Следете не

Lifestyle

Како настанал компирот? Откриен е неочекуван заеднички предок со доматот

Објавено пред

на

Фото: Lars Blankers @ unsplash

Компирот е една од најпопуларните намирници на планетата. Без разлика дали е варен, печен или пржен, милиони луѓе секојдневно консумираат некаков облик на компир.

Компирот е богат со:

  • Витамин Ц

  • Калиум

  • Влакна

  • Отпорен скроб (корисен за дигестивниот систем)

  • Природно е без глутен

• Се одгледуваат над 5.000 сорти компири низ целиот свет.

Потекло на компирот

• Потекнува од Андите во Јужна Америка, каде што првпат бил одгледан од древните цивилизации.
• Се проширил низ светот по 16 век, по доаѓањето на Европејците во Америка.

Научно откритие: Компирот и дивиот домат имаат заеднички предок

Во нова студија објавена во списанието Cell, научниците анализирале 450 геноми од култивирани компири и 56 геноми од диви видови. Откриле:

• Компирот потекнува од природно вкрстување пред околу 9 милиони години.
• Вкрстувањето се случило меѓу:

  • Растение од родот Etuberosum (сродник на компирот, без клубени)

  • Растение од родот див домат
    • Овие растенија имале заеднички предок пред 14 милиони години, што овозможило создавање на нов хибрид.

Развој на клубени и прилагодување

• Гените што кај доматите создаваат плодови, кај компирот довеле до развој на клубени.
• Тоа му овозможило на компирот да преживее во сурови планински услови и да се прошири.

Значењето на компирот денес

• Компирот е еден од најважните прехранбени производи на човештвото, според геномскиот биолог Санвен Хуанг од Кинеската академија за земјоделски науки.
• Резултатите од истражувањето можат да помогнат во подобрување на одгледувањето на компири, особено во услови на климатски промени.

Извор: Dnevnik

Lifestyle

Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети

Објавено пред

на

Орхидеите се меѓу најубавите декоративни растенија за домот, но бараат посебна грижа и внимание. Многу луѓе погрешно мислат дека е потребно постојано наводнување, а токму тоа може да им наштети – корените брзо скапуваат, а листовите пожолтуваат.

Еве неколку практични совети како да ја одржите орхидејата здрава и да ја поттикнете да цвета:

1. Помалку вода, повеќе внимание

  • Ако орхидејата добие премногу влага, коренот станува мек и темен.

  • Во пролет и есен доволно е наводнување еднаш на секои две недели, а во лето – на секои десет дена.

  • Најдобар показател е изгледот на корените: суви и сребрени = време за полевање, додека зелените и влажни значат дека треба да почекате.

  • Користете вода на собна температура и полевајте наутро, за да се исуши вишокот во текот на денот.

2. Коцки мраз како едноставен трик

  • Ставете неколку коцки мраз на земјата.

  • Тие ќе се стопат полека и ќе обезбедат доволно влага без ризик од задушување на коренот.

  • Важно е саксијата да има добра дренажа и редовно да се отстранува вишокот вода.

3. Исхрана за побујно цветање

  • Ако орхидејата изгледа здрава, но не цвета, најчесто ѝ недостигаат хранливи материи.

  • Во периодот на раст, на секои 2–3 недели додавајте течно ѓубриво за орхидеи.

  • По завршувањето на цветањето, неколку капки ѓубриво ќе помогнат за развој на нови пупки.

  • При појава на млади изданоци, користете препарати со повеќе фосфор, но во пониска концентрација од препорачаната.

4. Светлина и просторни услови

  • Орхидеите сакаат дифузна светлина – идеално место е источниот прозорец со утринско сонце.

  • Избегнувајте директни попладневни зраци, бидејќи можат да ја оштетат.

  • Идеална температура е 18–24°C преку ден, а малку пониска навечер за да се поттикне цветањето.

Со почитување на овие едноставни правила и со малку трпение, вашата орхидеја ќе ве награди со раскошни цветови и ќе го разубави просторот во домот.

Извор: Informer

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Недостатокот на вода го зголемува одговорот на стрес

Објавено пред

на

Фото: engin akyurt @ unsplash

Луѓето кои не пијат доволно вода имаат поизразен биолошки одговор на стрес, покажува нова научна студија. Истражувачите откриле дека кај оние со низок внес на вода се ослободува повеќе од хормонот на стрес – кортизол, иако не чувствуваат поголема жед во споредба со оние кои се добро хидрирани.

Студија од Универзитетот Ливерпул Џон Мурс
Истражувањето е спроведено од експерти од Универзитетот Ливерпул Џон Мурс (Liverpool John Moores University – LJMU) и опфатило 32 лица. Половина од нив пиеле помалку од 1,5 литри вода дневно, додека другата половина ги исполнувале препорачаните упатства за внес на течности.

Според Европската агенција за безбедност на храната (EFSA), мажите треба да внесуваат околу 2,5 литри вода дневно, а жените околу 2 литри. Потребите можат да бидат уште поголеми при високи температури, физичка активност, закрепнување од болест или за време на бременост и доење.

Како изгледал тестот за стрес
Учесниците во студијата биле следени седум дена, при што им биле земани примероци од урина и крв. Потоа биле подложени на лабораториски тест кој симулирал интервју за работа. Секој имал десет минути да се подготви, по што давал интервју пред „лажна“ камера и панел од три лица во бели мантили. По интервјуто следела ментална аритметичка задача.

Професорот Нил Вош од LJMU го опиша овој тест како „навистина вознемирувачки“.

Резултати од истражувањето
За мерење на нивото на кортизол, научниците земале примероци од плунка пред и по тестот. Откриено е дека учесниците кои пиеле помалку вода имале значително повисоки нивоа на хормонот на стрес.

Интересно е што физичките реакции како забрзано чукање на срцето, потење на дланките и сува уста биле слични во двете групи. И покрај тоа, оние кои биле недоволно хидрирани покажале многу посилен хормонален одговор.

Кортизолот и неговото влијание врз телото
Кортизолот е примарен хормон на стрес кој се лачи од надбубрежните жлезди. Тој има важна улога во имунолошкиот систем, метаболизмот и регулирањето на крвниот притисок. Сепак, прекумерното ослободување на кортизол е поврзано со зголемен ризик од срцеви заболувања, дијабетес и депресија.

Извор: N1Info

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Зошто е корисно да испиеме чаша вода веднаш по будењето?

Објавено пред

на

Фото: engin akyurt @ unsplash

Водата е најважниот извор на живот и сочинува околу 60% од нашето тело. Редовната хидратација е клучна за добро здравје, но експертите посебно ја истакнуваат навиката да се испие чаша вода веднаш по будењето. Овој едноставен чекор носи бројни придобивки за телото и умот.

Зошто е важна утринската вода?

Според нутриционистката Ејми Шапиро, пиењето вода наутро:

  • ја враќа рехидратацијата по неколку часови спиење

  • го подобрува варењето и метаболизмот

  • ја зголемува концентрацијата и енергијата

  • поддржува создавање на здрави секојдневни навики

Колку вода ни е потребна?

Потребната количина варира според возраста, тежината, полот и физичката активност. Општа препорака е да се пие количина еднаква на половина од телесната тежина изразена во унци дневно, што најчесто изнесува 2 до 3 литри вода.

Институтот за медицина препорачува:

  • за жени: најмалку 2,7 литри течности дневно

  • за мажи: околу 3,7 литри течности дневно

Во ова се вклучуваат и течности од храна и други пијалоци. Сепак, претераното консумирање може да доведе до хипонатремија – опасно намалување на натриумот во крвта.

Придобивки од чаша вода наутро

Контрола на тежината
Водата пред појадок може да помогне во намалување на апетитот и внесот на калории.

Рехидратација по спиење
Телото губи течности преку дишење и потење, а водата ја враќа рамнотежата и го подобрува расположението.

Подобро варење и метаболизам
Редовната хидратација ја стимулира работата на цревата и ја олеснува апсорпцијата на хранливи материи.

Поквалитетен сон
Пиењето поголем дел од водата во текот на денот го намалува ноќното будење и го подобрува квалитетот на сонот.

Подобрена концентрација
Дури и мала дехидратација може да предизвика замор и намалена продуктивност. Водата наутро го активира мозокот и ја зголемува будноста.

Создавање здрава рутина
Оваа навика може да биде почетна точка за други здрави избори – вежбање, балансиран појадок и подобра дневна дисциплина.

Како полесно да пиете вода наутро?

  • Оставете чаша вода до креветот пред спиење.

  • Вклучете ја во утринската рутина додека се подготвувате.

  • Додадете лимон, нане или свежо овошје за вкус.

  • Користете аларми или апликации како потсетници за хидратација.

Извор: Index

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Кичево2 часа

Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај

Во понеделник, 25 август 2025 година, ГД „Гранит“ АД Скопје, изведувач на работите на Автопатот А2 Кичево–Охрид, ќе започне со...

Хроника4 часа

Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија

На 22.08.2025 околу 18:00 часот во СВР Скопје било пријавено дека на магистралниот пат Скопје-Граничен премин Долно Блаце, на околу...

Lifestyle6 часа

Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети

Орхидеите се меѓу најубавите декоративни растенија за домот, но бараат посебна грижа и внимание. Многу луѓе погрешно мислат дека е...

Гејминг6 часа

Fortnite повторно достапен на iOS во Австралија

По пет години судски битки, Epic Games успеа да го врати Fortnite и Epic Games Store на iOS уредите во...

Хороскоп18 часа

Хороскоп за сабота (23 август)

ОВЕН Расположението на денот е чиста среќа, драги наши Овни! Уживате во плодовите на вашиот труд. Beе можете да се...

Македонија19 часа

Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“

Од АМСМ информираат дека на 23 и 24 август 2025 година, во периодот од 09:00 до 12:00 часот, на регионалниот...

Спорт1 ден

Утре започнува првото коло во втората македонска фудбалска лига, според новите правила само шампионот обезбедува место во ПМФЛ

Утре од 17:00 часот стартува новата сезона во Втората македонска фудбалска лига со натпреварите од првото коло. Сезоната 2025/2026 се...

Македонија1 ден

Уште една измама со лажна сообраќајка, тетовчанка измамена за огромна сума на евра и швајцарски франци

На 21.08.2025 во 14:40 часот во СВР Тетово, 79-годишна тетовчанка пријавила дека била измамена од едно лице за сума од...

Гејминг1 ден

Sony ја зголеми цената на сите модели од „PlayStation 5“ конзолата на американскиот пазар

Моделот со диск драјв ќе се продава по цена од 549,99 долари, што е зголемување од 50 долари во однос...

Хроника1 ден

Кичево и кичевско во тага по страшната трагедија која се случи вчера, каде по пад од четирицикл две малолетнички ги изгубија своите животи

На 21.08.2025 во 18:05 часот во ОВР Кичево било пријавено дека на локален пат во с.Колибари, кичевско, 15-годишна малолетничка од...

НАЈЧИТАНИ