На денешен ден
На денешен ден – 14 мај
1316 година – Роден е Карло IV Луксембург, крал на Бохемија од 1346 година, римско-германски император од 1355 година. Тој го основал првиот универзитет во Централна Европа во Прага (1348).
1610 година – Религиозен фанатик го уби францускиот крал Хенри IV, првиот монарх од династијата Бурбон, во Париз.
1643 година – Четиригодишниот Луј XIV дојде на францускиот престол по смртта на неговиот татко Луј XIII. Регент беше неговата мајка Ана од Австрија, но кардиналот Мазарин имаше вистинска моќ 1811 година – Парагвај прогласи независност од Шпанија.
1900 година – Во Париз беа отворени вторите модерни Олимписки игри, за кои учествуваа жени за прв пат.
1912 година – Умре шведскиот писател Август Стриндберг, еден од најважните и највлијателни драмски писатели на 20 век („Мис на Јулија“, „Татко“).
1932 година – Почина политичарот, историчар и економист Чедомиj Мијатовиќ, член на Српската кралска академија, во Лондон. Како шеф на српската дипломатија, тој потпиша тајна конвенција со Австро-Унгарија во 1881 година. Тој беше првиот во Србија што започна да ја изучува економската историја.
1940 година – Германските бомбардери уништија две третини од Ротердам за време на преговорите за предавање на холандската армија во Втората светска војна. Околу илјада луѓе беа убиени, а 80 000 останаа без домови.
1948 година – Прогласена е држава Израел, осум часа пред крајот на британскиот мандат во Палестина. Прв претседател на новата држава беше Хаим Вајзман, а премиер Дејвид Бен Гурион.
1955 година – Албанија, Бугарија, Унгарија, Германска демократска Република, Полска, Романија, СССР и Чехословачка во Варшава го потпишаа договорот за воспоставување на Варшавскиот пакт.
1968 година – Комунистичката влада во Чехословачка, предводена од Александар Дубчек, објави почеток на широки социјални реформи, познати како „Прашката пролет“. Реформите беа прекинати уште во август, со влегувањето на советските трупи во Прага.
1973 година – Лансирана е првата американска вселенска лабораторија, Skylab I.
1989 година – Лидерот на перонистите Карлос Менем стана претседател на Аргентина, победувајќи го кандидатот на владејачката Радикална партија, Едуардо Ангелос.
1991 година – Самоубиството го изврши Jианг Кинг, вдовица на кинескиот лидер Мао Це Тунг, еден од водачите на Културната револуција (1966-1976).
1992 година – По 47 години, името на главната улица во Белград, улицата Маршала Тита, беше сменето во Улика српски владара. Името подоцна беше сменето во Улика краralа Милана.
1998.- Умре американскиот пејач и филмски актер Френк Синатра (Френк). Тој се здоби со светска слава со низата музички хитови „Странци во ноќта“, „Newујорк, Newујорк“ и како добитник на Оскар за улогата во филмот „ Од тука до вечноста “.
1999 година – колона бегалци во близина на селото Кориса, Косово, беше погодена од бомбардирањето на НАТО врз СР Југославија. Загинаа 87 лица, повеќето од нив деца.2001 година – Советот на НАТО одобри враќање на армијата и полицијата на СРЈ во Секторот Б на Зона за безбедност на копно на административната граница помеѓу Косово и Србија, почнувајќи од 24 мај.
2001 година – Лидер на коалицијата на десниот центар, Силвио Берлускони, победи на парламентарните избори во Италија и ја формираше 59-тата италијанска влада од 1945 година.
2003 година – По скоро 40 години планирање и дебата, започнаа подземни работи за заштита на Венеција од тонење.
2008 година – Британските национални архиви објавија повеќе од 1.000 страници тајни документи за неидентификувани летечки објекти (НЛО) на небото на Велика Британија во текот на 1970-тите и 1980-тите.
2009 година – Европската комисија му изрече рекордна казна од 1,06 милијарди евра на Интел, најголемиот светски производител на микропроцесори, за злоупотреба на својата доминантна позиција на пазарот.
2011 година – Експериментален авион со соларен погон слета во Брисел по 13 часа лет. Авионот е проект на швајцарскиот авијатичар и лекар Бертранд Пикард, управуван од Андре Борсберг.
2013 година – Воздушните сили на САД тестираа дрон Х-47Б, со големина на борбен авион, над Атлантикот. Авионот може да слета и полета од носачот на авиони, што значи дека може да се користи низ целиот свет, без потреба да се бара дозвола од други земји за летање до дестинацијата.
2018 година – Амбасадата на САД во Израел беше преместена од Тел Авив во Ерусалим во согласност со одлуката на претседателот Доналд Трамп донесена на крајот на 2017 година. Настанот предизвика протести на Палестинците на границата меѓу Израел и Појасот Газа, а десетици луѓе беа убиени во судирите меѓу демонстрантите и израелската армија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево2 денаЈовановски: „Ние во Кичево не можеме да исчистиме толку брзо колку што некои несовесни граѓани можат да расфрлаат ѓубре“
-
Култура2 денаУтре е голем празник, помолете се за здравје, на врата ни е „Пресвета Богородица Пречиста“, на помош слава, за многу години!
-
Хороскоп1 денХороскоп за четврток (4 декември)
-
Временска прогноза2 денаДождот продолжува, на планините кои се над одредена надморска височина ќе се формира снежна покривка
-
Хороскоп6 часаХороскоп за петок (5 декември)
-
Технологија2 дена„Sony“ го лансира најновиот супер моќен продукт „Sony A7 V“, опремен со нов сензор и „partial stacked“ архитектура
-
Спорт2 денаБлагоја Милевски се заблагодари на сите досегашни претседатели на ФФМ, сите наши фудбалери, стручен штаб, медицински лица и логистика
-
Здравје и убавина20 часаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
