Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 16 јуни

Објавено пред

на

1671 година – Водачот на востанието Дон Козак и селанец, Степан Стењака Тимофејевиќ Разин, беше јавно погубен во Москва. Во руските народни приказни и песни, тој стана симбол на пркос и бунт.

1826 година – По задушување на јаничарската буна, турскиот султан Мехмед Втори го укина воениот поредок и го воведе Низам (редовна војска). Јаничарите ги основал султан Орхан во 1330 година од киднапирани и конвертирани деца на христијански поданици.

1852 година – Во Нови Сад е отпечатен првиот број на весникот „Србски Дневник“, со литературен додаток „Седмица“. Трудот се објавуваше 12 години и беше еден од ретките словенски весници во Австриската империја во тоа време.

1858 година – Роден е шведскиот крал Густаф V, кој го обезбеди неутралниот статус на Шведска во двете светски војни за време на неговото владеење од 1907 година до неговата смрт во 1950 година.

1876 ​​година – Во Цетиње, по преговорите спроведени од октомври 1875 година до февруари 1876 година, беше потпишан договор за сојуз на Србија и Црна Гора против Отоманската империја. Со одлука на Врховниот совет за одбрана на СР Југославија на 25 декември 1993 година, тој датум беше одреден за Денот на југословенската армија.

1890 година – Роден е англискиот филмски актер Стен Лорел, theвезда на смешните комедии во кои, како „слаб“, формираше тандем со Оливер Харди, „дебел“.

1920 година – Во Лондон се одржа првата сесија на Лигата на нациите.

1930 година – Умре политичарот и филолог jубомир Стојановиќ, секретар на Српската кралска академија. Заедно со Јаша Продановиќ, тој ја основаше Републиканската партија во 1921 година и беше нејзин прв претседател.

1941 година – Претседателот на САД, Френклин Рузвелт, нареди затворање на сите германски конзулати во САД до 10 јули.

1944 година – На Вис во Втората светска војна беше склучен Договорот Тито-Субашиќ за односите меѓу Народно ослободителното движење и кралската влада на Југославија во егзил.

1958 година – Унгарскиот премиер Имре Наѓ (Наѓ) е обесен за време на антикомунистичкото востание во Унгарија во 1956 година, кое беше потиснато од советските трупи. Наџи беше осуден на смрт за предавство на монтиран процес. Истиот ден во 1989 година, половина милион Унгарци присуствуваа на неговото повторно погребување во Будимпешта со државни почести.

1960 година – Претседателот на САД Двајт Ајзенхауер ја одложи посетата на Јапонија поради антиамериканските немири во земјата.

1961 година – Рускиот балетски танчер Рудолф Хаметович Нуреев побара азил во Франција за време на посетата на Париз со балетскиот ансамбл Киров. Ја продолжи својата кариера во водечки европски и американски трупи и беше theвезда на британскиот кралски балет.

1963 година – Советскиот сојуз го лансираше леталото Васток 6 со првата космонаутка Валентина Терешкова.

1972. година – Во Хановер е уапсена Улрике Мајнхоф, припадничка на терористичката група Бадер-Мајнхоф.

1976. година – Избувнаа расни немири во Советскиот Сојуз, најголемата црна населба во Јужна Африка, убивајќи најмалку 600 црнци и тројца белци во текот на неколку месеци.

1977. година – Леонид Брежњев, лидер на Советскиот КП, го замени Николај Подгорни за претседател на Президиумот на Врховниот Совет на СССР.

1977. година – Умре германскиот инженер Вернерх фон Браун, дизајнер на ракетите Фау-1 и Фау-2. По војната емигрирал во Соединетите Држави, каде работел за НАСА.

1983 година – Јуриј Андропов е избран за претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР.

1992 година – Претседателите на САД и Русија Georgeорџ В. Буш и Борис Елцин се договорија во Вашингтон да го намалат арсеналот на нуклеарните ракети со долг дострел за две третини до 2003 година.

1994 година – Швајцарија одбива да му издаде виза на претседателот на СР Југославија, Зоран Лилиќ, и покрај тоа што доби официјална покана да присуствува на меѓународен собир во Кран Монтана. Таквата одлука беше донесена врз основа на препораката на Советот за безбедност на ООН во рамките на мерките за економска блокада на Југославија.

1996 година – Меѓународниот комитет на Црвениот крст објави дека бил во Југославија за време на војните во периодот 1991-1995 година. 20 000 луѓе исчезнаа, од кои 12 000 во Босна и Херцеговина.

1998 година – Талибанската верска армија во Авганистан нареди затворање на повеќе од 100 приватни женски училишта.

1999 година – Амнести Интернешнл ги обвини Соединетите држави за кршење на човековите права за продолжување на спроведувањето на смртната казна, дури и против оние кои извршиле злосторства пред 18-та година од животот.

1999 година – Заклетвата на новиот претседател на Јужна Африка, Табо Мбеки. Тој го замени Нелсон Мандела, борец за правата на црнците, кој мина скоро три децении во затвор.

2001 година – Рускиот претседател Владимир Путин пристигна во Белград во прва посета на шефот на руската држава на СР Југославија.

2001 година – Претседателот на САД, W.орџ В. Буш и неговиот руски колега, Владимир Путин, за прв пат се состанаа во Словенија. Тие се согласија за идна соработка и постојани консултации.

2001 година – Победата на левичарската коалиција на изборите за градоначалник во Берлин им го отвори патот на поранешните комунисти да влезат во градската влада, првпат по падот на Берлинскиот Wallид во 1989 година.

2006 година – Тајван го отвори тунелот Хсуехсан долг 13 километри, најдолг во Азија, кој ги поврзува северните и јужните делови на островот.

2008 година – Умре Стен Винстон, американски мајстор за специјални ефекти и добитник на четири Оскари за неговата работа во филмовите „Осмиот патник“, „Вонземјани“, „Терминатор 2“ и „Парк Јура“.

2009 година – Русија, користејќи го своето право на вето во Советот за безбедност на ООН, го спречи планот на Западот за продолжување на мисијата на ООН, која веќе 16 години го следи прекинот на огнот меѓу Грузија и нејзиниот отцепен регион Абхазија. По грузиско-руската војна во август 2008 година, Русија ја призна независноста на двата отценети региони на Грузија – Јужна Осетија и Абхазија. Грузија инсистира на интегритетот на нејзината територија.

2010 година – Судот на Босна и Херцеговина ги осуди Радоје Лаловиќ и Сонибој Скиjeевиќ на пет и осум години затвор за сторени злосторства во КПД Бутмир, попознат како Кула, во близина на Сараево.

2012 година – Лидерот на опозицијата во Мјанмар, Аунг Сан Су Чи, ја доби Нобеловата награда за мир во Осло, која и беше доделена пред 21 година, додека таа беше во домашен притвор. Сан Су Чи помина повеќе од 17 години во домашен притвор.

2013 година – Турскиот премиер Реџеп Таип Ердоган, во говорот пред 100.000 приврзаници во Истанбул, ја оправда полициската акција за време на која демонстрантите беа растерани од плоштадот Таксим. Причината за протестот во Таксим беше планот за изградба на трговски центар на местото на паркот Гези. Поради бруталната конфронтација меѓу полицијата и демонстрантите, протестот прерасна во две недели масовни антивладини демонстрации кои се проширија низ цела Турција.

2013 година – Чешкиот премиер Петр Нечас поднесе оставка поради скандалот во кој беше уапсена неговата chiefубовница и началник на канцеларијата Јана Наџова за злоупотреба на военото разузнавање и корупција од страна на пратениците.

2017 година – Умре поранешниот германски канцелар Хелмут Кол (Кол), „обединувачот на Германија“. Тој беше избран за шести канцелар на Сојузна Република Германија во 1982 година, помина цели 16 години како канцелар и од 1989 до 1991 година го водеше процесот на обединување на двете германски држави.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Социјални мрежи5 часа

Внимавајте, се шири „спам“ порака преку „Viber“, не одговарајте на пораката, бидејќи може да бидете измамени

Предмалку претседателот на комисијата на Агенцијата за електронски комуникации г-дин Орце Симов на својата социјална мрежа предупреди дека се шири...

Фото: Giuseppe Peletti @ unsplash Фото: Giuseppe Peletti @ unsplash
Магазин9 часа

Google тестира нов начин за работа со повеќе апликации на Android таблети

Google започна со тестирање на нова функција што им овозможува на корисниците на Android таблети да отвораат апликации во мали...

Македонија9 часа

Лишени од слобода возачи од Битола и Прилеп, управувале возила со скоро 100 км на час повеќе од дозволеното и под дејство на алкохол

На 04.11.2025 во 16:04 часот на магистралниот пат Битола-Ресен, на место викано Превалец, полициски службеници од СВР Битола го лишија...

Здравје и убавина10 часа

Прескокнување на доручекот на утро не е најдобра работа според експертите, во најмала рака тоа заменете го со чашка вода или парче овошје

Можеби звучи клише, но доручекот и понатаму останува најзначајниот оброк во денот без разлика колку често го заменуваме со шолја...

Временска прогноза11 часа

До петок стабилно и без дожд, потоа нашиот регион ќе биде зафатен со нов влажен воздушен бран кој ќе услови со нови врнежи од дожд

Во Македонија следува преодно стабилизирање на времето. Веќе од петок (7 ноември) па се до понеделник (10 ноември) нашата Македонија...

Хороскоп21 час

Хороскоп за среда (5 ноември)

ОВЕН Вашата посветеност на работата на крај ќе се исплати. Може да очекувате поволен период на ова поле. Јавно покажувате...

Хроника22 часа

Д-р Лазаров: Страшна и трагична сообраќајка на Плетвар, внимавајте по патиштата луѓе, две лица загинаа, другите се борат за живот

Две лица го загубија животот, а уште петмина се повредени во тешка сообраќајна несреќа што попладнево се случи во близина...

Спорт1 ден

Во „Лига Ц“, Унгарија, Азербејџан и Андора се противниците на Македонската женска фудбалска репрезентација за квалификациите за светското првенство во Бразил

Во седиштето на УЕФА денес беа извлечени противниците за лигашката фаза од квалификациите за Светското првенство во женски фудбал, кое...

Фото: Steven Ungermann @ unsplash Фото: Steven Ungermann @ unsplash
Lifestyle1 ден

Како брзо да го отпушите одводот без хемикалии: трик со топла вода и течност за садови

Затнатиот одвод е чест проблем во секое домаќинство — водата престанува да се исцедува, а мијалникот почнува да испушта непријатни...

Фото: CardMapr.nl @ unsplash Фото: CardMapr.nl @ unsplash
Магазин1 ден

Apple Maps наскоро ќе прикажува реклами – нов начин на монетизација

Apple планира да воведе реклами во својата апликација Apple Maps, што значи дека корисниците наскоро ќе можат да гледаат платени...

НАЈЧИТАНИ