На денешен ден
21 септември – На денешен ден

19 п.н.е. – Почина Публиј Вергилиус Марон (Публиус Вергилиус Маро), познат поет на царскиот Рим, автор на националниот херојски еп „Енеида“. Тој се смета за најголем поет на антиката и модел на латино и западноевропско творештво. Данте го однел како водич низ подземјето („Пеколот“) во Божествената комедија („Георгике“, „Бучолике“, „Еклогови“).
1327 – Англискиот крал Едвард II (Едвард) е убиен во замокот Беркли. Се верува дека злосторството го извршиле кралицата Изабела (Изабела) и нејзиниот љубовник Роџер де Мортимер (Роџер), кој тогаш владеел во име на престолонаследникот Едвард Трети.
1452.- Роден е италијанскиот верски и политички реформатор Џироламо Савонарола (Џироламо), доминикански монах кој бил запален како еретик поради конфликт со папата Александар VI во 1498 година. Неговиот лик инспирирал многу литературни дела и контроверзни дискусии – тој се сметал за мрачен фанатик, претходник на реформацијата, маченик и светец.
1792.- На првата јавна седница на Конвенцијата (револуционерен парламент), монархијата во Франција била укината.
1832.- Умре шкотскиот писател Волтер Скот, автор на историските романи „Роб Рој“, „Ајванхо“, „Вејверли“… Собрал и народни песни и пишувал епови од историјата на Шкотска. Ја објави и нашата народна песна „Хасанагиница“ во превод на англиски јазик. Тој имаше значително влијание врз европскиот роман.
1846.- Роден е српскиот политичар и писател Светозар Марковиќ, основач на социјалистичкото движење во Србија и прв теоретичар на реализмот во српската литература. Го издава првиот социјалистички весник во Србија „Раденик“ (1871). Неговите идеи имале големо влијание врз развојот на социјалистичката идеологија и политика во Србија и на Балканот („Србија на исток“, „Принципи на националната економија“, „Пеење и размислување“).
1860.- Умре германскиот филозоф Артур Шопенхауер. Неговата длабоко песимистичка филозофија беше прифатена од генерацијата разочарана од неуспехот на националните движења во 1848 година во Европа, а во филозофијата и литературата се одрази во делата на Фридрих Ниче и Томас Ман („Светот како волја и претстава“, „ Парега и Паралипомена“).
1866.- Роден е англискиот писател Херберт Џорџ Велс (Џорџ Велс), кој ја основа научната фантастика со својот прв роман „Временската машина“ („Невидлив човек“, „Војна на световите“).
1938.- Владата на Чехословачка го прифати британско-францускиот план за отстапување на Судетската област на нацистичка Германија.
1939.- Романски фашисти, припадници на „Железната гарда“, го убиле премиерот на Романија, Арманд Калинеску.
1949.- Во Кина беше формирана централна народна влада на чело со Мао Це Тунг, кој на 1 октомври ја прогласи Народна Република Кина.
1956.- Никарагванскиот диктатор Анастацио Сомоза беше смртно ранет во обид за атентат. Починал осум дена подоцна, а го наследил неговиот син Луис.
1957.- Умрел норвешкиот крал Хакон VII (Хаакон), кој владеел од 1905 година, кога по распуштањето на норвешко-шведскиот сојуз, норвешкиот парламент го избрал за крал. Во Првата светска војна ја задржал неутралноста на Норвешка, а кога Германците ја окупирале Норвешка во Втората светска војна, тој побегнал во Лондон и формирал бегалска влада. Него го наследи неговиот син Олаф В.
1964.- Малта стана независна по 164 години британско владеење.
1972.- Претседателот на Филипините Фердинанд Маркос (Маркос) воведе вонредна состојба во земјата и затвори илјадници противници на неговиот режим. Маркос остана на власт до 1986 година.
1973.- Југославија ги прекина дипломатските односи со Чиле, десет дена по државниот удар на генералот Аугусто Пиноче, во кој беше убиен претседателот Салвадор Аљенде.
1974.- Умре американскиот филмски актер Волтер Бренан, првиот актер кој освоил три Оскари и познат пред се по бројните епизодни улоги во вестерн филмовите („Драга моја Клементина“, „Црвена река“, „Рио Браво“).
1992.- Мексико и Ватикан воспоставија целосни дипломатски односи по пауза од 130 години.
1993.- Претседателот на Русија, Борис Елцин, го распушти парламентот под обвинение дека членовите на парламентот ги блокираат уставните реформи и изборите. Пратениците на бунтовниците се забарикадираа во зградата на парламентот, од каде беа протерани со помош на армијата на 4 октомври.
1996.- По анонимна пријава, во авионот на колумбискиот претседател Ернесто Самперо, кој бил подготвен да лета за САД, на аеродромот во Богота биле пронајдени околу четири килограми хероин. Претседателот е осомничен за врски со нарко-мафијата, додека неговата влада објави дека се работи за местенка.
1999.- Во земјотрес во Тајван загинаа 2.100 луѓе, а околу 8.700 беа повредени.
2000 – Руската влада одлучи да го замрзне договорот со Иран за продажба на ласерска технологија, откако САД изразија загриженост за можноста за нејзина употреба во развојот на нуклеарно оружје.
2003 – По 14 години набљудување на планетата Јупитер и нејзините сателити, НАСА го уништи бродот за набљудување Галилео.
2008.- Социјалдемократската партија и нејзините коалициски партнери Уистину (Зарес) и Либерално-демократската партија го освоија мнозинството на парламентарните избори во Словенија, кои добија нова влада на чело со Борут Пахор.
2012 – Норвешкиот премиер Јенс Столтенберг ја реконструираше својата влада на левиот центар, пет министри ги сменија ресорите или ги загубија министерските позиции, една година пред парламентарните избори.
2014 – Светот испуштил многу повеќе јаглерод диоксид во атмосферата во 2013 година од кога било досега, а Кина, САД и Индија се трите најголеми загадувачи, се вели во извештајот пред самитот на ОН за климата.
2014 – Премиерот на Јемен, Мохамед Салем Басиндва, поднесе оставка како резултат на неколкудневното насилство во кое 140 луѓе загинаа во главниот град на земјата, Сана, а стотици други ги напуштија своите домови.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Кичево20 часа
Вчера во Кичево при засилена акциска контрола на МВР изречени 86 санкции во еден ден
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за четврток (10 јули)
-
Временска прогноза1 ден
Од ноќеска брз продор на засилен ладен ветер, кој создава дополнителен проблем со пожарите
-
Хороскоп7 часа
Хороскоп за петок (11 јули)
-
Македонија15 часа
(ФОТО) МВР: Фатени тројца малолетници, со бензин, петарди и запалка
-
Скопје2 дена
Повторно целосно прекинат сообраќајот кон Граничниот премин Блаце поради пожар
-
Скопје12 часа
Лишени уште две лица во Скопје, фатени како предизвикуваат пожар
-
Македонија20 часа
ЦУК: Вчера најмногу повици до сега во еден ден