На денешен ден
На денешен ден: (28 ноември)
 
																								
												
												
											1520.- Португалскиот морепловец Фернандо Магелан заплови во Тихиот океан, минувајќи од Атлантскиот Океан низ теснецот што сега го носи неговото име.
1632.- Роден е францускиот композитор со италијанско потекло Жан Батист Лули, творец на класичната француска опера, со балет, хорови, арии и сценски ефекти. Со Молиер создаде нов вид драма и музика – балет на комедија. Тој беше главната фигура на музичкиот живот на дворот на Луј XIV и на целиот Париз. Нему му се припишува првата употреба на спроводен стап.
1757.- Роден е англискиот сликар, гравер и писател Вилијам Блејк, поет на интуицијата и имагинацијата. Книжевната слава ја стекна со стихозбирките „Песни на искуството“ и „Песни на невиноста“, а како сликар е познат по 21 илустрација за „Книгата на Јов“ и илустрации за Чосеровите „Кентербери приказни“. Неговата поезија стана позната и ценета дури на крајот на 19 век и значително влијаеше на многу поети, особено на надреалистите.
1820.- Роден е германскиот филозоф Фридрих Енгелс, еден од основачите на научниот социјализам и близок соработник на Карл Маркс. Основните принципи на материјалистичката концепција на светот ги претставил во делото „Антиелен“, а во соработка со Маркс ги напишал „Германската идеологија“ и „Манифестот на Комунистичката партија“.
1821.- Панама прогласи независност од Шпанија и се приклучи на Колумбија.
1829.- Роден е рускиот виртуоз на пијано и композитор Антон Григориевич Рубинштајн, основач на Конзерваториумот во Санкт Петербург. Припаѓал на т.н космополитски правец, спроти „Големата петорка“. Компонирал опери, композиции за пијано, соло песни.
1830.- Во Белград на Тасмајдан, во присуство на кнезот Милош и белградскиот паша, свечено беше прочитан хатишерифот на турскиот султан Махмуд II за автономија на Србија. После тоа Турците им го продале имотот на Србите и го напуштиле Белград.
1858.- На барање на опозициските водачи на Обреновиќ и на либералите, во Кнежеството Србија е свикано собрание, прво во парламентарната историја на Србија што било свикано врз основа на посебно усвоен закон. Претходните собранија се засновале на обичајното право. Андрејскиот собор, чие заседание започна на 30 декември, ги смени династиите во Србија – Александар Караѓорѓевиќ беше соборен, а Милош Обреновиќ беше вратен на српскиот трон.
1878.- Умре Ѓура Јакшиќ, најголемиот лиричар на српскиот романтизам и еден од најталентираните сликари во 19 век. Покрај поезијата, која е највредна во неговото книжевно творештво, пишувал раскази и херојски песни („На Липару“, „Поноќ“, „Паѓате Браќо“, „Отаѓбина“, „Сеоба Србија“, „Станоје Главаш“ ).
1905.- Ирскиот политичар Артур Грифит ја основал партијата Шин Феин во Даблин, која ги собрала поддржувачите на ирската независност од Велика Британија.
1907.- Роден е Алберто Моравија, еден од најистакнатите и најплодните италијански писатели во 20 век. Авторот на „Ќоќаре“, „Римљанке“, „Римских прича“ се прослави со својот прв роман „Рамнодушни луѓе“ (1929).
1912.- По 400 години турско владеење, Албанија прогласи независност, признаена на конференцијата на амбасадорите на големите сили во Лондон на 20 декември и Лондонскиот мировен договор на 30 мај 1913 година. Во Валона е формирана првата привремена влада.
1919.- Ненси Астор е првата жена избрана во британскиот парламент.
1920.- Во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците се одржаа првите избори за Уставотворно собрание. Најмногу гласови освоија демократите кои освоија 92 од 419 места, а радикалите со 91 пратеничко место, а изненадувањето го приредија комунистите од 50 пратенички места. Право на глас немаа жените, војниците и офицерите, како и припадниците на националните малцинства.
1943.- Во Техеран започна конференцијата на американскиот претседател Рузвелт, британскиот премиер Черчил и советскиот водач Сталин, на која се разговараше за натамошната војна со Германија и повоениот европски поредок.
1945.- Умре американскиот тенисер и политичар Двајт Дејвис, кој го основаше Дејвис купот на тениските нации во 1900 година. Тој исто така беше воен секретар на САД од 1925 до 1929 година и генерален гувернер на САД на Филипините од 1929 до 1932 година.
1950.- Во Белград е основан Музејот на театарската уметност на Србија.
1971.- Припадниците на палестинската терористичка организација „Црн септември“ го убиле јорданскиот премиер Васфи Тел во Каиро, каде што пристигнал да учествува на Арапската конференција.
1975.- Фретилин (Револуционерен фронт за независност на Источен Тимор) прогласи независност од Индонезија и ја основа Демократската Република Источен Тимор.
1979.- Новозеландски авион DC-10 удри во планината Еребус на Антарктикот. Сите 257 патници и членови на екипажот загинаа.
1994.- Норвешкиот референдум одби да влезе во Европската унија.
1996.- Генералот Ратко Младиќ, обвинет од Меѓународниот кривичен трибунал на 25 јули 1995 година, формално беше сменет од функцијата командант на Генералштабот на војската на Република Српска. Младиот човек е на таа позиција од 12 мај 1992 година.
2000.- Холандскиот парламент го одобри законот со кој се дозволува евтаназија и самоубиство со помош на лекар. Така, Холандија стана првата земја која легализираше таква практика.
2001.- Стотици заробени борци на Ал Каеда загинаа во Авганистан откако Северната алијанса ја презеде контролата врз тврдината во близина на Мазар-е-Шариф на крајот на крвавиот бунт.
2010 – Њујорк Тајмс, Гардијан, Ле Монд, Шпигел и Ел Паис објавија илјадници доверливи документи на американската тајна служба на нивните веб-страници, напишани на крајно „недипломатски јазик“ кои ги покажуваат ставовите на Вашингтон за голем број светски лидери, што предизвика остра реакција од Бела.куќи и Пентагон и бурни реакции низ светот. Текстовите се пренесени од веб-страницата Викиликс, чиј основач е австралискиот државјанин Џулијан Асанж.
2011.- Умре Анте Марковиќ, последниот премиер на поранешната Социјалистичка Федеративна Република Југославија (СФРЈ).
2014.- Бомбаш самоубиец нападна голема џамија во нигерискиот град Кано, при што загинаа 64 лица, а 126 беа повредени. Боко Харам ја презеде одговорноста за нападот, во кој од почетокот на годината загинаа повеќе од 2.000 луѓе.
2015.- Истакнатиот турски адвокат и активист за човекови права Тахир Елчи, кој е обвинет за поддршка на курдските бунтовници, беше убиен во југоисточна Турција додека даваше изјава за медиумите.
2018 – Претседателот на Украина Петро Порошенко потпиша указ заснован на законот за воена состојба, кој беше воведен во Украина откако Русија заплени три украински воени бродови неколку дена претходно.
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
 
														1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
 
														1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)
 
														На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
- 
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва. 
- 
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС. 
- 
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна. 
- 
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби. 
- 
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат. 
- 
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство. 
- 
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна). 
Политика и атентати
- 
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци. 
- 
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт. 
- 
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао. 
- 
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе. 
- 
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија. 
- 
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот. 
- 
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001. 
- 
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија. 
- 
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН. 
- 
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните. 
- 
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм. 
- 
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста. 
- 
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата. 
- 
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут. 
Култура и личности
- 
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот. 
- 
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон. 
- 
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург. 
- 
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник. 
- 
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег. 
- 
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко. 
- 
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери. 
Несреќи и катастрофи
- 
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви. 
- 
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати. 
- 
																	   Хороскоп2 дена Хороскоп2 денаХороскоп за четврток (30 октомври) 
- 
																	   Кичево20 часа Кичево20 часаЈанев денес беше во посета на ОВР Кичево, заедно со раководствата на „РЦ Запад“ и регионалниот сектор за внатрешни работи Охрид 
- 
																	   Кичево22 часа Кичево22 часа„Џојсон Сeјфти Системс“ – Кичево заедно со „ОВР Кичево“ во кичевските училишта реализираа едукативна кампања на тема „Безбедноста на учениците во сообраќајот“ 
- 
																	   Хороскоп13 часа Хороскоп13 часаХороскоп за петок (31 октомври) 
- 
																	   Македонија2 дена Македонија2 денаДополнете гориво, ноќеска дизелот солидно поскапува, додека бензините остануваат со непроменета цена за литар 
- 
																	   Временска прогноза2 дена Временска прогноза2 денаНа утро ладно, но врнежи од дожд во почетокот на месец ноември нема да имаме, вели Попоски 
- 
																	   Спорт2 дена Спорт2 денаВисоки признанија за работата на ФФМ, Омерагиќ и Јандреоски именувани на високи меѓународни позиции во „ФИФА“ 
- 
																	   Спорт2 дена Спорт2 денаЈувентус сигурен против Торино, Влаховиќ го отвори резултатот уште во петтата минута од натпреварот 

 
								 
 

 
 
									 
																	 
									 
																	 
									 
																	 
 
 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														 
																											 
														