Свет
НАСА планира да донесе примероци од карпи од Марс на Земјата

НАСА ја модифицираше програмата за враќање на примероци од Марс, која има за цел да ги врати примероците од карпи издупчени и собрани од роверот Perseverance од кратерот на езерото. Наместо да го испрати Sample Fetch Rover на црвената планета како што беше првично планирано, програмата ќе ја користи самата Perseverance и ќе испрати два хеликоптери базирани на Ingenuity за резервна копија.
Зголемување на сигурноста дека ќе бидат обезбедени примероци
НАСА и ЕСА работеа заедно на Програмата за враќање примерок во изминатите неколку години. Оригиналниот план беше да се испрати Sampling Rover направен од ESA за да собира примероци и да ги однесе назад во ракетата, која подоцна ќе ги врати на Земјата. Но, зошто да го правиме тоа кога има други, попристапни опции? Планирано е Sample Return Lander да стигне до Марс до 2030 година, но НАСА е уверена дека Perseverance сè уште ќе биде оперативна дотогаш – на крајот на краиштата, роверот Curiosity сè уште е во функција речиси 11 години откако беше лансиран. Според нивниот ревидиран план, Perseverance ќе стигне до лендерот за да испорача 30 примероци од карпи кои ќе бидат натоварени во ракетата.
Меѓутоа, ако нешто тргне наопаку со Perseverance пред тоа, лендерот ќе се смести поблиску до роверот, а потоа резервните хеликоптери ќе прелетаат за да ги земат примероците. Додека хеликоптерите се моделирани по Ingenuity, тие ќе имаат мали тркала на дното. Ова ќе им овозможи да возат до примероците што се затворени во цевките и да ги подигнат од земјата каде што роверот ги испуштил.
Хеликоптерот Ingenuity го заврши својот прв пробен лет на Марс во април 2021 година. НАСА не очекуваше многу од хеликоптерот, кој само требаше да докаже дека е возможен лет до Марс. Исто така, требаше да лета само неколку пати за време на едномесечната технолошка демонстрација, но досега има завршено 29 успешни летови и е на пат. Успехот на Ingenuity и даде на НАСА уште една причина да ги врати скапоцените примероци што ги собираше Perseverance.
Earth Return Orbiter и Sample Return Lander ќе бидат лансирани во есен 2027 и лето 2028 година, соодветно. Нивното патување до и од црвената планета ќе трае со години, па се очекува примероците да стигнат до Земјата до 2033 година.
Извор: Engadget
Свет
„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија

Американската компанија Гугл денеска објави план за инвестиција од пет милијарди фунти (околу 5,78 милијарди евра) во Велика Британија во наредните две години. Средствата главно ќе бидат насочени кон развој на центри за податоци и истражување во областа на вештачката интелигенција (ВИ), а веста доаѓа непосредно пред посетата на американскиот претседател Доналд Трамп на Лондон.
Според соопштението на компанијата, инвестицијата ќе ги покрие капиталните трошоци, истражувањето и развојот, вклучувајќи ја и работата на Гугл ДипМајнд, британската лабораторија за ВИ во сопственост на технолошкиот гигант.
Како дел од оваа стратегија, денес беше пуштен во употреба нов центар за податоци во Волтам Крос, северен Лондон, во кој Гугл претходно вложи околу една милијарда долари (850 милиони евра).
Портпарол на компанијата за агенцијата АФП, кој сакаше да остане анонимен, изјави дека новата инвестиција ќе претставува надополнување на претходното финансирање.
Во меѓувреме, Велика Британија се подготвува за втората државна посета на Трамп, која ќе се одржи в среда и четврток. Првата официјална посета беше во 2019 година, за време на неговиот прв претседателски мандат. Според британските медиуми, Трамп ќе биде придружуван од делегација составена од високи претставници на технолошкиот и финансискиот сектор, а се очекуваат и нови инвестиции и потпишување на технолошки договор со Лондон.
Во пресрет на посетата, британската влада веќе најави дека американските банки вложуваат повеќе од една милијарда фунти во земјата, а во понеделник потврди и договор со САД за забрзување на процесот на одобрување и верификација на нуклеарни проекти.
Откако започна војната во Украина, Велика Британија значително ги засили напорите за намалување на зависноста од јаглеводородите, при што нуклеарната енергија стана стратешки приоритет. За време на посетата на Трамп, официјално ќе биде потпишано и новото партнерство меѓу Лондон и Вашингтон – „Атлантско партнерство за напредна нуклеарна енергија“, пренесе Бета.
Свет
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил лоциран на околу 12 километри југоисточно од главниот град Бишкек, на длабочина од приближно 12 километри.
Очевидци сведочат дека земјата се тресела околу две до три минути, пренесе ТАСС.
Досега нема информации за повредени лица или материјални оштетувања.
Свет
(ВИДЕО) „Ден на жалост“ во Португалија по страшната трагедија каде од шините излета жичара и одзеде најмалце 15 животи, неофицијално има и странци

Португалија денеска тагува по трагедијата што го потресе главниот град Лисабон, откако 15 лица ги загубија животите, а најмалку 18 завршија во болница по излетувањето од шините на историската жичница „Глорија“. Петмина од повредените се во критична состојба, соопштија службите за итни интервенции.
Несреќата се случила вчера околу 18 часот по локално време, на ридската траса која ја поврзува централниот плоштад Рестаурадорес со познатиот кварт Баиро Алто. Властите потврдија дека меѓу загинатите има и странски туристи, но нивната националност сè уште не е официјално објавена.
Градоначалникот на Лисабон, Карлос Моедас, по посетата на повредените во болница изјави дека градот минува низ „еден од најтешките моменти во поновата историја“. Претседателот Марсело Ребело де Соуза, пак, упати сочувство до семејствата и најави дека државата ќе ја утврди целосната одговорност за трагедијата.
#ALERTA Se descarriló el Funicular de Lisboa, el Elevador da Glória, que realiza un recorrido por la zona vieja; obligado al viajar a Portugal. Al menos 15 muertos y 18 heridos. Con mas de 100 años de historia, no le daba mantenimiento el municipio. Turistas, muchas víctimas pic.twitter.com/7ou9NYCppb
— Víctor Sánchez Baños (@vsanchezbanos) September 3, 2025
Истрагата за причините е во тек и во неа се вклучени повеќе институции – управувачката компанија „Карис“, Националниот орган за безбедност во сообраќајот и криминалната полиција. Од „Карис“ тврдат дека жичницата редовно била подложувана на инспекции, но очевидци изјавиле дека пред судирот со зграда на стрмната улица најверојатно дошло до дефект на сопирачките.
На снимки споделени на социјалните мрежи се гледа целосно превртено и оштетено возило во препознатливата жолта боја, а сведоци раскажуваат дека неколку патници биле извлечени од урнатините со помош на спасувачките екипи.
Жичницата „Глорија“, која работи веќе 140 години, е еден од симболите на Лисабон и претставува омилена атракција за туристите.
Трагедијата предизвика и меѓународни реакции. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и шпанскиот премиер Педро Санчез испратија пораки на поддршка и солидарност со португалскиот народ.
-
Хроника1 ден
Вчера утро на магистралниот пат Кичево-Охрид се случила трагична сообраќајка каде животот го загуби младо момче од кичевско
-
Кичево1 ден
Денес се одбележува 82 години од најкрвавата битка кај с.Кленоец кичевско, додека на денешен ден загинал и Јосиф Јосифовски-Свештарот
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (6 октомври)
-
Хороскоп19 часа
Хороскоп за вторник (7 октомври)
-
Временска прогноза2 дена
Од утре повторно дождливо време, додека на планините и планинските превои не е изклучена можноста за нов снег
-
Македонија1 ден
Од вечерва горивата со намалена цена за литар
-
Македонија9 часа
Целосно затворен патен правец Велес-Тетово помеѓу Волково и Кондово, истиот ќе се одвива двонасочно поради градежни работи
-
Хроника4 часа
По долга и тешка болест почина познатиот пејач – Халид Бешлиќ