На денешен ден
На денешен ден – 21 март | Денес и официјално започнува пролетта, а бележиме и ден на Екологијата..

21 март е вообичаената дата на која настапува пролетна рамноденица (првиот ден на пролетта) на северната полутопка, односно есенска рамноденица (првиот ден на есента) на јужната полутопка. Во прилог останатите настани во рубриката „На денешен ден“ во продолжение..
1556.- Архиепископот на Кентербери Томас Кранмер бил запален на клада како еретик за време на римокатоличката реакција на кралицата Марија I. Како главен претставник на религиозната реформација во Англија, тој ја воведе литургијата и го состави „Општиот молитвеник“ на својот мајчин англиски јазик.
1685.- Роден е Јохан Себастијан Бах, на чие дело се заснова германската музичка традиција. Неговите современици го ценеле како виртуоз оргулист, а вредноста на неговото музичко дело била откриена на почетокот на 19 век во ерата на музичкиот романтизам, особено по изведбата на Менделсон на ремек-делото на Бах „Метју страст“ (1829). Во неговиот голем опус се издвојуваат „Концертите на Брандербуш“ и збирката од 48 прелудии и фуги за пијано.
1804.- Во сила стапи Наполеоновиот законик, француско кривично и граѓанско право, со кое императорот Наполеон I, тогаш „доживотен конзул“, го реформира судството.
1829.- Во земјотрес во Шпанија загинаа 6.000 луѓе.
1839.- Роден е композиторот Модест Петрович Мусоргски, член на композиторската група „Големата петорка“, претставник на руското национално музичко училиште (опера „Борис Годунов“, композиција за пијано „Слики од изложба“).
1871.- Канцеларот Ото фон Бизмарк ја отвори првата седница на Рајхстагот (Парламентот) на новосоздадената Германска империја.
1884.- Во Франција беа легализирани синдикатите.
1913.- Роден е југословенскиот писател Иван Горан Ковачиќ, автор на поемата „Јама“ (1943), потресно дело за злосторствата во Втората светска војна во кои и самиот загинал. Поемата „Јама“ инспирираше многу сликари, а музиката инспирирана од тоа дело ја компонираше Никола Херцигоња.
1918 – Втората битка кај Сом во Франција започна со последната германска офанзива во Првата светска војна.
1919.- Под водство на комунистот Бела Кун, беше соборена владата во Унгарија и беше прогласена Унгарската Советска Република. Советската влада поднесе оставка на 1 август, а власта ја презедоа десничарските социјалдемократи.
1945.- За време на Втората светска војна, британските авиони го бомбардираа седиштето на Гестапо во Копенхаген, при што загинаа повеќе од 70 германски нацисти. По грешка удриле и во француско училиште, каде загинале 86 деца и десет калуѓерки.
1952 – Кваме Нкрумах (Кваме) стана премиер на Голд Коуст (подоцна Гана), како прв субсахарски Африканец кој ја зазеде функцијата премиер.
1960.- Роден е бразилскиот автомобилски ас Аиртон Сена (Аиртон Сена), трикратен светски шампион во „Формула 1“ во 1988, 1990 и 1991 година. Во Бразил тој имаше статус на национален херој и неговата смрт во мај 1994 година на патеката во Имола, за време на трките за „Гран При на Сан Марино“, беше доживеана како национална трагедија.
1960.- Во јужноафриканскиот град Шарпвил, 79 луѓе беа убиени, а повеќе од 180 беа ранети кога полицијата отвори оган врз мирните црнечки демонстрации против расистичкиот режим.
1963.- Со трансферот на последните 27 затвореници, затворен е Алкатраз, познатиот затвор со максимална безбедност во заливот Сан Франциско, каде што некогаш бил затворен гангстерот Ал Капоне.
1975.- Привремениот воен совет на Етиопија, предводен од водачот на пучот, потполковник Менгист Хаиле Мариам (Маријам) ја укина 3.000-годишната Етиопска империја.
1991.- На седницата на Претседателството на СФР Југославија беше постигнат договор претседателите на републиките да започнат преговори за иднината на сојузната држава. Првата од вкупно шест вакви средби се одржа на 28 март во Сплит.
1991.- Поради лошите временски услови и големиот чад од запалените нафтени бунари во Кувајт, во Кувајт се урна саудиски транспортен авион. Загинаа сите патници во авионот – 92 сенегалски војници и шест членови на екипажот од Саудиска Арабија.
1997.- Рускиот и американскиот претседател Борис Елцин и Бил Клинтон на самитот во Хелсинки се договорија да го намалат нуклеарниот арсенал на нивните земји.
1998.- Косовските Албанци одржаа уште едни паралелни, нелегитимни парламентарни и претседателски избори. Ибрахим Ругова, најистакнатиот лидер на косовските Албанци во борбата за независност на Косово од Србија, беше избран за претседател на непризнатата Република Косово.
1998.- Умре руската балерина Галина Сергеевна Уланова, која го водеше театарот Бољшој речиси две децении по Втората светска војна.
2002.- Папата Јован Павле Втори за прв пат јавно објави дека има голем број случаи на сексуална злоупотреба на малолетници од католички свештеници, кои ги обвини дека ги прекршиле заветите и му се придружиле на ѓаволот.
2003 – Јужноафриканската комисија за вистина и помирување го означи крајот на својата работа. Комисијата е формирана во 1995 година за да ги испита кршењата на човековите права за време на апартхејдот, време на владеење на белото малцинство. Претседателот на таа Комисија, надбискупот Дезмонд Туту, ја принуди владата да плати отштета од 270 милиони долари на 20.000 жртви на злосторства во тој период.
2003.- Американските сили ги бомбардираа палатите на ирачкиот претседател Садам Хусеин и клучните државни институции во Багдад. Осум британски и четворица американски војници загинаа при пад на хеликоптер на границата со Ирак, што е првата жртва во војната во Ирак на страната на напаѓачите.
2005.- Во Париз умре коментатор, новинар, еден од основачите на белградскиот неделник „Време“ Стојан Церовиќ.
2006.- Во Париз умре Бернард Лакост, кој повеќе од 40 години беше на чело на империјата Лакост, светски познат по маиците со логото на крокодилот.
2009.- Десетици илјади луѓе излегоа на улиците на Неапол за да им оддадат почит на жртвите на мафијата и да побараат југот на Италија повеќе да не биде упориште на организираниот криминал.
2010.- Умре директорот на оперскиот фестивал во Бајројт, Волфганг Вагнер, внук на познатиот германски композитор Рихард Вагнер. Целиот свој живот го посвети на наследството на својот дедо, а познатиот фестивал го водеше од 1951 до 2008 година.
2014.- Лидерите на ЕУ во Брисел го потпишаа политичкиот дел од договорот за асоцијација со Украина.
2017 – Почина Мартин Мекгинис, поранешен заменик-премиер на Северна Ирска, командант на ИРЕ и еден од водачите на римокатоличката Шин Фејн.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🔱 Средновековие и рана модерна ера
-
1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.
-
1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.
-
1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.
⚔️ Војни и револуции
-
1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.
-
1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.
-
1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.
-
1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.
-
1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.
🎓 Култура, наука и уметност
-
1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.
-
1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).
-
1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.
-
1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.
-
1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.
Политика и општество
-
1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.
-
1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.
-
1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.
-
1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.
-
2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.
🕯️ Смрт на значајни личности
-
1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.
-
1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.
-
2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.
-
2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.
-
2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.
⚖️ Судски и правни настани
-
2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.
-
2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.
🌍 Современи конфликти и трагедии
-
1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.
-
2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.
-
2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.
-
2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (24 јуни)
-
Кичево10 часа
(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен
-
Хороскоп5 часа
Хороскоп за четврток (26 јуни)
-
Магазин2 дена
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Lifestyle16 часа
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате
-
Магазин2 дена
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Спорт1 ден
Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму
-
Автомобили2 дена
Toyota го претстави првиот електрифициран Land Cruiser во Европа