На денешен ден
На денешен ден: 24 октомври
1360.- Англискиот крал Едвард III од Франција и францускиот крал Жан II Бон потпишаа договор во Кале за завршување на првата фаза од Стогодишната војна. Англичаните добија дел од француската територија, а Едвард III пак се откажа од своето барање за францускиот престол.
1601.- Умрел данскиот астроном Тихо Брачо, кој на островот Хвен ја изградил познатата опсерваторија Ураниенбург и речиси две децении ги набљудувал планетите, особено Марс. Тој откри нова ѕвезда во соѕвездието Касиопеја.
1618.- Роден е императорот Могал Ауранџеб, големиот индиски магнат (1658-1707), кој дојде на власт откако го собори својот татко и ги погуби неговите браќа. Тој ја проширил империјата на Могулите, ја охрабрил уметноста и науката, но фанатично го ширел исламот и го прогонувал хиндуизмот.
1648.- Триесетгодишната војна заврши со Вестфалскиот мир, склучен од германскиот император и владетелите на Франција и Шведска. Мировниот договор ги потврди принципите на Аугсбуршкиот верски мир (1555) за еднаквост на римокатолиците и протестантите и ја спречи намерата на Римско-германската империја и Папата за хегемонија во Европа.
1725.- Умре Алесандро Гаспаре Скарлати, најважниот италијански композитор на високиот барок, автор на бројни опери и религиозни композиции.
1795.- Прусија, Австрија и Русија ја направија третата поделба на Полска, која престана да постои како независна држава.
1882.- Германскиот бактериолог Роберт Кох ја открил бактеријата што предизвикува туберкулоза, подоцна наречена „Кох бацил“.
1907.- Умре српскиот новинар, писател и политичар Пера Тодоровиќ, еден од основачите на Народната радикална партија, автор на програмата и статутот на партијата (1881). Кон крајот на 1886 година бил исклучен од партијата откако го обновил весникот „Самуправа“ и почнал да ги напаѓа радикалите. Започнува и до 1903 година го објавува „Мале новине“, првиот сензационалистички труд во Србија.
1912.- Со победата на Првата српска војска под команда на регентот Александар Караѓорѓевиќ над турската Вардарска војска на Зеки Паша, завршила Кумановската битка во Првата балканска војна.
1917.- Во Првата светска војна започна битката кај Капорето (словенечко име Кобарид), во која Германците и Австријците и нанесоа тежок пораз на италијанската војска и ја принудија да побегне.
1922.- Ирскиот парламент го усвои уставот со кој на државата и беше дадена слободна ирска држава. Уставот официјално стапи на сила во декември.
1939.- Нацистите им наредиле на Евреите во Германија да ја носат Давидовата ѕвезда.
1944.- Американски авиони го потопија јапонскиот носач на авиони Мусаши, еден од најголемите во светот, за време на Втората светска војна во Филипинскиот залив Лејт.
1945.- Стапи на сила Повелбата на ОН, потпишана во јуни 1945 година во Сан Франциско од 51 земја основач на светската организација, вклучително и Југославија.
1948.- Умрел австрискиот композитор со унгарско потекло Франц Лехар, најважниот претставник на виенската оперета во првата половина на 20 век („Веселата вдовица“, „Земјата на насмевките“, „Грофот Луксембург“).
1957.- По Втората светска војна умре францускиот моден дизајнер Кристијан Диор, еден од водечките светски модни дизајнери.
1964.- Британската африканска колонија Северна Родезија стекна независност како Република Замбија, со претседателот Кенет.
1970.- Левичарскиот кандидат Салвадор Аљенде е избран за претседател на Чиле. Тој беше убиен во септември 1973 година во државен удар од страна на офицерската хунта предводена од Аугусто Пиноче.
1980.- Полските власти го легализираа независниот синдикат „Солидарност“.
1991.- Во Сараево е конституирано првото Собрание на српскиот народ во БиХ, а за прв претседател е избран Момчило Краишник. Собранието ја усвои Декларацијата за правото на српскиот народ на самоопределување.
1997.- Во Белград беше убиен Зоран Тодоровиќ Кундак, секретар на Југословенската управа за левица, директор на „Беопетрол“, близок пријател на семејството на претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ. Убиецот не е идентификуван.
2000.- Српскиот парламент ја избра привремената техничка влада на Србија, која ќе обезбеди функционирање на земјата до предвремените парламентарни избори на 23 декември. Владата ја формираа Демократската опозиција на Србија, Српското движење за обнова и Социјалистичката партија на Србија.
2003.- По 27 години летање, суперсоничниот патнички авион „Бритиш ервејс Конкорд“ на „Бритиш ерлајнс“ слета за последен пат на лондонскиот аеродром Хитроу и на тој начин го заврши едно од најгламурозните поглавја во историјата на авијацијата.
2005.- Советот за безбедност на Обединетите нации го одобри почетокот на преговорите за идниот статус на Косово, а генералниот секретар на ОН Кофи Анан го назначи поранешниот фински претседател Марти Ахтисари за специјален пратеник на ОН за разговорите за статусот на Косово.
2005.- Умре Роза Паркс, основач на американското движење за правата на црнците. Нејзиното одбивање на белиот човек да му даде место во автобусот, поради што заврши во затвор, започна движење за заштита на човековите права во таа држава.
2007.- Јужнокорејската разузнавачка служба призна дека го извршила најголемото киднапирање во историјата на земјата во 1973 година, кога во Токио го киднапираше опозицискиот лидер Ким Де Јунг, кој беше избран за претседател на Јужна Кореја во 1997 година. Тој ја доби Нобеловата награда за мир во 2000 година бидејќи организираше историски самит со Северна Кореја.
2010.- Умре сценаристот Џозеф Стајн, познат по својот хит на Бродвеј „Виолинист на покривот“ за кој ја доби наградата Тони. Соработувал и на уште десетина успешни мјузикли, меѓу кои и „Грчки Зорба“.
2011.- Разорен земјотрес ја погоди источна Турција, при што загинаа 523 лица, а 1.650 беа повредени.
2019 година – Актуелниот претседател на Боливија, Ево Моралес, освои доволно гласови за да обезбеди нов шестгодишен мандат, на претседателските избори, проследени со контроверзни изборни резултати и наводи за кражба на гласови.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт22 часаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин1 денИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (5 декември)
-
Хороскоп13 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle1 ден(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Македонија2 денаСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза1 денВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Свет2 денаПоради злоупотреба, Русија ги блокира „Snapchat“ и „FaceTime“
