Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 10 јануари

Објавено пред

на

49 п.н.е – Гај Јулиј Цезар ја изговорил познатата реченица „Alea iacta est“ (Коцките биле фрлени) и ја преминал реката Рубикон (според една варијанта денешната река Фиумичино во горниот дел на Италија, според друга Писатело кај Равена, границата меѓу Италија и Галија). , кој означи нов период во историјата на Римската империја – започна граѓанската војна против Помпеј и Сенатот, која заврши со воведувањето на диктатурата на Цезар. Членови на републиканската опозиција го убиле Цезар во 44 п.н.е.

1356.- Во Народното собрание во Нирнберг бил усвоен голем дел од Златниот бик на императорот Чарлс IV, големиот уставен закон на Германската империја, кој траел до 1806 година.

1778.- Умре шведскиот натуралист Карл фон Лине. Тој ја воведе бинарната номенклатура според која секое растение и животно имаат име на род и вид. Основач е на Природонаучниот музеј во Упсала и прв претседател на Шведската академија на науките (1973).

1863.- Во Лондон е отворена првата линија на метрото во светот.

1882.- Почна Херцеговско-боканското востание на Србите и муслиманите против Австро-Унгарија, како одговор на воведувањето на регрутирање и регрутирање. Востанието, кое тајно го поддржувала Црна Гора, било задушено по неколку месеци.

1889 – Франција воспостави протекторат над Брегот на Слоновата Коска.

1890.- Умре српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ, кој со девет раскази, колку што вкупно напишал, се вбројува меѓу најзначајните прозни творци на српската литература. Важи за творец на српската психолошка приказна и еден од најдобрите стилисти „Прв пат со татко му наутро“, „Народот сето тоа ќе го позлати“, „Ветер“, „Кај бунарот“, „Училиште икона“, „Во добро време хајдуци“, „Вертер“, „Швапски“, „Тој сè знае“).

1909.- Роден е српскиот физичар и хемичар Павле Савиќ, кој се здоби со светска слава кога заедно со Ирена Жолиот Кири во Париз во 1937 и 1938 година открија изотопи на познати елементи со бомбардирање на атоми на ураниум со бавни неутрони. Од 1947 година раководел со изградбата на Нуклеарниот институт во Винча, а до 1960 година бил директор на институтот. Од 1971 до 1981 година бил претседател на Српската академија на науките и уметностите.

1917.- Умре Фредерик Коди, познат како Бафало Бил, јавач на пони на Пони експрес, водич и трагач во американската армија, платен антииндиски борец, професионален ловец на биволи и биволи. Во 1883 година, легендарната личност во американската историја го организираше шоуто за каубојски вештини „Шоу на Дивиот Запад“, во кое настапуваше како главна ѕвезда. Подоцна настапуваше во Европа и гостуваше во Србија.

1920.- Во Женева е избрана големата лига на народите, составена од Франција, Италија, Јапонија и Обединетото Кралство. Подоцна, Германија и СССР станаа членови на Советот. Поради политички неуспех, Лигата на народите престана да постои во 1939 година, иако формално беше укината во 1946 година, кога во Лондон се одржа првото заседание на Генералното собрание на ОН.

1922.- Артур Грифит стана првиот претседател на Ирска по стекнувањето независност од Велика Британија.

1934.- Маринус ван дер Лубе е погубен во Германија, откако бил прогласен за виновен за запалување на Рајхстагот на 27 февруари 1933 година.

1969.- Шведска стана првата западна земја која воспостави дипломатски односи со Северен Виетнам.

1971.- Умре француската модна дизајнерка Габриел Коко Шанел, една од најпознатите во 20 век, која владееше со високата париска мода речиси шест децении.

1996.- Израел ослободи стотици Палестинци, неколку дена пред првите палестински национални избори во Газа и на Западниот Брег.

1997.- Арнолдо Алеман стана претседател на Никарагва со првата демократска и мирна промена на власта во модерната историја на земјата.

1997.- За време на антивладините протести во Софија, демонстрантите го пробија полицискиот кордон, упаднаа во зградата на парламентот и ја демолираа.

2001.- Поранешната претседателка на Република Српска Билјана Плавшиќ доброволно му се предаде на Меѓународниот суд на правдата во Хаг, каде што беше обвинета за геноцид и други злосторства извршени во 1991-1992 година. за време на босанската војна. Откако ја признала вината, на 27 февруари 2003 година била осудена на 11 години затвор.

2002.- Израелски тенкови и булдожери израмнија 73 палестински домови во Рафах откако вооружени Палестинци ги нападнаа израелските војници.

2007.- Умре италијанскиот филмски продуцент Карло Понти, кој работеше со голем број познати режисери, како Федерико Фелини, Јан-Лук Годар и Дејвид Лин. Во текот на својата 50-годишна кариера, тој продуцираше повеќе од 260 филмови.

2009.- Умре Жорж Гравем, творец на најголемата француска филмска награда Цезар.

2011.- Почина поранешниот прославен стрелец и југословенски репрезентативец Боривоје Костиќ. Со селекцијата на Југославија освои златен медал на Олимписките игри во Рим во 1960 година.

2013.- Чилеанскиот сликар, скулптор и керамичар Хорхе Селарон (Хорхе) е пронајден мртов на познатите скали (Ескадарија Селарон) во Рио де Жанеиро, кои овој уметник ги украсувал во последните дваесет години и кои се една од најпрепознатливите атракции на Бразилецот. град.

2015.- Умре филмскиот режисер Франческо Роси, еден од најзначајните италијански автори од втората половина на 20 век, претставник на повоениот неореализам. Негови најпознати филмови се „Раце над градот“, „Аферата Метју“, „Салваторе Џулијано“.

2016.- Умре Дејвид Боуви, британски рок-музичар, пејач, композитор и актер. Тој е познат по неговите вешти музички споеви, како и неколку алтер ега: Зиги Стардаст, Аладин Сане и Тенкиот Вајт Дјук. Светска слава стекна со албумите „Hunky Dory“ и „The Rise and Fall of Ziggy Stardust and The Spiders From Mars“. Два дена претходно, на 8 јануари, на 69-тиот роденден на Боуви, беше објавен неговиот проштален албум Blackstar.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Кичево2 часа

„Џојсон Сeјфти Системс“ – Кичево заедно со „ОВР Кичево“ во кичевските училишта реализираа едукативна кампања на тема „Безбедноста на учениците во сообраќајот“

Во насока на унапредување на своите активности за корпоративна општествена одговорност, Џојсон Сeјфти Системс Македонија ДООЕЛ Кичево во соработка со...

Фото: Imad 786 @ unsplash Фото: Imad 786 @ unsplash
Lifestyle4 часа

Совршена кајгана за неколку минути: Тајната состојка што прави чуда

Кајганата со кремаста текстура е еден од најбрзите и највкусни оброци што можете да ги подготвите — идеален избор за...

Фото: Leon Bublitz @ unsplash Фото: Leon Bublitz @ unsplash
Магазин5 часа

YouTube воведува револуционерна AI функција – старите видеа сега изгледаат како нови

YouTube го претстави најголемото визуелно подобрување досега – нова функција со вештачка интелигенција што автоматски ја зголемува резолуцијата на старите...

Фото: Matthew Manuel @ unsplash Фото: Matthew Manuel @ unsplash
Магазин5 часа

Microsoft ги надмина очекувањата благодарение на силниот раст на cloud бизнисот

Американскиот технолошки гигант Microsoft објави квартални резултати кои ги надминаа очекувањата на аналитичарите, благодарение на значителниот раст на сегментот облак...

Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash Фото: Mariia Shalabaieva @ unsplash
Магазин5 часа

Nvidia стана првата компанија во светот вредна пет трилиони долари

Технолошкиот гигант Nvidia стана првата компанија во историјата со пазарна вредност поголема од пет трилиони американски долари. Според извештајот на...

На денешен ден8 часа

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се...

Хороскоп17 часа

Хороскоп за четврток (30 октомври)

ОВЕН Повеќето денови ќе бидете многу емотивни и склони кон промени во расположението. Исклучително е важно да се држите до...

Спорт18 часа

Јувентус сигурен против Торино, Влаховиќ го отвори резултатот уште во петтата минута од натпреварот

Јувентус славеше со 3-1 против Удинезе на свој терен во Торино, во рамките на деветтото коло од италијанската Серија А....

Спорт1 ден

Високи признанија за работата на ФФМ, Омерагиќ и Јандреоски именувани на високи меѓународни позиции во „ФИФА“

Претседателот на Фудбалската федерација на Македонија, Масар Омерагиќ, доби нова меѓународна функција, тој е назначен за член на Олимпискиот фудбалски...

Македонија1 ден

Дополнете гориво, ноќеска дизелот солидно поскапува, додека бензините остануваат со непроменета цена за литар

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V), се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

НАЈЧИТАНИ