На денешен ден
На денешен ден: 24 октомври

1360.- Англискиот крал Едвард III од Франција и францускиот крал Жан II Бон потпишаа договор во Кале за завршување на првата фаза од Стогодишната војна. Англичаните добија дел од француската територија, а Едвард III пак се откажа од своето барање за францускиот престол.
1601.- Умрел данскиот астроном Тихо Брачо, кој на островот Хвен ја изградил познатата опсерваторија Ураниенбург и речиси две децении ги набљудувал планетите, особено Марс. Тој откри нова ѕвезда во соѕвездието Касиопеја.
1618.- Роден е императорот Могал Ауранџеб, големиот индиски магнат (1658-1707), кој дојде на власт откако го собори својот татко и ги погуби неговите браќа. Тој ја проширил империјата на Могулите, ја охрабрил уметноста и науката, но фанатично го ширел исламот и го прогонувал хиндуизмот.
1648.- Триесетгодишната војна заврши со Вестфалскиот мир, склучен од германскиот император и владетелите на Франција и Шведска. Мировниот договор ги потврди принципите на Аугсбуршкиот верски мир (1555) за еднаквост на римокатолиците и протестантите и ја спречи намерата на Римско-германската империја и Папата за хегемонија во Европа.
1725.- Умре Алесандро Гаспаре Скарлати, најважниот италијански композитор на високиот барок, автор на бројни опери и религиозни композиции.
1795.- Прусија, Австрија и Русија ја направија третата поделба на Полска, која престана да постои како независна држава.
1882.- Германскиот бактериолог Роберт Кох ја открил бактеријата што предизвикува туберкулоза, подоцна наречена „Кох бацил“.
1907.- Умре српскиот новинар, писател и политичар Пера Тодоровиќ, еден од основачите на Народната радикална партија, автор на програмата и статутот на партијата (1881). Кон крајот на 1886 година бил исклучен од партијата откако го обновил весникот „Самуправа“ и почнал да ги напаѓа радикалите. Започнува и до 1903 година го објавува „Мале новине“, првиот сензационалистички труд во Србија.
1912.- Со победата на Првата српска војска под команда на регентот Александар Караѓорѓевиќ над турската Вардарска војска на Зеки Паша, завршила Кумановската битка во Првата балканска војна.
1917.- Во Првата светска војна започна битката кај Капорето (словенечко име Кобарид), во која Германците и Австријците и нанесоа тежок пораз на италијанската војска и ја принудија да побегне.
1922.- Ирскиот парламент го усвои уставот со кој на државата и беше дадена слободна ирска држава. Уставот официјално стапи на сила во декември.
1939.- Нацистите им наредиле на Евреите во Германија да ја носат Давидовата ѕвезда.
1944.- Американски авиони го потопија јапонскиот носач на авиони Мусаши, еден од најголемите во светот, за време на Втората светска војна во Филипинскиот залив Лејт.
1945.- Стапи на сила Повелбата на ОН, потпишана во јуни 1945 година во Сан Франциско од 51 земја основач на светската организација, вклучително и Југославија.
1948.- Умрел австрискиот композитор со унгарско потекло Франц Лехар, најважниот претставник на виенската оперета во првата половина на 20 век („Веселата вдовица“, „Земјата на насмевките“, „Грофот Луксембург“).
1957.- По Втората светска војна умре францускиот моден дизајнер Кристијан Диор, еден од водечките светски модни дизајнери.
1964.- Британската африканска колонија Северна Родезија стекна независност како Република Замбија, со претседателот Кенет.
1970.- Левичарскиот кандидат Салвадор Аљенде е избран за претседател на Чиле. Тој беше убиен во септември 1973 година во државен удар од страна на офицерската хунта предводена од Аугусто Пиноче.
1980.- Полските власти го легализираа независниот синдикат „Солидарност“.
1991.- Во Сараево е конституирано првото Собрание на српскиот народ во БиХ, а за прв претседател е избран Момчило Краишник. Собранието ја усвои Декларацијата за правото на српскиот народ на самоопределување.
1997.- Во Белград беше убиен Зоран Тодоровиќ Кундак, секретар на Југословенската управа за левица, директор на „Беопетрол“, близок пријател на семејството на претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ. Убиецот не е идентификуван.
2000.- Српскиот парламент ја избра привремената техничка влада на Србија, која ќе обезбеди функционирање на земјата до предвремените парламентарни избори на 23 декември. Владата ја формираа Демократската опозиција на Србија, Српското движење за обнова и Социјалистичката партија на Србија.
2003.- По 27 години летање, суперсоничниот патнички авион „Бритиш ервејс Конкорд“ на „Бритиш ерлајнс“ слета за последен пат на лондонскиот аеродром Хитроу и на тој начин го заврши едно од најгламурозните поглавја во историјата на авијацијата.
2005.- Советот за безбедност на Обединетите нации го одобри почетокот на преговорите за идниот статус на Косово, а генералниот секретар на ОН Кофи Анан го назначи поранешниот фински претседател Марти Ахтисари за специјален пратеник на ОН за разговорите за статусот на Косово.
2005.- Умре Роза Паркс, основач на американското движење за правата на црнците. Нејзиното одбивање на белиот човек да му даде место во автобусот, поради што заврши во затвор, започна движење за заштита на човековите права во таа држава.
2007.- Јужнокорејската разузнавачка служба призна дека го извршила најголемото киднапирање во историјата на земјата во 1973 година, кога во Токио го киднапираше опозицискиот лидер Ким Де Јунг, кој беше избран за претседател на Јужна Кореја во 1997 година. Тој ја доби Нобеловата награда за мир во 2000 година бидејќи организираше историски самит со Северна Кореја.
2010.- Умре сценаристот Џозеф Стајн, познат по својот хит на Бродвеј „Виолинист на покривот“ за кој ја доби наградата Тони. Соработувал и на уште десетина успешни мјузикли, меѓу кои и „Грчки Зорба“.
2011.- Разорен земјотрес ја погоди источна Турција, при што загинаа 523 лица, а 1.650 беа повредени.
2019 година – Актуелниот претседател на Боливија, Ево Моралес, освои доволно гласови за да обезбеди нов шестгодишен мандат, на претседателските избори, проследени со контроверзни изборни резултати и наводи за кражба на гласови.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Хроника2 дена
Кичево и кичевско во тага по страшната трагедија која се случи вчера, каде по пад од четирицикл две малолетнички ги изгубија своите животи
-
Кичево18 часа
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за сабота (23 август)
-
Македонија1 ден
Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“
-
Хороскоп9 часа
Хороскоп за недела (24 август)
-
Македонија2 дена
Уште една измама со лажна сообраќајка, тетовчанка измамена за огромна сума на евра и швајцарски франци
-
Спорт2 дена
Утре започнува првото коло во втората македонска фудбалска лига, според новите правила само шампионот обезбедува место во ПМФЛ
-
Хроника19 часа
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија