Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 15 мај

Објавено пред

на

1536 година – Англискиот суд ги осуди Ана Болејн, втората сопруга на кралот Хенри VIII и нејзиниот брат лорд Рочефорд, на пре adуба и инцест.

1571 година – Татарите ја освоија и запалија Москва.

1767 година – Genенова го продаде островот Корзика на Франција.

1773 – Роден е австрискиот државник принцот Клеменс Метерних, највлијателната фигура во Европа скоро 40 години, како министер за надворешни работи и канцелар на Австрија (1809-48). Тој се смета за персонификација на апсолутистичкиот режим. Со рускиот цар Александар Први, тој го основал Светиот сојуз, чија главна цел била да ги задуши националните движења во Европа.

1796 година – трупите на Наполеон Бонапарта влегоа во Милано.

1847 година – Во Италија умре ирскиот политичар Даниел О’Конел, познат како Ослободител. Како член на британскиот парламент, тој успеа да ја принуди владата да го прифати законот за еманципација на католиците (1829). Тој се смета за еден од најдобрите говорници на 19 век.

1848 година – Во Виена избувна востание против апсолутистичкиот режим, принудувајќи ја австриската империјална влада да го повлече декларираниот устав усвоен на 25 април и да распише избори.

1859 година – Роден е францускиот физичар Пјер Кири. Студирал магнетизам и радиоактивност, а со сопругата Мари открил полониум и радиум во 1898 година. Нобеловата награда за физика во 1903 година ја делеа Кури со Антоан-Анри Бекерел.

1886 година – Умре американската писателка Емили Дикинсон. Нејзините песни беа откриени и објавени по нејзината смрт, а дури во 20 век се стекна со репутација на еден од најголемите американски поети.

1891 година – Роден е рускиот писател Михаил Афанасјевич Булгаков, автор на романот „Бела гарда“, преведен во драмата „Денови на турбините“, кој се одигра со голем успех во Московскиот уметнички театар. Тој е познат по своите сатирични и гротескно-фантастични приказни и романот „Мајсторот и Маргарита“.

1914 година – почина историчарот и литературен критичар Јован Скерлиќ, професор на универзитетот во Белград, член на Српската кралска академија. Со своето литературно и јавно дело, тој значително влијаеше на културниот и политичкиот живот во Србија на почетокот на 20 век („Историја на српската литература“).

1918 година – Првата услуга за воздушна пошта во светот замина помеѓу Yorkујорк, Филаделфија и Вашингтон.

1923 година – Велика Британија го призна Транжордан под раководство на Емир Абдула како независна држава.

1940 година – Првите најлонски чорапи започнаа да се продаваат во САД.

1940 година – Холандската армија се предаде во Втората светска војна.

1943 година – Комунистичката интернационала (Коминтерн) е распуштена.

1945 година – Германските трупи ја напуштија Југославија во Втората светска војна, убија 1.706.000 луѓе за четири години и ја уништија и опустошија земјата.

1948 година – Египетските авиони ја нападнаа новосоздадената држава Израел и либанските и јорданските трупи од север и исток.

1955 година – Во Виена беше потпишан австриски државен договор, со кој заврши 10-годишната сојузничка окупација, а Австрија стана независна република во границите од 1 јануари 1938 година.

1957 година – Велика Британија го спроведе првиот тест на водородна бомба во централниот дел на Пацификот.

1987 година – Умре американската филмска актерка Рита Хејворт, холивудски секс симбол во 40-тите години на минатиот век („Само ангелите имаат крилја“, „Djилда“, „Дамата во сомнеж“).

1989 година – Советскиот претседател Михаил Горбачов објави крај на кинеско-советските расколи во Пекинг.

1991 година – Едит Кресон стана првата жена премиер на Франција.

1992 година – Илјадници приврзаници на опозицијата во Азербејџан ги окупираа зградата на парламентот и претседателската палата во Баку. Следниот ден, претседателот Ајаз Муталибов беше симнат од власт, а потоа побегна во Москва.

1992 година – За време на повлекувањето на Југословенската народна армија (ЈНА) од Босна, во Тузла беше нападнат воен конвој. Загинаа 49 војници.

1996 година – Десничарскиот лидер Атал Бихари Вајпаи стана премиер на Индија откако неговата партија Барати ataаната освои релативно мнозинство на парламентарните избори. Тоа беше првпат хинду-националист да ја добие функцијата премиер.

1996 година – Собранието на СР Југославија го замени гувернерот на Народната банка на Југославија, Драгослав Аврамовиќ, творец на економските реформи што ја извлекоа земјата од хиперинфлација, на почетокот на 1994 година. Претходниот ден, во говорот во Собранието, Аврамовиќ ја обвини владата на СР Југославија дека ги блокира преговорите со меѓународните финансиски организации и со тоа ја турка земјата кон пропаст.

1999 година – Италија доби нов претседател Карло Азеглио Сиампи.

2001 година – Шефот на УНМИК Ханс Хакеруп ја потпиша „Уставната рамка за самоуправување на Косово“ во Приштина, и покрај противењето на косовските Срби, кои велат дека највисокиот правен акт на покраината не е во согласност со резолуцијата на ООН за нејзиниот иден статус.

2002 година – Народната банка на Југославија објави дека динарот станал кабриолет во сите тековни странски трансакции, за прв пат од 1946 година, кога Југославија стана членка на ММФ.

2003 година – Хашкиот трибунал за воени злосторства во Руанда го осуди поранешниот министер за информации Елиезер Ниитегека на доживотен затвор, а поранешниот градоначалник Лорент Семанза на 25 години затвор за учество во геноцидот во 1994 година.

2009 година – Белградското радио Б92 одбележа 20 години работење. Радио и телевизија Б92 ја емитуваше програмата на целата територија на Србија, а таа медиумска куќа се занимаваше и со објавување, организирање културни настани и хуманитарна работа.

2012 година – Умре Карлос Фуентес, романсиер, наратор, драматург и есеист, еден од најважните писатели на Мексико и Латинска Америка на 20 век. Автор е на повеќе од 20 прозни книги, вклучително и романи: Смртта на Артемис Круз, Свето место, Тера Ностра, Стариот Гринго, Дијана, Година со Лора Дијаз, Среќни семејства, Волја и судбина, Адам во рајот .

2014 година – Прогласена е вонредна состојба во 18 градови и општини во Србија поради неколкудневните обилни врнежи од дожд, излевањето на реките и поплавите што предизвикаа лизгање на земјиштето и уништување на куќи, патишта, водоснабдување и друга инфраструктура. Бранот од поплавување уби 57 лица.

2019 година – почина Михаило Миша Јанкетиќ, театарски и филмски актер. Во својата богата кариера, Јанкетиќ одигра повеќе од сто улоги, главно во Југословенскиот драмски театар во Белград.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп7 часа

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина8 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза19 часа

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија20 часа

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

Македонија23 часа

Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија

Утрово после 5 часот граѓани на социјалните мрежи упатуваа поплаки дека нивниот регион нема електрична енергија. Според исказите, електрична енергија...

На денешен ден1 ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија2 дена

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево2 дена

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија2 дена

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

НАЈЧИТАНИ