На денешен ден
8 декември – Светот „На денешен ден“

1542.- Родена е Мери Стјуарт, кралица на Шкотска од 1560 година. Поради нејзината про-католичка политика, била принудена да абдицира во 1567 година и да се засолни во Англија, каде што била затворена и по 18 години затвор била погубена (1587 година) на обвинението за подготвување заговор против англиската кралица Елизабета I.
1626.- Родена е шведската кралица Кристина Аугуста (Кристина). Кралицата во својата шеста година (1632), крунисана 12 години подоцна, како една од најобразованите жени во Европа, била покровител на науката и литературата и ги собирала учените луѓе на дворот, вклучувајќи го и францускиот филозоф Декарт. Принудена да абдицира во 1654 година, таа премина во католицизам и живееше во европските градови. Таа е погребана во црквата Свети Петар во Рим.
1638.- Починал дубровничкиот барокен поет Иван (Џиво) Гундулиќ, најважниот поет на јужнословенскиот регион во 17 век. Пишувал митолошки драми и романтични трагикомедии, а највредни дела му се лирскиот еп „Солзите на блудниот син“, херојскиот еп „Осман“ и пастирската драма „Дубравка“ која завршува со познатата химна на слободата.
1824.- Роден е српскиот писател Јаков Игњатовиќ, творец и најзначаен претставник на реалистичниот роман во српската литература („Трпен спасен“, „Милан Наранџиќ“, „Кудан свет“, „Васа Решпект“, „Вечниот младоженец“, Стари и нови мајстори“, „Патница“).
1832.- Роден е норвешкиот писател Бјернстјерне Мартиниус Бјернсон (Бјорнсон), добитник на Нобеловата награда за литература во 1903 година, водечка личност во норвешкиот и нордискиот културен живот во 19 век. Книжевна слава стекна со расказите „Синеве Сулбакен“, „Арне“, „Среќно момче“, „Татко“, со кои отвори нова ера на норвешката проза.
1854.- Папата Пиј IX ја објави догмата за безгрешното зачнување на Богородица.
1863.- Британскиот боксер Том Кинг стана првиот светски шампион во тешка категорија, победувајќи го Американецот Џон Хинан.
1865.- Роден е финскиот композитор Жан Сибелиус, чие дело е инспирирано од финскиот фолклор, особено од епот „Калевала“ (симфониска песна „Филандија“, увертира „Карелија“, „Тажен валцер“, концерт за виолина).
1925.- Објавена е книгата на Адолф Хитлер „Mein Kampf“ во која е претставена концепцијата на „Новиот поредок“ и расната супериорност на Германците.
1941.- САД и Велика Британија и објавија војна на Јапонија, ден по јапонскиот напад на американската база Перл Харбор на Хаваите. Германија и Италија, во согласност со обврските од Тројниот пакт, објавија војна на САД.
1949.- Генералното собрание на ОН побара од светските сили да ја признаат независноста на Кина по бегството на Чианг Каи Шек во Тајван.
1954.- Српските и хрватските писатели и лингвисти постигнале новосадски договор за српскохрватскиот литературен јазик, кој го потпишале 25 истакнати јазични експерти. Заклучено е дека националниот јазик на Србите, Хрватите и Црногорците е еден јазик со два изговори, дека двете букви – кирилицата и латиницата – се еднакви и дека јазикот има заеднички правопис.
1966.- Договорот за забрана на нуклеарно оружје во вселената го потпишаа 28 земји, вклучувајќи ги СССР и САД.
1966.- Во несреќата на грчкиот ферибот „Хераклион“, кој потона за време на невреме во близина на островот Мелос, загинаа 234 патници и членови на екипажот.
1974.- На референдумот, Грците со големо мнозинство гласаа за републиката и против обновувањето на монархијата.
1978.- Умре израелскиот државник Голда Меир, првата жена премиер на Израел (1969-74).
1980.- Во Њујорк е убиен поранешниот член на „Битлси“ Џон Ленон. Тој беше убиен од психички растроен навивач Марк Дејвид Чепмен (Дејвид Чепмен), кој подоцна беше осуден на доживотен затвор.
1991.- Водачите на Русија, Белорусија и Украина Борис Елцин, Леонид Кравчук и Станислав Шушкевич го потпишаа Беловешкиот договор за формирање на Заедницата на независни држави во Минск. Така, Советскиот Сојуз престана да постои.
1995.- Во Лондон започна дводневната конференција на која наместо Женевската мировна конференција за поранешна Југославија, беше формиран Советот за спроведување на мирот. Во работата на Конференцијата учествуваа министри за надворешни работи на 40 земји и претставници на бројни меѓународни организации. Шведскиот дипломат Карл Билт беше назначен за висок претставник на меѓународната заедница во Босна.
2000.- Во Отава се одржа првиот светски самит посветен на културата и уметноста, каде што беше основана Меѓународната федерација на агенции за поддршка на уметноста.
2000.- Умре српскиот надреалистички сликар Милиќ Станковиќ, познат како Милиќ од Мачва.
2001.- Умре Френсис Елизабет Снајдер Холбертон, една од пионерите на компјутерското програмирање. Во раните 40-ти, таа го програмирала револуционерниот дигитален компјутер ENIAC за американската армија, а подоцна учествувала во создавањето на компјутерскиот јазик COBOL и FORTRAN.
2002.- Повторените претседателски избори во Србија пропаднаа поради недоволен одѕив на гласачите од 45,17 отсто. Лидерот на Демократската партија на Србија (ДСС) и претседател на СРЈ, Воислав Коштуница, освои најмногу гласови, 1.699.089, или 57,66 отсто.
2003.- Умрел Ханс Хотер (Хоттер), австриски оперски пејач со германско потекло, кој се прославил во оперите на Рихард Вагнер, особено во улогите во „Прстен циклус“ и „Парсифал“. Тој се појави во главната улога во „Летечкиот Холанѓанец“ и „Умри Мајстерсингер“.
2005 – Норвешка усвои закон со кој норвешките компании ги обврзуваше најмалку 40 проценти од членовите на одборите да бидат жени до 2008 година. Во спротивно, компаниите ќе се соочат со опасност од затворање. Ова е првиот закон од ваков вид во светот.
2009.- Во серија бомбашки напади во главниот град на Ирак, Багдад, загинаа 127 лица, а 448 беа ранети. Одговорноста за нападот и се припишува на Ал Каеда, за која се верува дека извршила бројни терористички напади во Ирак од почетокот на годинава.
2010 – Трибуналот во Хаг го осуди поранешниот офицер на ЈНА Веселин Шљиванчанин на 10 години затвор за злосторства против хрватските затвореници на фармата Овчара кај Вуковар есента 1991 година. 17 години во мај 2009. затвор.
2013 – Речиси 400 луѓе беа убиени во претходните три дена во Банги, Централноафриканската Република, која е во превирања откако претседателот беше соборен во март. На 5 декември, Советот за безбедност на ОН одобри заедничка воена акција на Франција и африканските трупи во Централноафриканската Република, со цел да се стави крај на конфликтите во таа земја.
2015 – Од почетокот на годината во Грција по морски пат пристигнале 720.000 бегалци од Сирија, Авганистан и Ирак. Крајбрежната стража на Грција и источниот регион спасила повеќе од 93.000 бегалци кои пристигнале со брод од Турција, додека во првите 10 месеци од 2015 година се удавиле 1.032 лица.
2018 – Почина Људмила Алексеева, пионер во заштитата на човековите права во СССР и Русија. Во текот на 1960-тите и 1970-тите, таа протестираше против третманот на советските политички затвореници и побара нивно ослободување. Таа ја основа најстарата руска организација за заштита на човековите права – Московската Хелсиншка група.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево2 дена
ОВР Кичево лиши од слобода кичевчанка која вчера на „Магистрален пат“ возела со брзина 107 км/ч
-
Кичево2 дена
Играорците на КУД „Бисер“ од Кичево во Полска, се натпреваруваат за најубава македонска носија на меѓународен фестивал
-
Спорт1 ден
(ВИДЕО) Кичевски „ФК Напредок“ со полна пареа ги започна припремите за новата сезона, сонот е познат – „Враќање на победничките патеки“
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за вторник (19 август)
-
Македонија17 часа
МВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за среда (20 август)
-
Култура21 час
Денес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Македонија2 дена
Денес во Штип, Македонската Армија одбележува 33 години од своето формирање, три децении исполнети со професионализам, посветеност и храброст