Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 14 јануари

Објавено пред

на

1742.- Умре англискиот астроном и геофизичар Едмунд Хали, директор на опсерваторијата Гринич и кралски астроном, по чие име е наречена Халеевата комета. Тој бил првиот што утврдил дека кометите забележани во 1682, 1601 и 1551 година се всушност истото тело што се појавувало периодично. Тој го направи првиот каталог на светли ѕвезди на јужното небо и првата метеоролошка карта.

1784.- Соединетите држави го ратификуваа мировниот договор со Британија, со што формално заврши американската војна за независност.

1809.- Англија и Шпанија склучија сојуз против францускиот император Наполеон I.

1826.- Во Пешта е основана Матица Српска на иницијатива на Јован Хаџиќ (Милош Светич) и со помош на богатите српски трговци од Пешта и Буда. Тоа книжевно и културно друштво одигра огромна улога во процутот на науката и културата на Србите во Војводина. Набргу по основањето, започна со издавање на „Летопис Матице српске“, најстарото српско книжевно списание. Таа се преселила во Нови Сад во 1864 година.

1840.- Савиндан е прогласен за училишен празник во Кнежевството Србија, празник во спомен на големиот српски просветител и заштитник на просветата Свети Сава. Првата прослава на Савиндан се одржала во 1812 година во Земун, а химната на Свети Сава за прв пат била изведена во 1839 година во Сегед.

1867.- Во рамките на Балканскиот националноослободителен сојуз против Отоманската империја, српската влада склучила договор со Бугарскиот револуционерен комитет во Букурешт за создавање заедничка држава наречена бугарско-српска или српско-бугарска, со српскиот принц Михаило Обреновиќ како нејзин владетел.

1892.- Роден е српскиот класичен филолог Милош Ѓуриќ, член на Српската академија на науките и уметностите, претседател на Српското книжевно друштво и уредник на списанието „Жива антика“. Објавил повеќе од 200 дела од класичната литература и филозофија, ги превел Платон, Аристотел, Тукидид и други писатели и сите големи антички трагичари („Историја на хеленската книжевност“, „Историја на хеленската етика“).

1897.- Роден е српскиот историчар Васа Чубриловиќ, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Како учесник во атентатот на австроунгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд (Франц) во 1914 година во Сараево, бил осуден на 16 години затвор и бил во затвор до распадот на Австро-Унгарија во Првата светска војна. За време на Втората светска војна бил затворен во логорот Бањица. По ослободувањето на земјата бил директор на Балканскиот институт и министер во владата на ФНРЈ.

1898.- Умре англискиот писател и математичар Луис Керол, автор на бајките „Алиса во земјата на чудата“ и „Алиса во земјата на чудата“.

1907.- Земјотрес го опустоши градот Кингстон на Јамајка и уби околу 1.000 луѓе.

1941.- Роден е словенечкиот политичар и државник Милан Кучан, претседател на Словенија во клучните моменти од распадот на СФР Југославија (1991). Во негово време, Словенија прогласи независност (25 јуни 1991 година) и стана една од најуспешните поранешни комунистички земји во спроведувањето радикални политички и економски реформи. Тој беше реизбран за претседател на Словенија во 1994 и 1998 година.

1943.- Во Казабланка започна конференцијата на сојузничките водачи Рузвелт, Черчил и Гол. На конференцијата, која заврши на 26 јануари, беше заклучено дека силите на Оската мора безусловно да капитулираат, а беше наведен и датумот на истоварувањето на сојузниците во Италија.

1953.- Народното собрание на ФНРЈ донесе уставен закон со кој се воведува социјална сопственост и самоуправа на производителите. Наместо влади и министерства, воведени се извршни совети и државни секретаријати. Јосип Броз Тито стана првиот претседател на Сојузниот извршен совет.

1957.- Умре Хемфри, еден од најпопуларните американски филмски актери во 1950-тите. Добитникот на Оскар од 1951 година за филмот „Африканска кралица“, тој стекна легендарна популарност во филмовите „Казабланка“ и „Малтешки сокол“.

1969.- Лансиран е советскиот вселенски брод „Сојуз 4“ со космонаутот Владимир Шаталов, а еден ден подоцна „Сојуз 5“ ги вклучи Борис Вољанов, Алексеј Јелисејев и Евгениј Крунов. Двете табли потоа се споија, космонаутите Јелисеев и Крунов се приклучија на „Сојуз 4“. Тоа беше првото спојување на вселенски летала со човечки екипаж во орбитата на Земјата.

1991.- Умре српскиот филолог Михаило Стевановиќ, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Објавил повеќе од 600 дела, меѓу кои и монументалното дело „Современ српскохрватски јазик“.

1991.- Во Тунис беа убиени тројца блиски соработници на Јасер, меѓу кои и Абу Ијад, еден од основачите на Палестинската ослободителна организација.

2003.- Во најголемите демонстрации во историјата на кипарските Турци, десетици илјади луѓе во Никозија побараа крај на децениската изолација.

2004.- Италијанската и египетската полиција ја уапсија Рита Алгранати, членка на левичарската терористичка група Црвена бригада вмешана во киднапирањето и атентатот на поранешниот италијански премиер Алдо Моро во 1978 година.

2008.- Умре Ангел Гонзалес, еден од најголемите шпански поети и припадник на генерацијата писатели за кои е познато дека се борат против диктатурата на Франциско Франко.

2009.- Умре истакнатиот хрватски скулптор Душан Џамоња.

2009.- Судот во Париз ослободи шест лекари и фармацевти за смртта на 117 деца кои биле лекувани со хормон за раст во 1980-тите, а потоа заболеле од болеста Кројцфелд-Јакобс.

2010.- Умре американскиот пејач и текстописец Боби Чарлс, автор на познатите хитови „See You Later Alligator“ и „Walking to New Orleans“.

2014.- Во бродска несреќа го премина Нил, при што загинаа 200 луѓе кои бегаа од вооружениот конфликт во Јужен Судан. Во Јужен Судан, приврзаниците на претседателот Салва Сајрус и неговиот поранешен заменик Рик Мачар се судрија и прераснаа во конфликт од етнички размери – народот Нуери против народот Динка.

2016 – Македонскиот премиер Никола Груевски поднесе оставка за да формира преодна влада чија задача е да се подготви за предвремени парламентарни избори, како дел од пржинскиот политички договор поддржан од Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, ВМРО ДПМНЕ, Демократската унија за интеграција (ДУИ) и Демократски сојуз.Албанска партија (ДПА).

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Спорт2 часа

Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“

Во интервју за ESPN, трофејниот тренер откри дека би сакал еден од најдобрите фудбалери од последната деценија да го види...

Хороскоп15 часа

Хороскоп за сабота (13 септември)

ОВЕН Не се вознемирувајте премногу ако некој ве разочара утрово. Сочувството, разбирањето и општата помош што сте подготвени да им...

Свет24 часа

Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил...

Автомобили1 ден

BMW и Qualcomm развиваат систем за помош при управување „Snapdragon Ride Pilot“

BMW и Qualcomm го претставија новиот систем за помош на возачот „Snapdragon Ride Pilot“, кој за прв пат ќе биде...

Скопје1 ден

СВР Скопје: Кривична пријава против двајца скопјани, одгледувале канабис во нивните дворови

Одделот за сузбивање на организиран и сериозен криминал – Сектор за криминалистички истраги – Единица за недозволена трговија со дрога,...

Фото: Heidi Fin @ unsplash Фото: Heidi Fin @ unsplash
Магазин1 ден

Промената што ја чекавме со години пристигна на Spotify

По повеќе од седум години најави и одложувања, Spotify конечно воведува lossless квалитет на звук – функција што корисниците одамна...

Фото: Wyron A @ unsplash Фото: Wyron A @ unsplash
Lifestyle1 ден

Работи што генерацијата Z не сака да ги работи

Генерацијата Z сè повеќе ги избегнува одредени работни места на почетно ниво, незадоволни од ниските плати и фиксното работно време...

Хроника1 ден

Комбе со работници паднало од експресниот пат Штип – Радовиш, неофицијално има жртви и повредени

Во утринските часови се случила тешка сообраќајна несреќа на експресниот пат Штип – Радовиш, кога комбе што превезувало работници излетало...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за петок (12 септември)

ОВЕН Постои можност на деловно поле да добиете помош околу напредувањето кое сте го очекувале. Потребно е повеќе да и...

Кичево2 дена

Вечерва во НУЦК „Кочо Рацин“ прва изложба на кичевчанецот Зоран Здравески насловена како „Железна поезија“, вечер на креација, инспирација и разговори

Вечерва со почеток од 19:30ч во фоајето од Центарот за култура „Кочо Рацин“ – Кичево ќе се одржи изложбата „Железна...

НАЈЧИТАНИ