Следете не

На денешен ден

22 ноември – На денешен ден

Објавено пред

на

1497.- Во потрага по морски пат до Индија, Португалецот Васко де Гама (Васко) стана првиот морнар што пловел околу Кејп Добра надеж, на крајниот југ на Африка.

1819.- Родена е англиската писателка Мери Ен Еванс (Мери Ен), позната како Џорџ Елиот (Џорџ), една од основачите на англискиот психолошко-социјален роман („Силас Марнер“, „Вода на Флос“).

1842.- Еруптираше планината Сент Хеленс во американската држава Вашингтон. Тоа беше првата регистрирана вулканска ерупција во Америка.

1868.- Во зградата на портата Варош е одржана првата театарска претстава во Белград, претставата „Ѓураѓ Бранковиќ“ од Карл Оберњик.

1869.- Во Париз е роден Андре Жид, една од најконтроверзните и највлијателните личности во француската литература во 20 век. Романсистот, есеистот, критичарот ја доби Нобеловата награда за литература во 1947 година („Фалсификатори на лажни пари“, „Ватикански визби“, „Пасторална симфонија“).

1913.- Роден е Едвард Бенџамин Бритен, еден од најзначајните англиски композитори на 20 век. Заедно со оперскиот пејач Питер Пирс го основал музичкиот фестивал во Алдебург во 1948 година („Питер Грајмс“, „Киднапирањето на Лукреција“, „Воен реквием“, „Пролетна симфонија“).

1916.- Американскиот писател Џек Лондон (Џек), еден од најчитаните автори во првата половина на 20. век („Повикот на дивината“, „Белата песја“, „Долината на месечината“, „Луѓето од Дното“) починал.

1943.- Во Либан беше прогласена независност, со што беше укинат мандатот што Франција го имаше над оваа земја од 1 јули 1920 година. Арапските земји, Велика Британија и САД веднаш ја признаа независноста на Либан, а француските трупи со договор ја напуштија земјата во 1946 година.

1954.- Умре рускиот адвокат и дипломат Андреј Вишински, државен обвинител (од 1935 година) за време на големите чистки што ги изврши советскиот водач Сталин во втората половина на 1930-тите. Тој беше шеф на советската дипломатија во 1949 година, а потоа и постојан претставник на СССР во ОН.

1963.- Во Далас, Тексас, беше убиен американскиот претседател Џон Фицџералд Кенеди. Осомничен за атентатот бил Ли Харви Освалд, кој два дена подоцна бил убиен во полициската станица од Џек Руби.

1963.- Умре англискиот писател Олдос Хаксли, еден од најистакнатите европски есеисти на 20 век, космополит и активист на пацифистичкото движење (Движење за завет за мир, 1935). Неговите „романи на идеи“ се засноваат на есеистички модели на дискусии и судири на принципи („Контрапункт на животот“, „Добар нов свет“, „Слеп во Газа“).

1972.- Американскиот претседател Ричард Никсон по 22 години ја укина забраната за американски бродови и авиони да патуваат во Кина.

1974.- Генералното собрание на ОН и додели статус на набљудувач на Ослободителната организација на Палестина.

1975.- Хуан Карлос стана крал на Шпанија, два дена по смртта на диктаторот Франциско Франко. Последниот шпански монарх бил Алфонсо XIII, кој избегал од земјата во 1931 година.

1977.- Англо-францускиот патнички авион „Конкорд“ започна со редовен сообраќај меѓу Европа и Америка. Редовните летови беа воспоставени по две години правни спорови поради количината на бучава што ја произведува авионот.

1980.- Умре холивудската ѕвезда и секс симбол од 1930-тите, Меј Вест.

1989.- Во Бејрут, претседателот на Либан, Рене Муавад, беше убиен додека минуваше низ градот во церемонијална поворка по повод Денот на независноста. Уште 16 лица загинаа во бомбардирањето.

1990.- Првата жена премиер во историјата на Велика Британија, Маргарет Тачер, поднесе оставка по 11,5 години како премиер поради несогласувања во нејзината Конзервативна партија.

1992.- Поморските и воздухопловните сили на НАТО и Западноевропската унија почнаа да контролираат бродови во меѓународните води на Јадранското Море со цел да го спречат снабдувањето со нафта и други стратешки материјали за СР Југославија.

1995.- По потпишувањето на Дејтонскиот договор, со кој заврши војната во Босна, Советот за безбедност на ОН ги суспендираше економските санкции против СР Југославија и започна со укинување на ембаргото за оружје на земјите создадени од поранешна Југославија. СР Југославија беше под економска блокада 1.253 дена (од 31 мај 1992 година).

2000.- Почина Емил Затопек, легендарниот чешки тркач и единствениот спортист кој освоил три златни медали во трчање на долги патеки на една Олимпијада. Тој го освои првото олимписко злато во Лондон во 1948 година и три олимписки златни медали во Хелсинки во 1952 година. На 1 декември Затопек беше прогласен за чешки спортист на векот.

2001.- Турскиот парламент одобри ревизија на 75-годишниот Граѓански законик, со кој, за разлика од постоечкиот, жените и мажите ќе станат еднакви.

2005.- Претседателката на Христијанско-демократската унија (ЦДУ) Ангела Меркел, првата жена канцелар на Германија, официјално ја презеде функцијата.

2007.- Умре францускиот кореограф Морис Бежарт, еден од основачите на модерниот танц. Меѓу неговите кореографии се „Болеро“, Бетовеновата „Деветта симфонија“, „Ромео и Јулија“, „Малро“.

2009.- По експлозија во рудник во североисточна Кина, загинаа 108 рудари, додека 60 беа хоспитализирани со изгореници и последици од вдишување отровни гасови.

2010 – 380 луѓе загинаа во немири за време на фестивалот на водата на остров во близина на Пном Пен, главниот град на Камбоџа.

2015 – Либералот Маурицио Макри, поранешен градоначалник на Буенос Аирес, беше избран за нов претседател на Аргентина.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Lucian Alexe @ Unsplash.com

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🌍 Историски настани:

  • 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
  • 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
  • 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
  • 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
  • 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
  • 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.

🕊 Политика и конфликти:

  • 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
  • 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
  • 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
  • 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.

🎭 Култура, наука и општество:

  • 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
  • 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
  • 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
  • 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.

🎸 Музика и поп култура:

  • 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

19 век

  • 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
  • 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
  • 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
  • 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
  • 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
  • 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
  • 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
  • 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
  • 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.

20 век

  • 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
  • 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
  • 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
  • 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
  • 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
  • 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
  • 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
  • 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.

Кон крајот на 20 век и 21 век

  • 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
  • 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
  • 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
  • 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
  • 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
  • 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
  • 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
  • 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
  • 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
  • 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
  • 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
  • 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Lifestyle4 часа

Еве колку често треба да ја миете косата во лето: Ќе бидете шокирани

Експертите препорачуваат дека миењето коса секој ден во лето може да биде корисно, особено во топлите месеци. • Зошто секојдневно...

Lifestyle4 часа

Путерски кифли: подобри од пекарски — меки, воздушести и неодоливи

Ако сакате домашно печиво што ќе го надмине вкусот на она од пекарница, овие путерски кифли се вистинскиот избор. Меки...

Магазин4 часа

YouTube повторно воведува ограничувања: што значат новите правила за помладите креатори

Од јули 2025 година, YouTube воведува нови правила што ќе влијаат врз сите млади корисници кои емитуваат во живо на...

Магазин4 часа

Големо име на пазарот на мобилни телефони со Android се гаси по 15 години

LG – еден од некогаш водечките производители на паметни телефони со Android – ја завршува својата приказна по 15 години...

Хороскоп16 часа

Хороскоп за вторник (1 јули)

ОВЕН Ова е уште еден работен ден каде што сѐ ќе се одвива со поспоро темпо, најмногу поради фактот дека...

Македонија19 часа

МВР истакна важна информација која стартува од утре 1 јули

Од 1 јули до 31 август на државните патишта во Македонија се воведува летен времен режим на сообраќај со кој...

Магазин21 час

Вечерва започнува првиот фитнес подкаст во Македонија за сите љубители на здравиот живот заедно со „Adastra“ и Дејан Пауновски „Pakigram“

Во време кога фитнесот станува сè поголем дел од секојдневниот живот, Adastra и Дејан Пауновски – „Pakigram“ ги здружуваат силите...

Македонија24 часа

СВР Охрид изнесе детали за запалениот глисер, бил приватна сопственост

Денеска (30.06.2025 година) во 10,30 часот, во полициската станица за граничен надзор „Охридско езеро“, пријавено е дека, на пловен објект...

Временска прогноза1 ден

Од денес во најава многу топло време со висок УВ индекс

Територијата на Република Македонија, како и на целиот регион, од денес (понеделник 30 јуни), па се до следниот понеделник (7...

Македонија1 ден

СВР Охрид со засилени контроли во патниот сообраќај, изречени низа санкции

На 29.08.2025 година од 11 до 17 часот, на подрачјето на СВР Охрид преземени се засилени контроли во патниот сообраќај....

НАЈЧИТАНИ