Следете не

На денешен ден

21 февруари – На денешен ден

Објавено пред

на

1437.- Шкотскиот крал Џејмс I (Џејмс) бил убиен во манастирот во Перт (Шкотска). Заговорот бил подготвен од членови на високото благородништво за да го спречат кралот да ја зацврсти својата моќ и да го намали нивното влијание врз водењето на државните работи.

1513.- Починал папата Јулиј II (Јулиј), покровител на уметноста и уметниците. За време на неговиот понтификат (од 1503 година) Папската држава станала центар на уметноста и културата. По наредба на папата, Микеланџело ја насликал Сикстинската капела, Рафаело неговите приватни одаи, а Браманте ја обновил црквата Свети Петар во Ватикан.

1613.- Михаил, син на московскиот патријарх Филарет, родоначалник на династијата Романови, која владеела со Русија до 1917 година, се качил на рускиот престол.

1677.- Умре холандскиот филозоф Барух де Спиноза (Барух), еден од најзначајните и доследни претставници на рационалистичката и монистичката филозофија. Неговата мисла, изразена во главниот дел „Етика“, имаше многу значајно влијание врз европската филозофија. Неговиот критички став кон Библијата и Талмудот предизвика гнев во теолошките кругови, а во 1656 година еврејската заедница го анатемисала и го исклучила од своите редови.

1794.- Роден е мексиканскиот генерал и државник Антонио Лопес де Санта Ана (Лопез, Ана), претседател на Мексико неколку пати помеѓу 1833 и 1855 година, кога бил соборен во народното востание предводено од либералите. Запаметен е и по освојувањето на тврдината Аламо во Тексас во 1836 година, кога околу 4.000 војници под негова команда масакрирале околу 200 бранители на тврдината, вклучувајќи го и легендарниот Дејви Крокет.

1866.- Роден е германскиот бактериолог Август фон Васерман (фон Васерман), кој во 1906 година пронашол метод за одредување на сифилис (реакција на Васерман).

1893.- Роден е шпанскиот гитарист Андрес Сеговија (Сеговија), најголемиот мајстор на тој инструмент во 20. век, еден од првите гитаристи кој ја приспособил техниката на гитарата на полифоните дела.

1911 – Јапонија и САД потпишаа трговски договор со кој се ограничи протокот на јапонски работници во Америка.

1916.- Со германскиот напад започна битката кај Верден во Франција, најдолгата и најкрвавата во Првата светска војна. Околу милион германски и француски војници загинаа во битката што заврши на 18 декември.

1941.- Канадскиот физиолог Фредерик Грант Бантинг (Фредерик), кој го изолирал инсулинот во 1921 година со Чарлс Бест (Чарлс), починал во авионска несреќа. Во 1923 година ја доби Нобеловата награда за медицина, која ја подели со неговиот соработник Џон Меклеод.

1943.- Британскиот крал Џорџ Шести (Џорџ) на Русите им ја додели наградата „Меч на честа“ за одбрана на Сталинград во Втората светска војна.

1947 – Американскиот пронаоѓач Едвин Херберт Ленд (Едвин, Земја) ја демонстрираше првата „инстант камера“, Polaroid, во Њујорк.

1958.- Гамал Абдел Насер (Насер) е избран за прв претседател на Обединетата Арапска Република, федерација на Египет и Сирија.

1965.- За време на говорот на состанокот на Афро-американската организација за единство, во Њујорк е убиен американскиот борец за граѓански права и водач на американските црнци, Малколм Икс.

1972.- Ричард Никсон пристигнал во Пекинг, како прв американски претседател кој ја посетил Народна Република Кина. Ова го означи почетокот на нормализацијата на американско-кинеските односи и го отвори патот за прием на Кина во ОН и нејзиното постојано седиште во Советот за безбедност.

1974.- Во Собранието на СФР Југославија бил прогласен нов Устав со кој се дефинирани промените во односите меѓу федерацијата и сојузните единици и структурата на сојузната заедница. Републиките фактички станаа национални држави, а автономните покраини Косово и Војводина станаа „составни елементи“ на федерацијата, што ја намали нивната врска со Република Србија на минимум.

1983.- Повеќе од 800 луѓе загинаа во постизборни етнички немири во индиската држава Асам.

1991.- Умре англиската балерина Маргот Фонтејн, една од најголемите балерини на 20 век. Со извонреден успех ги толкуваше главните улоги во балетите „Жизел“, „Лебедово езеро“, „Волшебна убавина“, „Огнена птица“ ширум светот. Во 1954 година гостувала во Белград.

1992.- Советот за безбедност на ОН донесе резолуција 743 за распоредување на мировните сили на ОН во СФР Југославија (УНПРОФОР) со мандат од 12 месеци. Командното место од 14.000 „сини шлемови“ ќе биде лоцирано во Сараево, главниот град на Босна и Херцеговина.

1997.- Поддржувачите и симпатизерите на српската коалиција „Заедно“, кои речиси три месеци протестираа низ цела Србија поради поништувањето на резултатите од локалните избори, се собраа во Белград за да го прослават конституирањето на Градското собрание, прво по Второто. Светска војна во која немаше комунисти на власт. Свечениот чин на тој ден беше отстранувањето на петкраката ѕвезда, симболот на комунизмот, од куполата на Градското собрание. Лидерот на Демократската партија Зоран Ѓинѓиќ е избран за градоначалник.

2001 – Во Кандахар, седиштето на Талибанците, повеќе од 1.000 луѓе присуствуваа на јавната егзекуција со бесење на две жени обвинети за проституција.

2002.- Американскиот претседател Џорџ Буш беше во официјална посета на Кина. Тоа е прва посета на американски претседател на Кина во последните 30 години. Ричард Никсон е последниот американски претседател кој беше во официјална посета на Кина, што го означи крајот на непријателствата меѓу двете земји.

2007.- Во Виена започнаа финалните преговори меѓу Белград и Приштина за предлогот на специјалниот пратеник на ОН за статусот на Косово, Марти Ахтисари, кои траеја до 2 март и немаше приближување на ставовите за статусот на Косово. И последната рунда преговори на 10 март во Виена исто така заврши без договор.

2008.- Во Белград пред Собранието на Србија се одржа митинг „Косово е Србија“, на кој, според полицијата, присуствуваа околу 150.000 граѓани. По митингот, група хулигани ги каменуваа дипломатските претставништва, ги нападнаа амбасадите на Соединетите Американски Држави и Хрватска, џамијата Бајракли, кршеа излози и ограбија продавници. Едно лице загина во опожарената амбасада на САД.

2012 – Европската унија одобри спасувачки пакет од 130 милијарди евра за Грција за да избегне хаотичен банкрот, откако Атина ги прифати непопуларните мерки за штедење и приватните сопственици на обврзници да апсорбираат поголеми загуби. И покрај тоа, министрите за финансии на еврозоната изразија длабоки сомнежи за способноста на Грција да закрепне и да избегне банкрот на долг рок.

2015.- Умре Холм Зундхаузен (Сундхаусен), германски историчар и професор кој се занимавал со проблемите на српската, југословенската и балканската историја.

2018 – 346 луѓе се убиени во Источна Гута откако сириските сили и нивните сојузници започнаа офанзива врз бунтовничката енклава источно од Дамаск на 4 февруари, соопшти Канцеларијата за човекови права на ОН.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Временска прогноза1 час

За зимата 25/26 прогностичките модели укажуваат повеќе снег, но во просек за некој степен потопло време за разлика од претходно, информира Попоски

Изминатиов подолг период во голем број од медиумите читаме и слушаме најави дека пред нас е зима на векот или...

Хороскоп11 часа

Хороскоп за четврток (6 ноември)

Овен Стравовите се вовлекоа во твоето срце. Не сте сигурни дали ве сакаат затоа што вредите како личност или затоа...

Социјални мрежи19 часа

Внимавајте, се шири „спам“ порака преку „Viber“, не одговарајте на пораката, бидејќи може да бидете измамени

Предмалку претседателот на комисијата на Агенцијата за електронски комуникации г-дин Орце Симов на својата социјална мрежа предупреди дека се шири...

Фото: Giuseppe Peletti @ unsplash Фото: Giuseppe Peletti @ unsplash
Магазин23 часа

Google тестира нов начин за работа со повеќе апликации на Android таблети

Google започна со тестирање на нова функција што им овозможува на корисниците на Android таблети да отвораат апликации во мали...

Македонија23 часа

Лишени од слобода возачи од Битола и Прилеп, управувале возила со скоро 100 км на час повеќе од дозволеното и под дејство на алкохол

На 04.11.2025 во 16:04 часот на магистралниот пат Битола-Ресен, на место викано Превалец, полициски службеници од СВР Битола го лишија...

Здравје и убавина1 ден

Прескокнување на доручекот на утро не е најдобра работа според експертите, во најмала рака тоа заменете го со чашка вода или парче овошје

Можеби звучи клише, но доручекот и понатаму останува најзначајниот оброк во денот без разлика колку често го заменуваме со шолја...

Временска прогноза1 ден

До петок стабилно и без дожд, потоа нашиот регион ќе биде зафатен со нов влажен воздушен бран кој ќе услови со нови врнежи од дожд

Во Македонија следува преодно стабилизирање на времето. Веќе од петок (7 ноември) па се до понеделник (10 ноември) нашата Македонија...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за среда (5 ноември)

ОВЕН Вашата посветеност на работата на крај ќе се исплати. Може да очекувате поволен период на ова поле. Јавно покажувате...

Хроника2 дена

Д-р Лазаров: Страшна и трагична сообраќајка на Плетвар, внимавајте по патиштата луѓе, две лица загинаа, другите се борат за живот

Две лица го загубија животот, а уште петмина се повредени во тешка сообраќајна несреќа што попладнево се случи во близина...

Спорт2 дена

Во „Лига Ц“, Унгарија, Азербејџан и Андора се противниците на Македонската женска фудбалска репрезентација за квалификациите за светското првенство во Бразил

Во седиштето на УЕФА денес беа извлечени противниците за лигашката фаза од квалификациите за Светското првенство во женски фудбал, кое...

НАЈЧИТАНИ