На денешен ден
На денешен ден – 15 мај
1536 година – Англискиот суд ги осуди Ана Болејн, втората сопруга на кралот Хенри VIII и нејзиниот брат лорд Рочефорд, на пре adуба и инцест.
1571 година – Татарите ја освоија и запалија Москва.
1767 година – Genенова го продаде островот Корзика на Франција.
1773 – Роден е австрискиот државник принцот Клеменс Метерних, највлијателната фигура во Европа скоро 40 години, како министер за надворешни работи и канцелар на Австрија (1809-48). Тој се смета за персонификација на апсолутистичкиот режим. Со рускиот цар Александар Први, тој го основал Светиот сојуз, чија главна цел била да ги задуши националните движења во Европа.
1796 година – трупите на Наполеон Бонапарта влегоа во Милано.
1847 година – Во Италија умре ирскиот политичар Даниел О’Конел, познат како Ослободител. Како член на британскиот парламент, тој успеа да ја принуди владата да го прифати законот за еманципација на католиците (1829). Тој се смета за еден од најдобрите говорници на 19 век.
1848 година – Во Виена избувна востание против апсолутистичкиот режим, принудувајќи ја австриската империјална влада да го повлече декларираниот устав усвоен на 25 април и да распише избори.
1859 година – Роден е францускиот физичар Пјер Кири. Студирал магнетизам и радиоактивност, а со сопругата Мари открил полониум и радиум во 1898 година. Нобеловата награда за физика во 1903 година ја делеа Кури со Антоан-Анри Бекерел.
1886 година – Умре американската писателка Емили Дикинсон. Нејзините песни беа откриени и објавени по нејзината смрт, а дури во 20 век се стекна со репутација на еден од најголемите американски поети.
1891 година – Роден е рускиот писател Михаил Афанасјевич Булгаков, автор на романот „Бела гарда“, преведен во драмата „Денови на турбините“, кој се одигра со голем успех во Московскиот уметнички театар. Тој е познат по своите сатирични и гротескно-фантастични приказни и романот „Мајсторот и Маргарита“.
1914 година – почина историчарот и литературен критичар Јован Скерлиќ, професор на универзитетот во Белград, член на Српската кралска академија. Со своето литературно и јавно дело, тој значително влијаеше на културниот и политичкиот живот во Србија на почетокот на 20 век („Историја на српската литература“).
1918 година – Првата услуга за воздушна пошта во светот замина помеѓу Yorkујорк, Филаделфија и Вашингтон.
1923 година – Велика Британија го призна Транжордан под раководство на Емир Абдула како независна држава.
1940 година – Првите најлонски чорапи започнаа да се продаваат во САД.
1940 година – Холандската армија се предаде во Втората светска војна.
1943 година – Комунистичката интернационала (Коминтерн) е распуштена.
1945 година – Германските трупи ја напуштија Југославија во Втората светска војна, убија 1.706.000 луѓе за четири години и ја уништија и опустошија земјата.
1948 година – Египетските авиони ја нападнаа новосоздадената држава Израел и либанските и јорданските трупи од север и исток.
1955 година – Во Виена беше потпишан австриски државен договор, со кој заврши 10-годишната сојузничка окупација, а Австрија стана независна република во границите од 1 јануари 1938 година.
1957 година – Велика Британија го спроведе првиот тест на водородна бомба во централниот дел на Пацификот.
1987 година – Умре американската филмска актерка Рита Хејворт, холивудски секс симбол во 40-тите години на минатиот век („Само ангелите имаат крилја“, „Djилда“, „Дамата во сомнеж“).
1989 година – Советскиот претседател Михаил Горбачов објави крај на кинеско-советските расколи во Пекинг.
1991 година – Едит Кресон стана првата жена премиер на Франција.
1992 година – Илјадници приврзаници на опозицијата во Азербејџан ги окупираа зградата на парламентот и претседателската палата во Баку. Следниот ден, претседателот Ајаз Муталибов беше симнат од власт, а потоа побегна во Москва.
1992 година – За време на повлекувањето на Југословенската народна армија (ЈНА) од Босна, во Тузла беше нападнат воен конвој. Загинаа 49 војници.
1996 година – Десничарскиот лидер Атал Бихари Вајпаи стана премиер на Индија откако неговата партија Барати ataаната освои релативно мнозинство на парламентарните избори. Тоа беше првпат хинду-националист да ја добие функцијата премиер.
1996 година – Собранието на СР Југославија го замени гувернерот на Народната банка на Југославија, Драгослав Аврамовиќ, творец на економските реформи што ја извлекоа земјата од хиперинфлација, на почетокот на 1994 година. Претходниот ден, во говорот во Собранието, Аврамовиќ ја обвини владата на СР Југославија дека ги блокира преговорите со меѓународните финансиски организации и со тоа ја турка земјата кон пропаст.
1999 година – Италија доби нов претседател Карло Азеглио Сиампи.
2001 година – Шефот на УНМИК Ханс Хакеруп ја потпиша „Уставната рамка за самоуправување на Косово“ во Приштина, и покрај противењето на косовските Срби, кои велат дека највисокиот правен акт на покраината не е во согласност со резолуцијата на ООН за нејзиниот иден статус.
2002 година – Народната банка на Југославија објави дека динарот станал кабриолет во сите тековни странски трансакции, за прв пат од 1946 година, кога Југославија стана членка на ММФ.
2003 година – Хашкиот трибунал за воени злосторства во Руанда го осуди поранешниот министер за информации Елиезер Ниитегека на доживотен затвор, а поранешниот градоначалник Лорент Семанза на 25 години затвор за учество во геноцидот во 1994 година.
2009 година – Белградското радио Б92 одбележа 20 години работење. Радио и телевизија Б92 ја емитуваше програмата на целата територија на Србија, а таа медиумска куќа се занимаваше и со објавување, организирање културни настани и хуманитарна работа.
2012 година – Умре Карлос Фуентес, романсиер, наратор, драматург и есеист, еден од најважните писатели на Мексико и Латинска Америка на 20 век. Автор е на повеќе од 20 прозни книги, вклучително и романи: Смртта на Артемис Круз, Свето место, Тера Ностра, Стариот Гринго, Дијана, Година со Лора Дијаз, Среќни семејства, Волја и судбина, Адам во рајот .
2014 година – Прогласена е вонредна состојба во 18 градови и општини во Србија поради неколкудневните обилни врнежи од дожд, излевањето на реките и поплавите што предизвикаа лизгање на земјиштето и уништување на куќи, патишта, водоснабдување и друга инфраструктура. Бранот од поплавување уби 57 лица.
2019 година – почина Михаило Миша Јанкетиќ, театарски и филмски актер. Во својата богата кариера, Јанкетиќ одигра повеќе од сто улоги, главно во Југословенскиот драмски театар во Белград.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (15 декември)
На денешен ден 15 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по ред:
1806 – Француски трупи под команда на Наполеон Бонапарта влегуваат во Варшава.
1840 – Ковчегот со останките на францускиот император Наполеон I е положен во „Homme des Invalides“ во Париз, 19 години по неговата смрт во егзил на островот Света Елена.
1914 – Битката кај Колубара завршува со ослободувањето на Белград во Првата светска војна. Победата, за која исклучителни заслуги му припаѓаат на командантот на Првата армија, генерал Живојин Мишиќ, го подигна угледот на Србија меѓу сојузниците и ја зајакна самодовербата на српската армија и народ.
1961 – Генералното собрание на Обединетите нации го отфрли советскиот предлог за прием на Народна Република Кина во светската организација.
1961 – Поранешниот нацистички функционер Адолф Ајхман, организатор и извршител на геноцидот врз Евреите во Втората светска војна, е осуден на смрт во Ерусалим, а потоа обесен. По војната, тој живеел во Аргентина под лажно име до 1960 година, кога бил откриен и уапсен од припадници на израелската тајна служба.
1991 – Околу 500 луѓе ги загубиле животите кога фериботот „Салем експрес“ удрил во корален гребен пред египетското пристаниште Сафага и потонал.
2000 – Нуклеарната централа Чернобил во Украина е затворена, каде што еден од блоковите на електраната експлодирал на 26 април 1986 година, предизвикувајќи ја најлошата нуклеарна катастрофа од почетокот на употребата на нуклеарните централи.
2001 – Кривата кула во Пиза во Италија повторно се отвора за посетители, по 12-годишна пауза поради реновирање.
2011 – Градското собрание на Белград официјално го именува Мостот на Ада.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
-
Кичево19 часаПополнета рубрика 2025: „Зошто вредиТ да си од Кичево“ – некои натписи сигурно за прв пат ќе ги прочитате
-
Кичево2 денаТППЕ Кичево вчера со полни раце работа, интервенирале врз опожарен автомобил и зграда
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (16 декември)
-
Македонија2 денаОд ноќеска цената на дизелот и бензинот се намалува, еве колку ќе чини литар гориво на малопродажните објекти ширум Македонија
-
Хороскоп7 часаХороскоп за среда (17 декември)
-
Lifestyle2 денаПатник споделува трикови за паметно пакување: „Носете ги најтешките предмети врз себе“
-
Lifestyle2 денаИдеално решение за мувла во бањата: експертски совети за ефикасна превенција
-
Скопје2 дена(ФОТО) Успешно реализиран првиот четиридневен „Startup Revolution AI Summit“ во Скопје со над 1200 учесници од регионот и пошироко
