнал освојувањето на Мексико, кое завршило во 1521 година со уништување на Ацтечката империја.
1609.- Римско-германскиот император Рудолф II, со цел да ги придобие чешките протестанти, издаде повелба за слободата на вероисповед во Чешка.
1686.- Формирана е Аугсбуршката алијанса меѓу германско-римскиот император Леополд I, Шпанија, Шведска, Холандија и Саксонија против францускиот крал Луј XIV (Луј).
1746 – Француската флота пристигна на територијата на Пондишери во Индија, која потоа стана француска сопственост. Тој беше вратен во Индија во 1954 година.
1762.- Рускиот император Петар III Фјодорович Романов абдицирал, неколку месеци по преземањето на тронот. Царот потоа бил уапсен и убиен по наредба на неговата сопруга, идната царица Катерина II Алексеевна, позната како Катерина Велика.
1810 – Наполеон Бонапарта ја анектираше Холандија.
1816.- На Конгресот во Тукуман беше прогласена независноста на Обединетите провинции Рио де ла Плата (Аргентина) од Шпанија.
1877.- Одржан е првиот тениски турнир Вимблдон.
1879.- Роден е италијанскиот композитор Оторино Респиги, еден од иницијаторите за заживување на италијанската музика на почетокот на 20 век („Грегоријански концерт“ за виолина и оркестар, симфониски песни „Римски борови“, „Римски фонтани“).
1913.- Брегалничката битка во Втората балканска војна завршила со победа на српската војска над бугарските чети. Битката започна на 30 јуни, кога бугарските трупи ги нападнаа српската и грчката војска во Македонија, сојузници во борбата против Турција, без објавување војна.
1916.- Роден е англискиот државник Едвард Хит, лидер на Конзервативната партија од 1965 до 1975 година. Како премиер (1970-74), тој ја воведе Велика Британија во Европската економска заедница (Европска унија).
1922.- Американскиот пливач, подоцна филмски актер („Тарзан“) Џони Вајсмулер (Џони Вајсмулер) стана првиот пливач што препливал 100 метри за помалку од една минута (58,6 секунди).
1932.- Умрел американскиот пронаоѓач Кинг Кемп Жилет, изумителот на жилетот, овде познат како „жилет“, според француската верзија на неговото презиме.
1944.- Британските и канадските трупи го презедоа градот Каен во Нормандија од Германците во Втората светска војна, по тешките бомбардирања и едномесечните битки.
1960.- Советскиот лидер Никита Сергеевич Хрушчов ги предупреди САД да не интервенираат против Куба, бидејќи во тој случај СССР ќе го поддржи кубанскиот народ.
1963.- Потпишан е договор за формирање на Федерацијата на Малезија, во која беа вклучени Малаја, Сингапур, Саравак и Северен Борнео (Сабах). Две години подоцна, Сингапур се отцепи од Малезија.
1971.- Последната американска база во Виетнам им беше предадена на јужно виетнамските трупи.
1989.- Умре српскиот историограф Федор Никиќ, основач на Музејот на манастирите Фрушка Гора. Тој се занимаваше со уставното право, малцинските прашања и црковните реформи. Напишал повеќе дела, меѓу кои и „Месните управи на Србија во 19 и 20 век“.
1993.- Користејќи го генетскиот метод на ДНК отпечатоци, британските научници ги идентификуваа посмртните останки на рускиот император Николај II Романов и членовите на неговото семејство, кои беа убиени во летото 1918 година во Екатеринбург.
1996.- Русија ја продолжи офанзивата против чеченските сепаратисти, откако Борис Елцин беше реизбран за претседател.
1997.- Боксерот во тешка категорија, Мајк Тајсон, доби забрана за спорт на една година и парична казна од три милиони долари, бидејќи за време на натпреварот за светскиот шампионат во тешка категорија на 28 јуни, неговиот противник, Евандер Холифилд, го гризнал за уво.
1998.- Во Загреб умре југословенскиот режисер Душан Вукотиќ, добитник на Оскар во 1961 година за краткиот цртан филм „Сурогат“.
2001 – Апелациониот суд во Сантијаго го прекина судењето против поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, прогласувајќи го за ментално неспособен. Пиноче беше уапсен во 1998 година во Лондон за злосторства извршени во Чиле, откако дојде на власт со воен удар во 1973 година.
2003 – Србија и Црна Гора беа примени во полноправно членство во Групата држави против корупција (ГРЕКО).
2004.- Повеќе од 100 луѓе беа убиени, а околу 15.000 селани беа принудени да ги напуштат своите домови во нападите на бунтовниците од Уганда кои ограбија и запалија шест села во јужен Судан.
2010.- Со размена на шпиони на аеродромот во Виена, Русија и САД ставија крај на шпионската афера Чепмен, која се закануваше да ги загрози односите меѓу двете земји. Разменети се десет агенти кои ги ослободи Вашингтон и четворица ослободени од Москва.
2011 – Јужен Судан свечено ја прогласи својата независност, по 50 години конфликт со северниот дел на земјата во кој загинаа повеќе од два милиони луѓе. Независноста на Јужен Судан е резултат на мировниот договор од 2005 година со кој заврши граѓанската војна.
2013.- Почина Жељко Малнар (69), новинар, истражувач, патописец и авантурист, автор на повеќе од 70 документарни филмови и репортажи од различни земји на повеќе континенти, познат на хрватската јавност по ТВ-емисиите „Кошмарот на Жељко Малнар“.
2014 – Гувернерот на Џакарта, Јоко Видодо, победи на претседателските избори во Индонезија, каде противник му беше поранешниот армиски генерал Прабова Субианто.
2015 – Европскиот парламент усвои резолуција со која се осудува геноцидот во Сребреница извршен од силите на босанските Срби под команда на генералот Ратко Младиќ и паравоените единици.
2017 – Венецијанските утврдувања од 15, 16 и 17 век од територијата на Италија, Хрватска и Црна Гора се внесени на списокот на светско наследство на Организацијата за образование, наука и култура на Обединетите нации (УНЕСКО).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт15 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин24 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин24 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза2 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно