На денешен ден

На денешен ден – 18 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 18, 2021

Од

Порта.мк

64 – Две третини од Рим изгорени во пожар. Царот Нерон ги обвини христијаните за палење и ги протера од Рим. 1290 година – Кралот Едвард Први ги протера Евреите од Англија.

1536 година – Англискиот парламент донесе одлука да не го признава папскиот авторитет во Англија. Англија тогаш ја водеше Хенри VIII.

1610 година – Умре италијанскиот сликар Микеланџело Мериси да Караваџо, кој рано се распадна со маниризам и натуралистички реализам и наслика ликови од секојдневниот живот, користејќи ја светлината како главен елемент на композицијата.

1635 година – Роден е англискиот физичар Роберт Хук. Тој го усовршил микроскопот и експериментално докажал дека тежиштето на Земјата и Месечината се движи околу елипса околу Сонцето. Тој го формулирал основниот закон на теоријата на еластичност (закон на Хук).

1721 година – Умре францускиот барокен сликар Jeanан Антоан Вато, доминантна фигура во француското сликарство во почетокот на 18 век („Поаѓање на Китер“, „Париски двор“).

1811 година – Роден е англискиот писател Вилијам Мекепис Текери, еден од најважните сатиричари на 19 век („Vanity Fair“).

1870 година – Првиот ватикански собор ја прогласи догмата за папската непогрешливост во врска со прашањето за верата и моралот на сите верници.

1872 година – Умре мексиканскиот државник и национален херој Бенито Пабло Хуарез. Како претседател на Мексико (три пати, 1858, 1867, 1871), тој ја оддели црквата од државата и спроведе реформи што ја намалија моќта на црквата и армијата.

1887 година – Роден е норвешкиот офицер Видкун Квислинг, премиер на марионетска про-нацистичка влада во Втората светска војна (1942-45). По завршувањето на војната, тој беше осуден на смрт и стрелан, а неговото име стана симбол на националното предавство.

1918 година – Роден е јужноафриканскиот политичар Нелсон Мандела, лидер на Африканскиот национален конгрес и борец против апартхејдот. По 28 години затвор, во 1994 година стана првиот црн претседател на Јужна Африка.

1921 година – Роден е американскиот астронаут Johnон Глен, првиот Американец што летал околу Земјата во 1962 година во вселенското летало Меркур-Атлас 6.

1925 година – Адолф Хитлер, идниот нацистички водач на Германија, го објави првиот том од неговиот личен манифест, Мајн Кампф.

1933 година – Роден е Евгениј Александрович Евтушенко, водач на постелинистичката генерација руски поети („Бели снегови паѓаат“, „Ветување“, „Хидроцентрала во Братск“, „Автобиографија“).

1936.- Во Мелиillaа, шпанско Мароко започна шпанска граѓанска војна против владата на народниот фронт на премиерот Мануел Асана.

1942 година – Во Втората светска војна, Германците со помош на домашните чувари ги поразија партизанските сили на планината Козари, во северозападна Босна, по повеќе од еден месец борби. Изгореа села, а околу 50 000 луѓе беа одведени во логорите за концентрација.

1942 година – беше објавена војна меѓу Бугарија, Унгарија и Романија во Втората светска војна. 1971 година – Шест емирати во Персискиот Залив – Абу Даби, Дубаи, Шарџа, Ајман, Ум ал-Кавеин и Фуџаира – потпишаа договор за формирање федерација, Обединетите Арапски Емирати. Договорот стапи на сила во декември 1971 година, а во февруари 1972 година, Рас ал-Кајма се приклучи на федерацијата.

1972 година – Египет побара од Советскиот Сојуз да ги повлече сите 20.000 воени советници, обвинувајќи ја Москва дека не испратила ветено оружје.

1991 година – Претседателството на СФРЈ во Белград донесе одлука за повлекување на ЈНА од Словенија, откако југословенската република прогласи независност на 25 јуни.

1992 година – Воените бродови на НАТО влегоа на Јадранот за да го контролираат спроведувањето на санкциите на ООН против СР Југославија, прва ваква операција во Европа по Втората светска војна.

1994 година – Експлозија на бомба во близина на центарот на еврејската заедница во Буенос Аирес уби 96 лица.

2002 година – А.Ј.П. Абдул Калам, етнички Тамил, стана 12-ти претседател на Индија и трет муслиман избран на таа висока државна позиција. Калам е научник и креатор на индиската нуклеарна програма.

2003 година – Британската полиција го пронајде телото на научникот Дејвид Кели, експерт за оружје во Министерството за одбрана, кој беше главниот извор на британскиот Би-Би-Си за тврдење за наводна фалсификување на податоци на ирачкото оружје за масовно уништување. Според полицискиот извештај, Кели извршила самоубиство.

2005 година – Поранешниот командант на единицата за специјални операции (ЈСО) Милорад Улемек, ака Легија и уште тројца членови на ЈСО беа осудени на по 40 години затвор за убиство на поранешниот српски претседател Иван Стамболиќ и обид за убиство на водачот на СЈО Вук Драшковиќ во Будва. Максималните затворски казни беа потврдени од Српскиот врховен суд на 28 јуни 2006 година.

2005 година – Умре генералот Вилијам Вестморленд, командант на американските воени операции во Виетнам.

2006 година – Умре Мики Спилан, писател на криминалистички романи и творец на приватниот детектив Мајк Хамер. Спилан има напишано околу 30 книги, од кои 13 се во серија за Мајк Хамер, мачо силеџија кој зборува на вулгарен јазик на улица.

2008 година – Хашкиот трибунал донесе одлука за ослободување на босанскиот Србин Душко Тадиќ, првото лице осудено за воени злосторства пред судот, откако издржа две третини од 20-годишната затворска казна во Германија.

2011 година – Иво Санадер, поранешен премиер екстрадиран во хрватското правосудство за корупција, беше екстрадиран во Хрватска откако помина седум месеци во притвор во Салцбург, Австрија.

2015 година – Експлозија на автомобил-бомба северно од Багдад уби 90 лица. Нападот се случил на пазар во претежно шиитскиот град Кан Бани Саад, а одговорноста за нападот ја презеде Исламската држава.

Тагови:18 Јули Porta.mk На денешен ден

Следно

На денешен ден – 19 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 17 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

5 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.