На денешен ден
На денешен ден: 21 јануари
793 – Францускиот крал Луј XVI е погубен на гилотина. Тој беше соборен од Револуционерната конвенција во септември 1792 година, а потоа беше осуден на смрт за велепредавство.
1861.- Роден е српскиот скулптор Ѓорѓе Јовановиќ, член на Српската кралска академија, професор и директор на Уметничката школа во Белград. Направил голем број споменици, бисти, медали и жанровски фигури (Споменик на косовските херои во Крушевац, Милош Обреновиќ во Пожаревац, Јосиф Панчиќ и војводата Живојин Мишиќ во Белград, Бранко Радичевиќ во Сремски Карловци).
1911.- Во Монте Карло се одржа првото авто рели.
1919.- Конгресот на партијата Шин Фејн во Даблин усвои резолуција за независност на Ирска. Британија не го призна овој чин и ѝ даде на Ирска статус на доминација во 1921 година. Таа ја призна независноста на Ирска во 1949 година, но без Алстер (Северна Ирска).
1924.- Во Горки кај Москва умре Владимир Илич Улјанов Ленин, водач на Октомвриската револуција од 1917 година, творец на Советска Русија, теоретичар на марксизмот кој значително влијаел на меѓународното работничко движење. Неговото балсамирано тело е изложено во мавзолејот на Црвениот плоштад во Москва.
1936 – Едвард VIII стана крал на Велика Британија по смртта на неговиот татко, Џорџ V. Тој абдицирал во декември истата година за да може да се ожени со Американката Волис Симпсон.
1938.- Умре Жорж Мелиес, кој се сметаше за првиот светски филмски режисер и режисер. Снимил околу 500 филмови, меѓу кои и првиот краток филм „Забава од карти“ (1896) и првиот долгометражен филм „Афера Драјфус“ (1899). Неговото скромно студио не успеа во 1908 година во брзиот развој на филмската индустрија.
1941.- Роден е шпанскиот оперски пејач Пласидо. Тој го имаше своето деби во Мексико во 1966 година и многу брзо се здоби со репутација на еден од најголемите тенори во втората половина на 20 век.
1942.- Германските сили под водство на Ервин Ромел започнаа контраофанзива против сојузничката армија предводена од Британците во Северна Африка за време на Втората светска војна.
1942.- Унгарските фашисти извршија рација во Нови Сад за време на Втората светска војна и убиле и фрлиле 1.300 новосадски Евреи, Срби и Роми во Дунав во следните два дена.
1950.- Умре британскиот сатиричар Џорџ Орвел, автор на раскази, есеи и романи, од кои најпознати се „1984“ и „Животинска фарма“.
1954.- САД ја лансираа првата подморница на нуклеарен погон Наутилус.
1957.- Умре српскиот композитор, диригент и музички педагог Петар Крстиќ. Диригент на Белградскиот народен театар (1903-12), директор на Српското музичко училиште (1914-21) и на музичките училишта „Станковиќ“ и „Мокрањац“ (сценска музика „Коштана“, „Дорќолска посла“, опера „Зулумчар“ , „Женидба Јанковиќ Стојана“, оркестарски „Шерцо во Д-мол“).
1959.- Умре американскиот филмски режисер и продуцент Сесил Блаунт де Мил (Сесил Блаунт, Мил), познат по историските спектакли и мелодрами („Десет заповеди“, „Самсон и Далила“, „Крстоносци“).
1976.- Два англо-француски конкорд полетуваа истовремено од Париз и Лондон на првите редовни патнички летови на суперсоничен авион.
1976.- Во СССР за прв пат е дозволена продажбата на западните весници, вклучително и „Њујорк тајмс“ и „Фајненшл тајмс“.
1986.- Во експлозија на автомобил-бомба во источен Бејрут во близина на седиштето на либанската христијанска фаланга, Амин Гемајал, загинаа 22, а беа повредени 102.
1993.- Хрватските сили ја нападнаа територијата на Република Српска Краина во зоните заштитени од ОН со намера да ги заземат мостот Масленица, аеродромот Земуник кај Задар и браната Перуча.
1997.- Германскиот канцелар Хелмут Кол и чешкиот премиер Вацлав Клаус потпишаа декларација за помирување во која Германија жали за нацистичката окупација на Чехословачка во 1938-45 година и Чешка за протерувањето на Германците од Судетска земја по Втората светска војна.
1998.- На покана на кубанскиот претседател Фидел Кастро, папата Јован Павле Втори ја започна петдневната историска посета на комунистичката земја.
1998.- Во Босна и Херцеговина е воведена конвертибилна марка, нова заедничка монета за двата ентитета – Федерацијата БиХ и Република Српска.
2000.- Во Приштина положија заклетва првите офицери на Косовскиот заштитен корпус (КЗК). КЗК беше формиран со трансформацијата на Ослободителната војска на Косово, која од 1996 година врши вооружени напади врз полициските станици во српското Министерство за внатрешни работи на Косово, а во 1998 и 1999 година влезе во отворен конфликт со српските безбедносни сили. Косовските Срби одбија да се приклучат на КЗК.
2002.- Во Лос Анџелес умре легендата на џезот и поп Пеги Ли.
2002 – Канаѓанката Ен Карсон е првата жена што победила на Т.С. Елиот за најновата збирка поезија објавена во Велика Британија и Ирска.
2003.- Умре карикатуристот Алберт Хиршфелд, познат по неговите карикатури од браќата Маркс до Џеј Лено. Неговите карикатури ги објавува Њујорк Тајмс веќе седум децении.
2006.- Умре косовскиот претседател Ибрахим Ругова, прв и долгогодишен лидер на Демократската лига на Косово (ЛДК).
2012.- Умре јапонскиот уметник Еико Ишиока, добитник на Оскар за костимографија во „Дракула на Брем Стокер“ на Френсис Форд Копола и бројни награди во други полиња на уметноста, вклучувајќи ја и наградата Греми за најдобра обвивка за албумот на џез музичарот Мајлс Дејвис.
2014.- Во Брисел официјално започнаа преговорите за членство на Србија во ЕУ, со првата меѓувладина конференција.
2015.- Умре Кемал Монтено, познат сараевски пејач, текстописец и композитор. Во својата 45-годишна кариера има издадено околу четириесет оригинални грамофонски плочи и албуми.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево23 часа(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Хороскоп11 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
-
Македонија2 денаМВР: Сузбиена криминална група инволвирана во вршење на кривично дело криумчарење мигранти, поднесена кривична пријава
