На денешен ден
29 декември – На денешен ден
1800.- Роден е американскиот пронаоѓач Чарлс Гудјер, кој во 1839 година го открил процесот на вулканизација на гума. Неговиот изум придонесе за брзиот развој на индустријата за гума, особено производството на автомобилски гуми.
1809.- Роден е Вилијам Еварт Гладстон, четири пати премиер на Велика Британија во периодот од 1868 до 1894 година. Познат по своите политички и општествени реформи, тој се смета за еден од најголемите британски државници. Ги легализирал работничките синдикати во 1871 година и во 1884 година го спроведувал т.н третата парламентарна реформа.
1825 – Францускиот сликар Жак Луј Давид (Жак Луј), основач и главен претставник на класицизмот, член на Конвенцијата и дворски сликар на Наполеон I („Заклетвата на Хорас“, „Крунисувањето на Наполеон“, „Семејството Жерар“, Убиена Мара“, „Лејди Рекамје“).
1835.- Почина Филип Вишњиќ, слеп поет-вистонец, Србин од Босна, кој ги испеал сите значајни настани од Првото српско востание. Во 1815 година, Вук Караџиќ запишал многу свои песни, меѓу кои најпознати се „Почетокот на бунтот на Дахије“ и „Битката на Мисару“.
1876 - Роден е каталонскиот виолончелист и диригент Пабло Касал (Касалс), кој отвори нова ера во свирењето виолончело. Тој ја напушти Шпанија кога Франко дојде на власт и живееше во Франција и Порторико до неговата смрт во 1973 година.
1890.- Американските војници масакрираа повеќе од 200 Индијанци од Сиукс, вклучително и голем број жени и деца, во „Рането колено“ во Јужна Дакота.
1911.- Револуционерното привремено собрание го избра Сун Јат Сен (Јат) за прв претседател на Кина, ставајќи крај на монархијата по повеќе од три милениуми.
1914.- Започна битката кај Сарикамис во Првата светска војна во која многу послаба руска армија ѝ нанесе тежок пораз на отоманската војска, која загуби 77.000 од своите 95.000 војници.
1921.- Роден е Добросав (Добрица) Ќосиќ, кој се смета за еден од најголемите српски писатели од втората половина на 20 век („Поделби“, „Корени“, „Време на смртта“, „Отпадник, „Верник“, Реално и можно“). Тој беше првиот претседател на Сојузна Република Југославија од јуни 1992 до јуни 1993 година, кога беше разрешен на иницијатива на Српската радикална партија. Беше истакнат член на Сојузот на комунистите на Србија до мај 1968 година, кога влезе во конфликт со политиката на СКЈ бидејќи веруваше дека Србите се загрозени во југословенската федерација.
1940.- Германските воздухопловни сили го извршија најтешкиот напад на бомбардирање на Лондон во Втората светска војна, предизвикувајќи го британската престолнина најголемо уништување од „Големиот пожар“ во 1666 година, кога беа уништени четири петтини од градот.
1944.- Советските трупи влегле во Будимпешта за време на Втората светска војна.
1973.- Филипинскиот диктатор Фердинанд Маркос (Маркос) продолжи да владее по завршувањето на неговиот втор претседателски мандат, иако според Уставот не можеше да биде реизбран. Врз основа на вонредната состојба што ја воведе во 1972 година, тој владееше со декрет сè додека не беше соборен од власт во бунтот во 1986 година.
1981.- Умре хрватскиот писател Мирослав Крлежа, една од најзначајните личности во културните и книжевните настани на 20 век во Југославија. Од 1950 година бил раководител на Југословенскиот лексикографски институт и главен уредник на Енциклопедијата на Југославија. Неговото обемно книжевно творештво опфаќа поезија, романи, раскази, драми и есеи („Хрватскиот бог Марс“, „Враќањето на Филип Латиновиќ“, „Господ Глембајеви“, „Во агонија“).
1989.- Чехословачкиот парламент за шеф на државата го избра чешкиот писател Вацлав Хавел, долгогодишен дисидент под комунистичкиот режим, кој помина пет години во затвор како „државен непријател“. Хавел го наследи Густав Хусак, кој поднесе оставка под притисок на јавноста.
1992.- Сојузното собрание и изгласа недоверба на првата влада на СР Југославија и го разреши Милан Паниќ, српски бизнисмен од САД, за премиер. За в.д. Паниќ беше разрешен поради конфликт со српскиот претседател Слободан Милошевиќ во врска со спроведувањето на мировната политика кон поранешните југословенски републики.
1996.- Владата на Гватемала и водачите на герилското движење потпишаа договор со кој официјално заврши последната, а потоа најдолга граѓанска војна во Централна Америка по 36 години.
1999.- Околу 130 луѓе ги загубија животите во невремето кое зафати неколку европски земји.
2001.- Авганистанските и британските војници патролираа за прв пат во Кабул, што беше проба за мировните операции.
2001.- Околу 300 луѓе загинаа, а најмалку 120 се повредени во пожар предизвикан од огномет во трговски центар во Лима, главниот град на Перу.
2004.- Умре Џери Орбах, американски актер кој се прослави со улогите на Бродвеј, во филмовите и во ТВ серијата „Закон и ред“.
2008.- Умре Владислав Лалички, југословенски сценограф и костимограф, сликар чие дело е познато во целиот свет. Лалички беше илустратор на повеќе од 500 книги, сценограф и костимограф за над 200 филмови и 500 театарски претстави, меѓу кои се култните претстави на Ателје 2012 „Драги мој лажго“, „Арсен и стара чипка“, „Кралот Иби“ , „Кафуле, судница, лудница“, „Коса“, „Чудо во Шарган“.
2010 – Владан Батиќ, правник и политичар, претседател на Христијанско-демократската партија на Србија, еден од лидерите на поранешната ДОС, пратеник во повеќе свикувања на српскиот парламент и министер за правда во Владата на Србија (2001 – 2003 година). умрел.
2013 – 18 лица загинаа, а повеќе од 40 се повредени во самоубиствен напад на железничка станица во Волгоград, во јужна Русија, во близина на нестабилниот руски регион Кавказ.
2016.- Американскиот претседател во заминување Барак Обама потпиша указ за воведување нови санкции кон Русија поради мешање во претседателските избори во САД и нареди протерување на 35 руски дипломати.
2020 – Почина модниот дизајнер Пјер Карден, еден од авторите на повоениот „нов изглед“. Тој ја отвори својата модна куќа во 1949 година, создаде футуристички стил, беше основоположник на модата за готова облека и извонреден претприемач.
2022 – Почина Пеле (Едсон Арантес до Насименто), легендарен Бразилец и еден од најдобрите играчи во историјата на фудбалот. – 1958, 1962 и 1970. година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
-
Кичево1 денОВР Кичево го пронајде возачот кој предизвика сообраќајна несреќа во Кичево и го напушти местото на настанот
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ во своите малопродажни објекти го враќа купувањето со „VISA“ дебитните и кредитни картички, од денес во целосна функционалност може да се користат услугите за плаќање
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Кичево8 часаОВР Кичево поднесе кривична за лице од скопско, најдена банкарска картичка употребил за купување на производи
-
Хороскоп20 часаХороскоп за четврток (27 ноември)
-
Временска прогноза19 часаПопоски: Врнежите од дожд не престануваат, особено внимание во недела, каде можни се врнежи од снег и на превоите до 1000 нмв.
-
Lifestyle6 часа„Travelers Cycling Macedonia“ – Кичево ја лансира првата андроид мобилна апликација за велосипедизам во Македонија
-
Магазин1 денGoogle Photos добива шест нови AI-функции: Подобрено уредување, пребарување и креативност
