На денешен ден

На денешен ден – 11 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 11, 2021

Од

Порта.мк

1533 година – Папата Климент VII го екскомуницира англискиот крал Хенри VIII, одбивајќи да го поништи неговиот брак со Кетрин и ја легализира неговата врска со Ана Болејн. Бракот беше поништен во мај 1533 година од надбискупот во Кантербери, Томас Кранмер, а во 1534 година кралот ја основаше Англиканската црква и се прогласи за нејзин поглавар.

1690 година – Во битката кај Бојн, во „Славната револуција“, кралот Вилијам III од Портокал ги победил католичките сили на Jamesејмс Втори. (Овој ден го обележуваат протестантите во Северна Ирска, „портокаловите“, со низа паради и маршеви, што предизвикува револт кај католиците и доведува до судири со полицијата).

1844 година – Роден е Петар I Караѓорѓевиќ, кралот на Србија (1903-1918) и Кралството на Србите, Хрватите и Словенците (1918-21). Тој беше избран за крал на Србија по мајскиот пуч во 1903 година, во кој беа убиени кралот Александар Обреновиќ и кралицата Драга Машин. За време на неговото владеење, тој ги почитуваше Уставот и парламентарната демократија, а во надворешната политика се потпираше на Русија, како и на Франција и Англија.

1871 година – Роден е хрватскиот политичар и писател Стјепан Радиќ, основач на Хрватската селска партија, министер за образование во владата на Кралството Срби, Хрвати и Словенци од ноември 1925 година до февруари 1927 година, кога неговата партија повторно се приклучува кон опозицијата. Починал од раните здобиени во атентатот врз него и уште двајца пратеници на ХСС во Собранието во Белград на 20 јуни 1928 година од страна на радикалниот заменик Пуниша Рашиќ.

1876 - Во Црногорско-турската војна (1876-78), Црногорците ја победиле турската војска во битката за Фундина, во Кучи.

1920 година – Роден е американскиот филмски и театарски актер со руско потекло Таиџи Кан, познат како Јул Бринер. Тој глумеше во многу филмови, и доби Оскар за неговата улога во музичкиот филм Кралот и јас.

1921 година – Монголија прогласи независност за Народна Република Монголија.

1921 година – Се одржа првото официјално првенство на Кралството Србите, Хрватите и Словенците во ватерполо. Победи спортската асоцијација Сомбор.

1935 година – Умре францускиот офицер Алфред Драјфус, чие судење за предавство во 1894 година ја подели француската јавност во два табора – демократи, републиканци, од една страна и ројалисти, свештеници, од друга страна. Врз основа на лажни докази, Драјфус, кој бил Евреин, бил осуден на доживотен затвор и рехабилитиран во 1906 година.

1937 година – Умре американскиот композитор Georgeорџ Гершвин. Тој воведе елементи на популарна музика, црни духовни песни и блуз во класичната музика, операта „Порги и бес“, симфониската фантазија „Американецот во Париз“, „Рапсодија во сино“. „Меланхолик Рапсодија “).

1960 година – Премиерот на Конго, Моиз Тсомбе, прогласи независност, предизвикувајќи години на немири во африканската земја.

1978 година – Експлодира резервоар со течен гас во шпанскиот медитерански туристички камп во Сан Карлос де ла Рапита, при што загинаа околу 200 лица.

1979 година – Американската вселенска станица Скајлаб, по шестгодишна орбита околу Земјата, се распадна за време на слетувањето.

1982 година – Во Белград умре југословенскиот писател Мехмед-Меша Селимовиќ, член на Српската академија на науките и уметностите. По Втората светска војна, тој беше драмски директор на Националниот театар во Сараево, уметнички директор на „Босна-филм“ и главен уредник на „Свјетлост“ („Дервиш и смрт“, „Тврдина“, „ Спомени “).

1987 година – ООН го прогласи Матеј Гаспар за петти милијардити жител на планетата на новороденче во Загреб.

1989 година – умре англискиот театарски и филмски актер, режисер и продуцент Лоренс Оливие, една од најдобрите интерпретатори на ликовите на Вилијам Шекспир, првиот актер на кој му беше доделена благородна титула. Добитник е на најголемиот број награди „Еми“ за тв создавање, награден е на Канскиот филмски фестивал, го освои Оскарот за филмот „Хамлет“.

1991 година – Авион со нигериски аџии се урна во пожар во edеда, Саудиска Арабија. Загинаа сите патници и членови на екипажот (261).

1995 година – Босанските Срби ја зазедоа Сребреница, а потоа и Зепа (25 јули). Повеќе од 30 000 луѓе, претежно жени и деца, се префрлени на територијата под контрола на владата во Сараево. Подоцна силите на босанските Срби беа обвинети за извршени воени злосторства во областа и убиство на околу 7.000 босански муслимани.

1995.- Во Франција умре генералот Гојко Николис, лекар, национален херој, шпански борец и член на Српската академија на науките и уметностите.

1996 година – Судскиот совет на Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна СФРЈ во Хаг ги потврди обвиненијата за воени злосторства и геноцид против водачот на босанските Срби, Радован Караџиќ и воениот командант Ратко Младиќ. Судот издаде меѓународни потерници за нив.

2000 година – Претседателот на САД Бил Клинтон посредува во разговорите за израелскиот суверенитет над Ерусалим меѓу израелскиот премиер Ехуд Барак и палестинскиот лидер Јасер.

2001 година – Во Камбоџа беше одобрен закон со кој се дозволува судење на поранешните водачи на Кмерите Руж, за време на чие владеење беа убиени 1.700.000 луѓе.

2002 година – Италијанскиот парламент одобри машките наследници на круната да се вратат во земјата, ставајќи крај на 56-годишното прогонство на кралското семејство под обвинение за соработка со фашистите.

2006 година – Седум експлозии на железнички станици и возови во Бомбај, Индија, убија 186 лица, а повеќе од 700 беа повредени.

2008 година – Русија и Кина ставија вето на нацрт-резолуцијата на Советот за безбедност на ООН за воведување санкции врз Зимбабве и за казнување на владата на претседателот Роберт Мугабе за насилно одржување претседателски избори.

2008 година – Умре Мајкл ДеБеки, познат американски кардиолог и еден од најпознатите светски хирурзи во 20 век.Тој беше првиот што изврши многу хируршки процедури, како што е имплантација на бајпас. За време на неговата седумдецениска кариера, тој воведе нови хируршки методи на лекување и е основач на модерната кардиохирургија. Тој оперираше бројни познати личности, вклучувајќи тројца американски претседатели (Johnон Кенеди, Линдон acksексон, Ричард Никсон), рускиот претседател Борис Елцин, јорданскиот крал Хусеин, но и познати холивудски starsвезди.

2010 година – Сребреница одбележува 15-годишнина од убиството на околу 8.000 Бошњаци во јули 1995 година. Покрај десетици илјади луѓе, на комеморацијата присуствуваа претседатели и премиери на соседните земји, вклучително и српскиот претседател Борис Тадиќ, и европски и светски службени лица.

2015 година – На комеморацијата по повод 20-годишнината од злосторствата во Сребреница присуствуваа повеќе од 50 000 луѓе и околу 80 делегации од странство, вклучувајќи го и премиерот на Србија, Александар Вучиќ. Додека го напушташе Меморијалниот центар, Вучиќ беше извиден, а потоа и физички нападнат од толпата цели кои со транспаренти го потсетија на неговите политички ставови од времето кога се случи злосторството и тој беше активист на Српската радикална партија.

2020 година – Почина еден од симболите на демонстрациите на 5 октомври 2000 година, jубисав Djокиќ, попознат како theо Багер. За време на демонстрациите на 5 октомври, со кои беше соборен режимот на Слободан Милошевиќ, jубисав однесе багер до зградата на РТС.

Тагови:11 Јули Porta.mk На денешен ден

Следно

На денешен ден – 12 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 10 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

4 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.