На денешен ден
На денешен ден (17 септември)
1580 година – Роден е Франциско Гомез де Квеведо и Вилегас, голем писател на Златното доба на шпанската литература и еден од најважните сатиричари во светската литература („Соништа“, „ofивот на разбојник“).
1631 година – Во Триесетгодишната војна, Швеѓаните и германските протестанти под команда на шведскиот крал Густав Адолф ја победија Царската армија (католичка лига) под грофот Тили кај Лајпциг.
1665.- Во Лондон избувна епидемија на чума, при што загинаа околу 70.000 луѓе.
1787 – Делегатите на 12 од тогашните 13 американски држави го потпишаа американскиот Устав. Со подоцнежните амандмани, тој устав е с in уште во сила и е најстариот важечки устав во светот. Тоа беше првиот што ја примени идејата на францускиот филозоф Монтескје за поделба на власта на законодавна, извршна и судска.
1796 – Првиот претседател Georgeорџ Вашингтон испрати проштална порака до американскиот народ и се повлече во својот имот. Тој беше избран за претседател во 1788 година.
1809.- Мировниот договор во Фредрикшам стави крај на шведско -руската војна во која Русија ја освои Финска.
1826.- Роден е германскиот математичар Георг Фридрих Бернхард Риман, кој отвора нови насоки во развојот на математиката и нејзината примена во физиката и механиката. Неколку математички концепти се именувани по него.
1857.- Роден е рускиот физичар Константин Едуардович Циолковски, чии теории и откритија беа основа за развој на астронаутиката. Во 1903 година, тој го објави првото дело во теоријата на астронаутиката, „Тестирање простор со млазни уреди“.
1889.- По повод 500 -годишнината од битката на Косово, во Кралството Србија е воспоставен „Редот на кнезот Лазар“, кој може да го носат само владетелот и возрасниот престолонаследник.
1900 година – Британската кралица Викторија Александрин потпиша документ за влез на Австралија во Комонвелтот како федерална унија на шест поранешни британски колонии.
1908.- Роден е рускиот виолинист и диригент Давид Фјодорович Оистрах, еден од најголемите мајстори за виолина во 20 век. Се прослави во 1935 година на меѓународниот натпревар во Варшава и во 1937 година со наградата „Исај“ во Брисел, а потоа настапи со голем успех низ целиот свет.
1918.- По тридневна офанзива, Првата и Втората српска војска, со помош на две француски дивизии, го пробија Солунскиот фронт во Првата светска војна. Германците и Бугарите беа принудени да се повлечат. Пробивот на Солунскиот фронт овозможи српската војска да се врати во својата татковина и, како една од најуспешните операции во Првата светска војна, придонесе за конечен колапс на Централните сили.
1931 година-RCA Victor го претстави првиот рекорд за долга игра со 33 вртежи во минута во хотелот Савој во Newујорк.
1939.- Советската црвена армија влезе во Полска од исток, окупирајќи делови од западна Белорусија и Украина и зароби 217.000 Полјаци. Во исто време, Германците ја нападнаа Варшава од воздух и од земја.
1944.- Операцијата Британски падобранци започна Втората светска војна во близина на градот Арнхем во Холандија, со цел да се воспостави мост на реката Рајна и да се заобиколи германската одбранбена линија. Сојузничките војници наидоа на неочекувано силен отпор од Германците, и операцијата пропадна со големи загуби на сојузниците.
1961.- Поранешниот турски премиер Аднан Мендерес беше обесен во мај 1960 година од воената хунта на генералот emalемал Герсел и осуден на смрт за предавство на реформските принципи на Кемал Ататурк.
1978.- Во Египет беше потпишана рамка за мир на Блискиот Исток со разговори меѓу египетскиот претседател Анвар, израелскиот премиер Менахем и американскиот претседател Jimими Картер.
1980.- Поранешниот диктатор на Никарагва, генерал Анастасио Сомоса Дебајле, беше убиен во Парагвај, каде што живееше во егзил, откако беше соборен во јули 1979 година.
1994.- Умре британскиот филозоф со австриско потекло Карл Рајмунд Попер, еден од највлијателните мислители на 20 век („Логика на истражувањето“, „Отворено општество и неговите непријатели“, „Мизеријата на историцизмот“).
1997.- Хеликоптер на ОН се урна кај Фојница, централна Босна, при што загинаа 12 членови на меѓународната заедница и помошникот висок претставник на ОН за Босна и Херцеговина, Герд Вагнер.
2001.- Македонската влада објави дека ќе им дозволи на војниците на НАТО да останат во земјата по завршувањето на нивниот мандат.
2004.- Министрите за одбрана на пет земји на ЕУ (Холандија, Франција, Италија, Шпанија и Португалија) потпишаа договор за основање европска жандармерија со седиште во Виченца, во североисточна Италија.
2006.- Во молдавскиот регион Транснистрија се одржа референдум за независност, за кој повеќето европски земји однапред изјавија дека нема да го признаат. Транснистрија е територија помеѓу Молдавија и Украина, каде што мнозинството од населението зборува руски, и кое во 1992 година, во времето на распадот на Советскиот Сојуз, прогласи отцепување од Република Молдавија, со воени конфликти и бројни жртви.
2008.- Сомчаи Вингсават е избран за 26 -ти премиер на Тајланд, и покрај противењето на опозицијата. Сомчај (61), адвокат по професија, го заменува премиерот Самак Сундаравеј (73), кој поднесе оставка по масовните демонстрации и обвинувањата за примање мито.
2009.- Брис Татон (Брис), навивач на францускиот фудбалски клуб, беше брутално претепан во центарот на Белград, со безбол палки, решетки и факели пред натпреварот помеѓу фудбалските клубови Партизан и Тулуз. Почина како резултат на повреди на 29 септември 2009 година. Група од 15 навивачи на фудбалскиот клуб Партизан беше осудена за тешкото убиство на Брис Татон.
2011 година – Во несреќа на аеромитинг во Рено, Невада, загинаа девет лица, а 54 беа повредени, кога авион го погоди работ на трибините каде што беа гледачите и медиумите што го следеа настанот.
2011.- Германскиот диригент Курт Сандерлинг почина во Берлин на 98 -годишна возраст. Првично Евреин, тој избега од нацизмот во 1936 година во Советскиот Сојуз, каде раководеше со Ленинградската филхармонија до 1960 година. Во тогашната Демократска Република Германија (ГДР), тој диригираше симфониски оркестри од Источен Берлин и Дрезден.
2014 година – Јужнокорејската награда за мир се доделува на германската канцеларка Ангела Меркел поради нејзината „постојана свест“ за одговорноста на Германија во нацистичките злосторства.
2016.- Умре американскиот драматург Едвард Олби, автор на повеќе од 30 драми за феномените на американската култура. Доби три Пулицерови награди и беше прогласен за „писател на генерацијата“ откако ја напиша култната претстава „Кој се плаши од Вирџинија Вулф“ во 1962 година.
2019 година – За првпат во историјата на оваа земја, изборите се повторуваат во Израел, поранешниот премиер Бенјамин Нетанјаху доби нова шанса да формира влада, бидејќи тоа не го стори по изборите во април.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Кичево2 денаЦУК со известување за изминатото деноноќие, во Кичево побарана била општинска интервенција во делот на ул. „Прилепска“
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (21 ноември)
-
Без категорија1 денЖолта предупредувачка фаза поради најавените обилни врнежи од дожд и силниот ветер, локално процесите ќе бидат во форма на невреме
-
Македонија2 денаДржавниот пазарен инспекторат изврши инспекциски надзори во пет градови, затекнати биле низа неправилности кај 16 правни субјекти кои продавале тутунски производи
-
Хороскоп9 часаХороскоп за сабота (22 ноември)
-
Спорт2 денаДанска првиот предизвик за „рисовите“ во март, за пласман на големиот мундијал во САД, Мексико и Канада
-
Временска прогноза2 денаНови врнежи од дожд на планините ќе провејува снег, продор на ладен бран од север може да резултира со снег на превоите
-
Култура1 денДенес се празнува Св.Архангел Михаил, домаќини нека Ви е на помош празникот на војводата на сите ангели!
