На денешен ден
На денешен ден (10 септември)

1526.- Турскиот султан Сулејман Втори Величествениот, откако ги победил Унгарците во полето Мохач, ја зазел Буда, која станала седиште на Буда Пашалук, провинција на Отоманската империја во следните 150 години. 1721 – Шведска и Русија ја завршија Големата северна војна, започната во 1700 година, во мир во Нистад, Финска, во која рускиот цар Петар Велики ги победи Швеѓаните и доби пристап до Балтичкото Море. Русија ја доби територијата од Финскиот Залив до Ригаскиот Залив и градовите Рига, Ревел и Нарва.
1839.- Роден е американскиот филозоф и логичар Чарлс Сандерс Пирс, основач на прагматизмот, филозофско училиште подоцна развиено од Вилијам Jamesејмс.
1855.- Роден е германскиот археолог Роберт Колдевеј, кој го истражува Вавилон од 1899 до 1917 година и докажува дека библискиот град на реката Еуфрат, јужно од Багдад, навистина постоел.
1890.- Роден е австрискиот писател Франц Верфел, експресионистички поет, есеист, драмски писател и наратор („Пријател на светот“, „Ние сме“, „Павле меѓу Евреите“, „Песна на Бернадет“, „Прослава на дипломирањето“, „Верди “).
1898.- Австро -унгарската царица Елизабета, сопруга на Франц Јосиф, беше убиена во енева. Атентатот го изврши анархистот Луиџи Лусени.
1906.- Објавен е првиот број на хумористично -сатиричниот весник „Шабачка čивија“. Весникот беше објавен до 1909 година.
1919 година-Во палатата Сен Germермен во близина на Париз, претставници на Австрија, победничките сили на Првата светска војна и наследничката држава Австро-Унгарија потпишаа мировен договор, кој формално стави крај на австро-унгарската монархија. Новоформираните држави беа признати, вклучувајќи го и Кралството на Србите, Хрватите и Словенците. Мировниот договор и забрани на Австрија да се обедини со Германија и ја предаде својата морнарица на сојузниците во име на репарации.
1927.- Роден е перуанскиот пејач со индиско -шпанско потекло Има Сумак (Има Сумак), која стана позната по својот глас со уникатен опсег, од високо сопрано до длабоко алто.
1939.- Канада и објави војна на Германија, претворајќи го конфликтот во Европа во светска војна. Канадските единици се бореа во британската армија во Втората светска војна.
1942.- Британските воздухопловни сили го нападнаа Дизелдорф во Втората светска војна со 476 авиони, фрлајќи 100.000 бомби врз германскиот град.
1943 година – По капитулацијата на Италија во Втората светска војна, Германците го окупираа Рим и го ставија Ватикан под протекторат.
1945 – Марионетската влада на Норвешка (1942-45) беше осудена за предавство и осудена на смрт за соработка со нацистичка Германија во Втората светска војна.
1967 – Референдумот во Гибралтар го отфрли припојувањето на Гибралтар кон Шпанија и одлучи да остане под британска власт.
1974 – Според договорот постигнат во Алжир, Португалија ја призна независноста на Гвинеја -Бисао под претседателот Луис Кабрал.
1976.- Во судир на патнички авиони „Тридент“ на британската компанија „Бритиш ервејс“ и „ДЦ -9“ на југословенската компанија ЈАТ северно од Загреб, загинаа сите 176 лица во двата авиона.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија. Насликана во 1937 година, по нацистичкото бомбардирање на баскискиот град Герника во Шпанската граѓанска војна, „Герника“ е во Newујорк од 1939 година. Според заветот на Пикасо, сликата не може да се врати додека не се воспостави демократска држава во Шпанија.
1989.- Унгарија ја отвори границата со Западот и дозволи околу 7.000 бегалци од Источна Германија да заминат во Западна Германија. Тој масовен егзодус доведе до пад на Берлинскиот Wallид.
1994.- Папата Јован Павле Втори пристигна во Хрватска за прва посета на поглаварот на Римокатоличката црква на регионот на поранешна Југославија. Папата се залагаше за мир на Балканот.
1995.- За време на воздушната операција против босанските Срби, НАТО започна со истрелување крстосувачки ракети „Томахавк“ кон противвоздушни системи во околината на Бања Лука од американскиот брод „Нормандија“ во Јадранското Море.
2000.- Десетици луѓе се повредени во судирите меѓу поддржувачите на различни политички опции за време на локалните избори во Македонија. Тензиите меѓу етничките Албанци и Македонци ескалираа во пролетта 2001 година во конфликти што ја доведоа земјата до работ на граѓанска војна.
2001.- Советот за безбедност на ОН го укина ембаргото за оружје за СР Југославија, воведено на 31 март 1998 година, врз основа на насилството на Слободан Милошевиќ на Косово.
2002 – Швајцарија станува 190 -та членка на Обединетите нации (ОН), со статус на набverудувач од 1948 година.
2003.- Хрватскиот претседател Стипе Месиќ пристигна во Белград за прва посета на еден хрватски претседател на Србија и Црна Гора од почетокот на војната во поранешна Југославија во 1991 година.
2003.- Шведската министерка за надворешни работи Ана Линд беше избодена со нож во трговски центар во Стокхолм и почина еден ден подоцна. Убиецот Мијаило Мијаиловиќ беше осуден во март 2004 година на доживотен затвор. Високиот суд во Стокхолм ја промени пресудата и донесе одлука дека Мијаиловиќ е ментално болен и треба да биде испратен на лекување.
2006.- Во Црна Гора се одржаа парламентарни избори, први по осамостојувањето. Коалицијата на Демократската партија на социјалистите (ДПС) на Мило Djукановиќ и Социјалдемократската партија (СДП) на Ранко Кривокапиќ извојуваа убедлива победа.
2010.- Почина еден од великаните на модерната актерска игра, Раде Марковиќ. Тој одигра 81 улога во филмот, 62 улоги во телевизиски драми, серии и други емисии, учествуваше во 186 радио драми и одигра вкупно 96 улоги на театарски сцени.
2011.- Повеќе од 165 луѓе загинаа во бродолом од околу 600 патници, кој потона во Индискиот Океан во близина на брегот на Танзанија.
2015.- Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесе оставка и ги повлече министрите од Демократската унионистичка партија од протестантско -католичката коалициска влада. Политичката криза беше предизвикана од убиството на поранешниот член на ИРА Кевин Мегин Сениор во јули и апсењето на Боби Стори, член на ирската католичка партија Шин Фејн, по тој повод.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хроника18 часа
При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (4 јуни)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски апелира за локална дестабилизација со пороен дожд, ова се информациите
-
Хороскоп9 часа
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Македонија2 дена
(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта
-
Македонија2 дена
МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни
-
Автомобили2 дена
Новиот прототип на „Subaru“ се очекува да дебитира на „Japan Mobility Show 2025“