На денешен ден
На денешен ден: 10 јануари
49 п.н.е – Гај Јулиј Цезар ја изговорил познатата реченица „Alea iacta est“ (Коцките биле фрлени) и ја преминал реката Рубикон (според една варијанта денешната река Фиумичино во горниот дел на Италија, според друга Писатело кај Равена, границата меѓу Италија и Галија). , кој означи нов период во историјата на Римската империја – започна граѓанската војна против Помпеј и Сенатот, која заврши со воведувањето на диктатурата на Цезар. Членови на републиканската опозиција го убиле Цезар во 44 п.н.е.
1356.- Во Народното собрание во Нирнберг бил усвоен голем дел од Златниот бик на императорот Чарлс IV, големиот уставен закон на Германската империја, кој траел до 1806 година.
1778.- Умре шведскиот натуралист Карл фон Лине. Тој ја воведе бинарната номенклатура според која секое растение и животно имаат име на род и вид. Основач е на Природонаучниот музеј во Упсала и прв претседател на Шведската академија на науките (1973).
1863.- Во Лондон е отворена првата линија на метрото во светот.
1882.- Почна Херцеговско-боканското востание на Србите и муслиманите против Австро-Унгарија, како одговор на воведувањето на регрутирање и регрутирање. Востанието, кое тајно го поддржувала Црна Гора, било задушено по неколку месеци.
1889 – Франција воспостави протекторат над Брегот на Слоновата Коска.
1890.- Умре српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ, кој со девет раскази, колку што вкупно напишал, се вбројува меѓу најзначајните прозни творци на српската литература. Важи за творец на српската психолошка приказна и еден од најдобрите стилисти „Прв пат со татко му наутро“, „Народот сето тоа ќе го позлати“, „Ветер“, „Кај бунарот“, „Училиште икона“, „Во добро време хајдуци“, „Вертер“, „Швапски“, „Тој сè знае“).
1909.- Роден е српскиот физичар и хемичар Павле Савиќ, кој се здоби со светска слава кога заедно со Ирена Жолиот Кири во Париз во 1937 и 1938 година открија изотопи на познати елементи со бомбардирање на атоми на ураниум со бавни неутрони. Од 1947 година раководел со изградбата на Нуклеарниот институт во Винча, а до 1960 година бил директор на институтот. Од 1971 до 1981 година бил претседател на Српската академија на науките и уметностите.
1917.- Умре Фредерик Коди, познат како Бафало Бил, јавач на пони на Пони експрес, водич и трагач во американската армија, платен антииндиски борец, професионален ловец на биволи и биволи. Во 1883 година, легендарната личност во американската историја го организираше шоуто за каубојски вештини „Шоу на Дивиот Запад“, во кое настапуваше како главна ѕвезда. Подоцна настапуваше во Европа и гостуваше во Србија.
1920.- Во Женева е избрана големата лига на народите, составена од Франција, Италија, Јапонија и Обединетото Кралство. Подоцна, Германија и СССР станаа членови на Советот. Поради политички неуспех, Лигата на народите престана да постои во 1939 година, иако формално беше укината во 1946 година, кога во Лондон се одржа првото заседание на Генералното собрание на ОН.
1922.- Артур Грифит стана првиот претседател на Ирска по стекнувањето независност од Велика Британија.
1934.- Маринус ван дер Лубе е погубен во Германија, откако бил прогласен за виновен за запалување на Рајхстагот на 27 февруари 1933 година.
1969.- Шведска стана првата западна земја која воспостави дипломатски односи со Северен Виетнам.
1971.- Умре француската модна дизајнерка Габриел Коко Шанел, една од најпознатите во 20 век, која владееше со високата париска мода речиси шест децении.
1996.- Израел ослободи стотици Палестинци, неколку дена пред првите палестински национални избори во Газа и на Западниот Брег.
1997.- Арнолдо Алеман стана претседател на Никарагва со првата демократска и мирна промена на власта во модерната историја на земјата.
1997.- За време на антивладините протести во Софија, демонстрантите го пробија полицискиот кордон, упаднаа во зградата на парламентот и ја демолираа.
2001.- Поранешната претседателка на Република Српска Билјана Плавшиќ доброволно му се предаде на Меѓународниот суд на правдата во Хаг, каде што беше обвинета за геноцид и други злосторства извршени во 1991-1992 година. за време на босанската војна. Откако ја признала вината, на 27 февруари 2003 година била осудена на 11 години затвор.
2002.- Израелски тенкови и булдожери израмнија 73 палестински домови во Рафах откако вооружени Палестинци ги нападнаа израелските војници.
2007.- Умре италијанскиот филмски продуцент Карло Понти, кој работеше со голем број познати режисери, како Федерико Фелини, Јан-Лук Годар и Дејвид Лин. Во текот на својата 50-годишна кариера, тој продуцираше повеќе од 260 филмови.
2009.- Умре Жорж Гравем, творец на најголемата француска филмска награда Цезар.
2011.- Почина поранешниот прославен стрелец и југословенски репрезентативец Боривоје Костиќ. Со селекцијата на Југославија освои златен медал на Олимписките игри во Рим во 1960 година.
2013.- Чилеанскиот сликар, скулптор и керамичар Хорхе Селарон (Хорхе) е пронајден мртов на познатите скали (Ескадарија Селарон) во Рио де Жанеиро, кои овој уметник ги украсувал во последните дваесет години и кои се една од најпрепознатливите атракции на Бразилецот. град.
2015.- Умре филмскиот режисер Франческо Роси, еден од најзначајните италијански автори од втората половина на 20 век, претставник на повоениот неореализам. Негови најпознати филмови се „Раце над градот“, „Аферата Метју“, „Салваторе Џулијано“.
2016.- Умре Дејвид Боуви, британски рок-музичар, пејач, композитор и актер. Тој е познат по неговите вешти музички споеви, како и неколку алтер ега: Зиги Стардаст, Аладин Сане и Тенкиот Вајт Дјук. Светска слава стекна со албумите „Hunky Dory“ и „The Rise and Fall of Ziggy Stardust and The Spiders From Mars“. Два дена претходно, на 8 јануари, на 69-тиот роденден на Боуви, беше објавен неговиот проштален албум Blackstar.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево1 ден(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп2 денаХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Хороскоп13 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
-
Македонија2 денаМВР: Сузбиена криминална група инволвирана во вршење на кривично дело криумчарење мигранти, поднесена кривична пријава
-
Култура2 дена(ФОТО) Празничната убавина во чест на Христовиот војвода во славниот манастир на свети Георгиј во Рајчица
