На денешен ден
На денешен ден: 13 декември

1545 – Започна соборот во Трент, свикан од папата Павле III во мај 1542 година. Вселенскиот собор, кој го изгради статусот на Католичката црква како догматска, антиреформациска, милитантна институција на чело со папа-автократ, се одржуваше со прекини до 1563 година. Врз основа на заклучоците од овој состанок, антиреформациското движење доведе до Триесетгодишната војна протестантските сили во Европа (1618-48).
1553.- Роден е Хенри IV Французин, првиот монарх од династијата Бурбон. Идеолошкиот водач на Хугенотите (протестантите) подоцна преминал во католицизам, но со Нантскиот едикт во 1598 година, тој им гарантирал верска слобода на Хугенотите и ги завршил верските војни. За време на неговото владеење биле основани првите француски колонии во Америка. Тој бил убиен од римокатоличкиот фанатик Франсоа Равајалак во 1610 година.
1570 – Мировниот договор во Шчечин ја призна независноста на Шведска.
1642.- Холандскиот морнар Абел Тасман го открил Нов Зеланд, но не се симнал од страв од воинствени домородци, па заслугата за откритието ја има Англичанецот Џејмс Кук, кој слетал во 1769 година на еден од островите во Нов Зеланд.
1797.- Роден е германскиот поет Хајнрих Хајне, еден од најголемите лиричари на 19 век. Неговата поезија се смета за врвно достигнување на германскиот романтизам и има огромно влијание врз европската поезија („Книга поеми“, „Романсеро“, „Ата трол“, „Германија, зимска приказна“).
1806.- Во Првото српско востание, српските востаници го ослободиле градот Белград и ги принудиле Турците да се повлечат на тврдината Калемегдан. Тврдината била освоена на почетокот на 1807 година, а Турците повторно го освоиле Белград по избувнувањето на востанието во 1813 година.
1877.- На покана на Русија, српскиот крал Милан Обреновиќ по вторпат и објавил војна на Отоманската империја. Во март 1878 година војната завршила со мировниот договор меѓу Русија и Турција во Сан Стефано, со кој Русија се обидела да добие превласт на јужниот дел на Балканот.
1921.- Соединетите Американски Држави, Велика Британија, Франција и Јапонија го потпишаа Вашингтонскиот договор за меѓусебно почитување на островите на Пацификот.
1937.- Јапонските трупи го окупираа кинескиот град Нанџинг, убивајќи 200.000 Кинези, главно цивили, во следните шест недели, а крвопролевањето влезе во историјата како „Силување на Нанкинг“.
1939.- Во првата голема поморска битка од Втората светска војна, британските крстосувачи Ексетер, Ајакс и Ахил сериозно го оштетиле и онеспособиле германскиот воен брод Граф Спе, во близина на заливот Ла Плата во Атлантскиот океан, за време на пиратско крстарење на југот на Атлантикот и Индискиот Океан претходно потопи девет трговски бродови.
1944.- Јапонски авион наполнет со експлозиви, управуван од бомбаш самоубиец (камиказе), го погоди американскиот крстосувач Нешвил во Втората светска војна и уби 133 членови на екипажот.
1967.- Воената хунта во Грција спречила контранапад, а кралот Константин, принуден да ја напушти Грција, побегнал со семејството во Рим.
1981.- Генералот Војчех и објави војна на Полска, го забрани независниот синдикат „Солидарност“ и приведе илјадници синдикални активисти.
1982.- Во земјотрес во Северен Јемен, во провинцијата Дамар, на околу 100 километри југоисточно од главниот град Сана, загинаа 3.000 луѓе.
1988.- Во Ангола, Куба и Јужна Африка беше потпишан протокол, со посредство на Советскиот Сојуз и Соединетите Американски Држави, со кој беше отворен патот за независност на Намибија и крај на граѓанската војна во Ангола во 1975 година.
1991.- Поранешните советски републики Казахстан, Киргистан, Таџикистан, Туркменистан и Узбекистан одлучија да се приклучат на Комонвелтот на независни држави.
1999.- Во Љубљана умре словенечкиот политичар Стане Доланц, висок комунистички и државен функционер во Југославија.
2000.- Владимир Путин е првиот претседател на Русија по распадот на Советскиот Сојуз во 1991 година кој го посети кубанскиот претседател Фидел Кастро.
2002.- На самитот во Копенхаген, Европската унија одлучи да прими уште 10 земји: Полска, Чешка, Унгарија, Словенија, Словачка, Естонија, Латвија, Литванија, Кипар и Малта, почнувајќи од 1 мај 2004 година.
2003.- Американските сили го уапсија соборениот ирачки претседател Садам Хусеин како се криел во подземно засолниште во близина на неговиот роден град Тикрит. Потрагата по него трае речиси девет месеци откако американско-британските сили го нападнаа Ирак. Тој беше осуден на смрт со бесење и егзекутиран на 30 декември 2006 година.
2004.- На претседателските избори во Романија победи градоначалникот на Букурешт и кандидат на реформистичката опозиција Трајан Басеску, со што стави крај на една деценија владеење на поранешниот комунистички режим.
2006 – Умре американскиот актер Питер Бојл, стекнувајќи слава со улогата на незадоволен работник во „Џо, тоа е Америка“ и „Младиот Франкенштајн“ и во ТВ серијата „Сите го сакаат Рејмонд“.
2009.- По 18 години прекин поради војната во Босна и Херцеговина, воспоставен е железнички сообраќај меѓу Сараево и Белград.
2010.- Умре американскиот новинар и дипломат Ричард Холбрук, специјален пратеник на претседателот Барак Обама за Авганистан и Пакистан. Холбрук одигра важна улога во склучувањето на Дејтонскиот договор, со кој заврши војната во Босна и Херцеговина во 1995 година.
2011.- Српскиот тенисер Новак Ѓоковиќ е избран за најдобар спортист на Балканот во 2011 година. Во гласањето учествуваа 11 новински агенции во регионот.
2013 – Италијанската влада донесе декрет со кој го укина финансирањето на политичките партии од јавни средства и воведе од 2017 година тие да се финансираат од придонеси од граѓаните.
2016 – Италија доби нова влада предводена од Паоло Џентилони, кога опозицијата критикува дека неговиот кабинет и програма се исти како и неговиот претходник Матео Ренци.
2018 – Умре Ненси Вилсон, американска џез пејачка, добитничка на три Греми награди, која стекна голема популарност со хитот „(You Don’t Know) How Glad I Am“ во 1964 година.
2019 година – Конзервативната партија на премиерот Борис Џонсон убедливо победи на парламентарните избори во Велика Британија, додека Лабуристичката партија го забележа најлошиот резултат од 1935 година.
2019 година – Во Алжир, каде антивладините протести траат повеќе од десет месеци, Абделмаџид Тебун, поранешен премиер во владата на претседателот Абделазиз Бутефлика, победи на претседателските избори.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Хроника1 ден
Кичево и кичевско во тага по страшната трагедија која се случи вчера, каде по пад од четирицикл две малолетнички ги изгубија своите животи
-
Кичево8 часа
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за петок (22 август)
-
Хороскоп24 часа
Хороскоп за сабота (23 август)
-
Македонија1 ден
Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“
-
Македонија1 ден
Уште една измама со лажна сообраќајка, тетовчанка измамена за огромна сума на евра и швајцарски франци
-
Спорт1 ден
Утре започнува првото коло во втората македонска фудбалска лига, според новите правила само шампионот обезбедува место во ПМФЛ
-
Хроника9 часа
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија