Свет
Голема темна точка откриена за прв пат на ледениот Нептун – што би можело да значи тоа?

Астрономите забележаа голема и мистериозна темна точка во атмосферата на Нептун која има неочекувано светол придружник. За набљудување беше користен многу голем телескоп (VLT) на Европската јужна опсерваторија во Чиле. Вителските бури, кои изгледаат како темни дамки, во атмосферата на сината планета веќе се забележани од вселената, вклучувајќи го и телескопот Хабл. Сега, за прв пат, овој феномен е снимен со телескоп од Земјата.
„Од првото откритие на темната точка, отсекогаш се прашував кои се овие краткотрајни и неостварливи темни карактеристики“, рече водечкиот автор на студијата објавена во Nature Astronomy Патрик Ирвин, професор по планетарна физика на Универзитетот во Оксфорд.
Гасните џиновски планети во нашиот Сончев систем, вклучувајќи го и Нептун, се познати по темните дамки што се појавуваат во нивната атмосфера. Така е и Големата црвена дамка на Јупитер, бура стара со векови.
👀 Astronomers have observed a large dark spot in Neptune’s atmosphere, with an unexpected smaller bright spot adjacent to it
Get the gist of the discovery in our #ESOCastLight video below.#BiteSizedAstronomy pic.twitter.com/1PYGM2KTOh
— ESO (@ESO) August 24, 2023
Неколку бури се забележани на Нептун со Хабл во текот на годините. Се чини дека сите бури следат шема на доаѓање и заминување во текот на две години, што го отежнува нивното проучување. Војаџер 2, сонда на НАСА лансирана во 1970-тите, откри две темни бури на Нептун за време на прелетувањето покрај планетата во 1989 година, но тие исчезнаа многу пред Хабл да ги сними кога направи снимки од Нептун во 1994 година. Големата темна точка на Нептун, наречена најголемата бура на која посведочи Војаџер 2, беше толку голема што можеше да ја проголта Земјата.
Невремето на Нептун се разликува од ураганите на Земјата. Темните точки на Нептун се системи со висок притисок кои првично се стабилни и ротираат во насока на стрелките на часовникот, додека ураганите на северната хемисфера на Земјата се системи со низок притисок кои ротираат спротивно од стрелките на часовникот. Она што Ирвин и неговиот тим сакаа да откријат е како на прво место се формираат овие масивни бури на Нептун.
Ново откритие
Нептун, кој изгледа сино поради метанот во атмосферата, е замрзнат, го нарекуваат и леден џин.
Просечната температура таму е минус 235 степени Целзиусови. Низ него дуваат завивачки ветрови, испраќајќи замрзнати облаци од метан низ планетата со брзина од речиси 2.000 километри на час. Тоа е најоддалечената планета во нашиот Сончев систем, околу 30 пати подалеку од Сонцето отколку Земјата. Поради ова растојание, пладне на Нептун изгледа како самрак на Земјата.
Кога Хабл откри нови темни дамки на Нептун во 2018 година, тимот на Ирвин ја искористи можноста да спроведе набљудувања од Земјата користејќи го Многу големиот телескоп и неговиот инструмент со мулти-единици спектроскопски истражувач (MUSE). Инструментот им овозможува на астрономите да го набљудуваат целиот објект истовремено во различни бранови должини на светлината.
Земјината атмосфера има тенденција да ја искривува сликата на телескопите на земјата, но MUSE снима остри слики користејќи адаптивна оптика. Огледалата на телескопот, кои се контролирани од компјутери, можат да се прилагодат додека летаат за да ги поправат сите нарушувања предизвикани од атмосферата на Земјата и да ги зачуваат фините детали на небесните тела.
Податоците снимени со Very Large Telescope им помогнаа на астрономите да утврдат дека темните дамки не се резултат на празнини или расчистување во облаците. Набљудувањата покажуваат дека дамките се појавуваат кога потемните воздушни честички се собираат под видливиот слој на Нептун, каде што се мешаат маглата и мразот.
Инструментот MUSE сними 3D светлосен спектар на Нептун и неговите темни дамки. Ова им овозможи на астрономите детално да ја проучат бурата и да направат изненадувачко откритие. „Откривме редок вид длабок светол облак кој никогаш претходно не бил идентификуван, дури ни од вселената“, рече коавторот на студијата Мајкл Вонг, планетарен научник од Универзитетот во Калифорнија, Беркли.
2/ The MUSE instrument on our #VLT enabled the researchers to split reflected sunlight from Neptune & its spot into its component colours 🌈 and obtain a 3D spectrum. pic.twitter.com/0819sW5e19
— ESO (@ESO) August 24, 2023
За време на набљудувањето, необичниот облак се појавил како мала светла точка покрај поголема темна точка, и двете на исто ниво на атмосферата. Астрономите велат дека новооткриената карактеристика е многу интересна. Тие се надеваат дека ќе добијат нови сознанија преку идните набљудувања што може да се направат од Земјата.
„Тоа е неверојатно зголемување на способноста на човештвото да го набљудува универзумот“, рече Вонг. „Најпрво, можевме да ги откриеме овие точки само со испраќање вселенско летало како Војаџер таму. Потоа добивме шанса да ги разликуваме на далечина со Хабл. Конечно, технологијата напредна доволно за да ни овозможи да ја видиме од Земјата“.
/ns1info.rs
Свет
Најстариот активен американски астронаут Дон Петит се врати на Земјата од Меѓународната вселенска станица (ISS) на својот 70-ти роденден.

Вселенската капсула Сојуз МС-26, која ги превезуваше Петит и неговите руски колеги Алексеј Овчинин и Иван Вагнер, падна со падобран во степата на Казахстан денеска во 6:20 часот по локално време, пренесува „Би-Би-Си“.
Сепак, тој не е најстариот човек кој полетал во вселената, бидејќи тој рекорд го држи Џон Глен, кој учествувал во мисијата на НАСА во 1998 година на 77-годишна возраст.
Глен почина во 2016 година.
Астронаутите поминале 220 дена на ISS и за тоа време орбитирале околу Земјата 3.520 пати, објави американската вселенска агенција НАСА, наведувајќи дека ова е четврта мисија за Петит, кој досега поминал вкупно 590 дена во вселената.
LIVE: After a 220-day space mission, astronaut Don Pettit and two crewmates are landing on the steppes of Kazakhstan in their Soyuz spacecraft. Touchdown is scheduled for 9:20pm ET (0120 UTC April 20). https://t.co/boR9moEhsI
— NASA (@NASA) April 20, 2025
Петит, кој е роден во Орегон на 20 април 1955 година, ќе биде пренесен во Хјустон, Тексас, додека Овчинин и Вагнер ќе одат во главната руска база за обука на космонаути во Звјоздни Городок (Ѕвезден град) во близина на Москва.
Извор: 021.rs
Свет
Се родија Ромул и Рем: За прв пат оживеа изумрен вид
За прв пат во историјата, научниците успеаја да вратат во живот изумрен вид – страшниот волк (Aenocyon dirus), предатор кој исчезнал пред околу 12.500 години. Постигнувањето е дело на биотехнолошката компанија Colossal Biosciences од Далас, која го соопшти раѓањето на три младенчиња, создадени со античка ДНК, клонирање и технологија за уредување на гени.
Како изгледаат новите „стари“ волци?
-
-
Два од младенчињата добиле имиња Ромул и Рем, и се родени на 1 октомври 2024 година.
-
SOUND ON. You’re hearing the first howl of a dire wolf in over 10,000 years. Meet Romulus and Remus—the world’s first de-extinct animals, born on October 1, 2024.
The dire wolf has been extinct for over 10,000 years. These two wolves were brought back from extinction using… pic.twitter.com/wY4rdOVFRH
— Colossal Biosciences® (@colossal) April 7, 2025
-
Се работи за хибриден вид што изгледа како изумрениот страшен волк, но генетски се базира на сивиот волк, неговиот најблизок современ роднина.
-
Новите волци имаат пошироки глави, густо светло крзно и посилни вилици, слично на описите од фосилите на нивните праисториски претци.
Научен пробив
-
Генетичарите користеле ДНК од заб стар 13.000 години и череп стар 72.000 години, комбинирајќи ја со технологијата CRISPR за да создадат функционален геном.
-
Со CRISPR се отстранети одредени генски варијанти кај сивиот волк, а заменети со оние карактеристични за страшниот волк.
Нов дом под строга контрола
-
Тројцата волци се сместени на површина од 2.000 хектари, чиешто точно место не е откриено.
-
Областа е заштитена со ограда висока три метри, безбедносен персонал, дронови и надзорни камери.
Што значи ова за иднината?
-
„Оваа пресвртница е само првата од многуте кои докажуваат дека нашите технологии за ‘враќање на изумреното’ функционираат,“ изјави Бен Лам, ко-основач и извршен директор на Colossal.
-
Компанијата работи и на враќање на други изумрени видови, како мамути, со надеж дека ваквите проекти ќе помогнат и за обновување на екосистеми.
Извор: B92
Свет
Најпознатата интернет платформа „YouTube“ изрази сочувство за настраданите во Кочани, Македонија

Најпознатата интернет платформа „YouTube“ на сите корисници кои ќе пристапат од македонски IP адреси изразува сочувство за настраданите во страшната несреќа во Кочани. Пред се голем гест и почит за своите корисници.
-
Кичево14 часа
Вчера во Кичево се одржа состанок на општинскиот кризен штаб за превенција и заштита од пожари на отворен простор
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за четврток (24 април)
-
Кичево8 часа
„ЕВН КЕЦ Кичево“ утре ќе работи на терен, следните кичевски улици и села ќе бидат без електродистрибуција во домаќинствата
-
Македонија8 часа
(ВИДЕО) Во 3 по полноќ го ограби верскиот храм „Успение на Пресвета Богородица“ во село Обршани, општина Кривогаштани
-
Кичево1 ден
Исполнети од радоста од Христовото Воскресение „Велигден“ бидете дел на Светол Источен Петок – „Балаклија“ во Манастир Пречиста кичевска – Христос Воскресе!
-
Култура12 часа
(ФОТО) Во с.Цер кичевско одбележани 120 години од смртта на Христо Узунов – симбол на револуционерната борба
-
Временска прогноза2 дена
Цела седмица честа појава на повремени врнежи од дожд, проследени со појава на грмежи
-
На денешен ден2 дена
На денешен ден – 23 април