Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 16 јуни

Објавено пред

на

1671 година – Водачот на востанието Дон Козак и селанец, Степан Стењака Тимофејевиќ Разин, беше јавно погубен во Москва. Во руските народни приказни и песни, тој стана симбол на пркос и бунт.

1826 година – По задушување на јаничарската буна, турскиот султан Мехмед Втори го укина воениот поредок и го воведе Низам (редовна војска). Јаничарите ги основал султан Орхан во 1330 година од киднапирани и конвертирани деца на христијански поданици.

1852 година – Во Нови Сад е отпечатен првиот број на весникот „Србски Дневник“, со литературен додаток „Седмица“. Трудот се објавуваше 12 години и беше еден од ретките словенски весници во Австриската империја во тоа време.

1858 година – Роден е шведскиот крал Густаф V, кој го обезбеди неутралниот статус на Шведска во двете светски војни за време на неговото владеење од 1907 година до неговата смрт во 1950 година.

1876 ​​година – Во Цетиње, по преговорите спроведени од октомври 1875 година до февруари 1876 година, беше потпишан договор за сојуз на Србија и Црна Гора против Отоманската империја. Со одлука на Врховниот совет за одбрана на СР Југославија на 25 декември 1993 година, тој датум беше одреден за Денот на југословенската армија.

1890 година – Роден е англискиот филмски актер Стен Лорел, theвезда на смешните комедии во кои, како „слаб“, формираше тандем со Оливер Харди, „дебел“.

1920 година – Во Лондон се одржа првата сесија на Лигата на нациите.

1930 година – Умре политичарот и филолог jубомир Стојановиќ, секретар на Српската кралска академија. Заедно со Јаша Продановиќ, тој ја основаше Републиканската партија во 1921 година и беше нејзин прв претседател.

1941 година – Претседателот на САД, Френклин Рузвелт, нареди затворање на сите германски конзулати во САД до 10 јули.

1944 година – На Вис во Втората светска војна беше склучен Договорот Тито-Субашиќ за односите меѓу Народно ослободителното движење и кралската влада на Југославија во егзил.

1958 година – Унгарскиот премиер Имре Наѓ (Наѓ) е обесен за време на антикомунистичкото востание во Унгарија во 1956 година, кое беше потиснато од советските трупи. Наџи беше осуден на смрт за предавство на монтиран процес. Истиот ден во 1989 година, половина милион Унгарци присуствуваа на неговото повторно погребување во Будимпешта со државни почести.

1960 година – Претседателот на САД Двајт Ајзенхауер ја одложи посетата на Јапонија поради антиамериканските немири во земјата.

1961 година – Рускиот балетски танчер Рудолф Хаметович Нуреев побара азил во Франција за време на посетата на Париз со балетскиот ансамбл Киров. Ја продолжи својата кариера во водечки европски и американски трупи и беше theвезда на британскиот кралски балет.

1963 година – Советскиот сојуз го лансираше леталото Васток 6 со првата космонаутка Валентина Терешкова.

1972. година – Во Хановер е уапсена Улрике Мајнхоф, припадничка на терористичката група Бадер-Мајнхоф.

1976. година – Избувнаа расни немири во Советскиот Сојуз, најголемата црна населба во Јужна Африка, убивајќи најмалку 600 црнци и тројца белци во текот на неколку месеци.

1977. година – Леонид Брежњев, лидер на Советскиот КП, го замени Николај Подгорни за претседател на Президиумот на Врховниот Совет на СССР.

1977. година – Умре германскиот инженер Вернерх фон Браун, дизајнер на ракетите Фау-1 и Фау-2. По војната емигрирал во Соединетите Држави, каде работел за НАСА.

1983 година – Јуриј Андропов е избран за претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР.

1992 година – Претседателите на САД и Русија Georgeорџ В. Буш и Борис Елцин се договорија во Вашингтон да го намалат арсеналот на нуклеарните ракети со долг дострел за две третини до 2003 година.

1994 година – Швајцарија одбива да му издаде виза на претседателот на СР Југославија, Зоран Лилиќ, и покрај тоа што доби официјална покана да присуствува на меѓународен собир во Кран Монтана. Таквата одлука беше донесена врз основа на препораката на Советот за безбедност на ООН во рамките на мерките за економска блокада на Југославија.

1996 година – Меѓународниот комитет на Црвениот крст објави дека бил во Југославија за време на војните во периодот 1991-1995 година. 20 000 луѓе исчезнаа, од кои 12 000 во Босна и Херцеговина.

1998 година – Талибанската верска армија во Авганистан нареди затворање на повеќе од 100 приватни женски училишта.

1999 година – Амнести Интернешнл ги обвини Соединетите држави за кршење на човековите права за продолжување на спроведувањето на смртната казна, дури и против оние кои извршиле злосторства пред 18-та година од животот.

1999 година – Заклетвата на новиот претседател на Јужна Африка, Табо Мбеки. Тој го замени Нелсон Мандела, борец за правата на црнците, кој мина скоро три децении во затвор.

2001 година – Рускиот претседател Владимир Путин пристигна во Белград во прва посета на шефот на руската држава на СР Југославија.

2001 година – Претседателот на САД, W.орџ В. Буш и неговиот руски колега, Владимир Путин, за прв пат се состанаа во Словенија. Тие се согласија за идна соработка и постојани консултации.

2001 година – Победата на левичарската коалиција на изборите за градоначалник во Берлин им го отвори патот на поранешните комунисти да влезат во градската влада, првпат по падот на Берлинскиот Wallид во 1989 година.

2006 година – Тајван го отвори тунелот Хсуехсан долг 13 километри, најдолг во Азија, кој ги поврзува северните и јужните делови на островот.

2008 година – Умре Стен Винстон, американски мајстор за специјални ефекти и добитник на четири Оскари за неговата работа во филмовите „Осмиот патник“, „Вонземјани“, „Терминатор 2“ и „Парк Јура“.

2009 година – Русија, користејќи го своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, го спречи планот на Западот за продолжување на мисијата на ООН, која веќе 16 години го следи прекинот на огнот меѓу Грузија и нејзиниот отцепен регион Абхазија. По грузиско-руската војна во август 2008 година, Русија ја призна независноста на двата отценети региони на Грузија – Јужна Осетија и Абхазија. Грузија инсистира на интегритетот на нејзината територија.

2010 година – Судот на Босна и Херцеговина ги осуди Радоје Лаловиќ и Сонибој Скиjeевиќ на пет и осум години затвор за сторени злосторства во КПД Бутмир, попознат како Кула, во близина на Сараево.

2012 година – Лидерот на опозицијата во Мјанмар, Аунг Сан Су Чи, ја доби Нобеловата награда за мир во Осло, која и беше доделена пред 21 година, додека таа беше во домашен притвор. Сан Су Чи помина повеќе од 17 години во домашен притвор.

2013 година – Турскиот премиер Реџеп Таип Ердоган, во говорот пред 100.000 приврзаници во Истанбул, ја оправда полициската акција за време на која демонстрантите беа растерани од плоштадот Таксим. Причината за протестот во Таксим беше планот за изградба на трговски центар на местото на паркот Гези. Поради бруталната конфронтација меѓу полицијата и демонстрантите, протестот прерасна во две недели масовни антивладини демонстрации кои се проширија низ цела Турција.

2013 година – Чешкиот премиер Петр Нечас поднесе оставка поради скандалот во кој беше уапсена неговата chiefубовница и началник на канцеларијата Јана Наџова за злоупотреба на военото разузнавање и корупција од страна на пратениците.

2017 година – Умре поранешниот германски канцелар Хелмут Кол (Кол), „обединувачот на Германија“. Тој беше избран за шести канцелар на Сојузна Република Германија во 1982 година, помина цели 16 години како канцелар и од 1989 до 1991 година го водеше процесот на обединување на двете германски држави.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп6 часа

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина7 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза18 часа

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија19 часа

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

Македонија22 часа

Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија

Утрово после 5 часот граѓани на социјалните мрежи упатуваа поплаки дека нивниот регион нема електрична енергија. Според исказите, електрична енергија...

На денешен ден1 ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија2 дена

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево2 дена

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија2 дена

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

НАЈЧИТАНИ