На денешен ден
На денешен ден: 24 ноември
1572.- Почина шкотскиот протестантски реформатор Џон Нокс, следбеник на Калвин, основач на шкотската презвитеријанска црква и автор на „Историјата на реформацијата во Шкотска“.
1632.- Роден е холандскиот филозоф од еврејско потекло Барух де Спиноза (Барух), еден од најважните и најдоследни претставници на рационалистичката и монистичката филозофија. Неговата мисла, претставена во главниот дел „Етика“, имаше многу значајно влијание врз европската филозофија. Критичкиот однос кон Библијата и Талмудот предизвика гнев во теолошките кругови, а еврејската заедница го анатемираше и го избрка од своите редови.
1642.- Холандскиот морепловец Абел Јансун открил остров јужно од Австралија и го именувал како земја на Ван Димен, која подоцна била наречена Тасманија во негова чест.
1729.- Роден е рускиот генерал Александар Василевич Суворов, еден од најголемите војсководци во 18 век. Успешно се борел против Турците (1787-91), под негова команда австриско-руските трупи ги потиснале Французите од северна Италија во 1799 година, кога се прославил со преминувањето на Алпите при враќањето во Русија. Тој го задушил Пугачевското востание во Русија во 1774 година и востанието во Полска во 1794 година. Во 1942 година во СССР бил воведен Орденот Суворов за високи воени заслуги.
1848.- Умре британскиот државник Лорд Мелбурн, премиер и повереник на кралицата Викторија, по кого го добил името австралискиот град Мелбурн.
1859.- Објавена е книгата на Чарлс Дарвин „Потеклото на видовите“. Неговата револуционерна теорија за еволуцијата предизвика големи контроверзии во научните кругови, а посетителите на црквата изразија стравувања дека книгата ќе ги поткопа религиозните верувања за потеклото на светот.
1864.- Роден е францускиот сликар и графичар Анри Тулуз Лотрек, мајстор на литографијата, сликар на боемскиот Монмартр, атмосферата и ликовите на парискиот ноќен живот кон крајот на 19 век.
1883.- Роден е српскиот писател Јован Јовановиќ Змај, еден од најистакнатите личности на српското општество во втората половина на 19 век. Борец за национално и политичко ослободување, член на Српската кралска академија и драматург на Народниот театар во Белград (1890-98), уредник на повеќе списанија, попознат е како детски поет и автор на елегични лични исповеди (“ Ѓулиќи“, „Џулиќи увеоци“).
1916.- Умре британскиот конструктор на оружје од американско потекло Хирам Стивенс Максим, пронаоѓач на митралезот (1884) именуван по него.
1929.- Умре францускиот државник Жорж Бенжамин Клемансо, премиер од 1906 до 1909 година и од 1917 до 1920 година, кога се повлече од политичкиот живот. Поради ревноста со која настапуваше во парламентот како опозиција, го доби прекарот „Тигар“. За време на аферата Драјфус, во 1898 година, тој го објави познатото писмо на Зола до претседателот на Републиката „Јас обвинувам“ во неговиот весник „Л’Ауроре“. Тој е еден од креаторите на Антантата и претседавач на мировната конференција во Версај во 1919 година.
1941.- Во Втората светска војна започна германската офанзива на градот Ужице. Повлекувањето на главниот дел од партизанските сили беше Работничкиот баталјон. Германците го зазеле градот на крајот на ноември, а за време на борбите на Кадињача, 14 километри западно од Ужице, биле убиени 180 бранители на градот.
1957.- Во Мексико Сити умре Диего Ривера, познат мексикански сликар и комунистички активист. Се прослави со монументалните мурали во јавните институции во Мексико (124 фрески во палатата на Министерството за образование) и во САД.
1963.- Два дена по атентатот на американскиот претседател Џон Кенеди во Далас, Џек Руби во полициска станица го уби Ли Харви Освалд, осомничен за атентатот.
1974.- Американскиот претседател Џералд и советскиот лидер Леонид Брежњев постигнаа привремен договор во Владивосток за ограничување на офанзивното стратешко нуклеарно оружје.
1976.- Во земјотресот што го опустоши градот Мурадија и стотици села во источна Турција загинаа околу 5.300 луѓе, а 50.000 останаа без покрив над главата.
1989.- Под притисок на масовните демонстрации во Прага, целото раководство на Комунистичката партија на Чехословачка поднесе оставка, вклучително и генералниот секретар Милош Џејкс. Карол Урбанек дојде на позицијата генерален секретар на партијата.
1992.- Се урна Боинг 737 во јужна Кина. Во најтешката несреќа во историјата на кинеското воздухопловство загинаа 141 лице – сите патници и членови на екипажот.
1995.- На референдум Ирците со тесно мнозинство (50,28 отсто) гласаа за легализирање на разводот.
1998.- Претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, го замени началникот на Генералштабот на Југословенската армија, генерал-полковник Момчило Перишиќ.
1998.- Генералот Емил Лахуд, првиот претседател на Либан по завршувањето на 15-годишната граѓанска војна на Блискиот Исток, ја презеде функцијата.
2000.- Југословенскиот претседател Воислав Коштуница пристигнува во Загреб на самитот на лидерите на Југоисточна Европа и ЕУ. Ова е прва посета на српски функционер на Хрватска по распадот на поранешна Југославија.
2003 – Врховниот суд во Глазгов, Шкотска, го осуди либискиот разузнавач Абдел Басет Али ал-Меграхи на 27 години затвор, бидејќи беше прогласен за виновен во 2001 година за уривање на авионот Pan Am на летот 103 над езерото Локерби во Шкотска во 1998 година.
2004.- Францускиот претседател Жак Ширак пристигнува во својата прва официјална посета на Либија откако земјата стекна независност во 1951 година.
2005.- Умре Пет Морита, јапонско-американски актер познат по улогата во филмот „Karate Kid“.
2006.- Умре американската актерка, театарска и филмска сценаристка Бети Комден, легенда на Бродвеј која напиша бројни хит театарски и филмски мјузикли („Пеење на дождот“).
2011.- Почина познатиот фотограф Иво Етеровиќ, добитник на околу 200 награди, меѓу кои и специјална награда за врвен придонес во националната култура на Србија. Тој беше и личен фотограф на Јосип Броз Тито.
2013.- Во селото Шајкаш започна изградбата на делот од гасоводот Јужен тек во Србија, долг 421 километар и вреден 1,9 милијарди евра.
2015.- Поради инцидентот на турско-сириската граница кога руски авион Су-24 собори турски авион Ф-16, настанаа тензични руско-турски односи. Турција тврдеше дека рускиот авион влегол во нејзиниот воздушен простор, а руското Министерство за одбрана тврдеше дека соборениот авион летал исклучиво во сирискиот воздушен простор.
2017 – Во екстремистички напад на џамија во северната провинција на египетскиот полуостров Синај загинаа 305 луѓе.
2018 – На протестите на движењето „Жолти елеци“ во Париз, кои поставија барикади на авенијата Шанзелизе и се судрија со полицијата, поради насилство беа приведени 130 лица. Членовите на ова движење протестираат против најавеното зголемување на даноците за гориво.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт14 часаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин19 часаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (5 декември)
-
Хороскоп6 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle17 часа(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Здравје и убавина2 денаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
-
Македонија1 денСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза20 часаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
