На денешен ден
На денешен ден (24 септември)

768.- Почина францускиот крал Пепин III Мали (Пепин ле Бреф), првиот монарх од династијата Каролингија. За време на неговото владеење од 747 година, тој се бореше против Ломбардите во Италија, ја освои Егзархијата на Равена, која потоа му ја претстави на Папата во 756 година (Донатио Пипини) и на тој начин ги постави темелите на Папската држава во Италија.
1227.- Почина првиот српски крал Стефан Немањиќ Првовенчани, втор син на големиот префект Стефан Немања, за време на чие владеење Српската православна црква доби автокефалност. Со цел да ја консолидира својата независност од Византија, тој направи пресврт во надворешната политика, обраќајќи се кон своите нови сојузници, Венецијанската република и Папата. Го напишал „Lifeивотот на Свети Симеон“ (Стефан Немања).
1706.- Шведска и Саксонија склучија мир во Алтранштат, откажувајќи се од полската круна и признавајќи го полскиот крал Станислав Лешински.
1834 – Умре кралот Педро IV од Португалија (Дом Педро). Во 1807 година, кога Французите ја нападнаа Португалија, тој избега во Бразил, каде што во 1822 година им се придружи на Бразилците во борбата против португалската колонијална администрација, ја основа Бразилската империја и се прогласи за император. По смртта на неговиот татко Хуан VI во 1831 година, тој се откажа од бразилскиот престол, се врати во Лисабон и стана крал на Португалија.
1852.- Францускиот инженер Анри Гифар го направи првиот воздушен лет со пареа и лета на 27 километри од Париз до Трап.
1863 година – Во Белград е основано Големото училиште, во кое имало Филозофски, правен и технолошки факултет, а часовите се одржувале во зградата Капетан -Миша. Училиштето прерасна во Универзитетот во Белград во 1905 година, кога беше отворен Факултетот за медицина, теологија и земјоделство.
1868 – Во Суботица е основано Градското музичко училиште, првото музичко училиште во денешна Србија.
1884.- Роден е турскиот државник и воен лидер Мустафа Исмет Инети (Иноену), учесник во Младотурската револуција во 1908 година, претседател на Турција од 1938 година по смртта на Кемал Ататурк. Тој го демократизираше авторитарниот режим во Турција, дозволи формирање политички партии во 1946 година и поднесе оставка во 1950 година кога Демократската партија победи на изборите.
1911.- Роден е рускиот државник Константин Устинович Черненко, кој беше лидер на СССР и генерален секретар на Советската комунистичка партија 13 месеци. Тој дојде на овие позиции со веќе оштетено здравје, по смртта на Јуриј Андропов во февруари 1984 година, и остана до неговата смрт во 1985 година.
1915 – Франција и Велика Британија го отворија Солунскиот фронт во Првата светска војна, на кој се испраќаат сили од фронтот на Галиполи.
1941 година – Владите на 15 земји, вклучувајќи го и Кралството Југославија, ја потпишаа Атлантската повелба на конференција во Лондон. Повелбата од осум точки беше прогласена на 14 август од американскиот претседател Рузвелт и британскиот премиер Черчил како политичка програма на сојузниците во борбата против силите на Оската во Втората светска војна. Тој документ подоцна послужи како основа за Повелбата на ОН.
1941 година – Партизаните го заземаат градот Ужице, Србија, во Втората светска војна, која тогаш беше седиште на Република Ужице и Врховен штаб на Југословенското народноослободително движење до 30 ноември 1941 година, кога беше повторно заземен од Германците.
1960.- Ентерпрајз, првиот американски носач на авиони со нуклеарен погон, беше лансиран во упорт.
1971 година – Велика Британија протера 90 советски дипломати за наводна шпионажа.
1986.- Белградскиот весник „Вечерње новости“ објави Меморандум на Српската академија на науките и уметностите, кој подоцна доби медиумски третман за српската национална програма и предизвика жестоки критики во Србија и другите републики на поранешна Југославија, особено во Хрватска.
1988.- На Олимписките игри во Сеул, канадскиот спринтер Бен Johnsonонсон постави светски рекорд во финалето на 100 метри на 9,79 секунди. Шест дена подоцна, беше утврдено дека е допингуван, резултатот беше поништен, а на Johnsonонсон му беше одземен златниот медал.
1990.- Претседателот на Западна Германија, Ричард фон Вајцаекер, потпиша договор за обединување на двете германски покраини на 3 октомври 1990 година; Источна Германија формално го напушти Варшавскиот пакт.
1993.- Кралот Нородом Сиханук го презеде камбоџанскиот престол и потпиша нов устав што ја прави Камбоџа уставна монархија. Во 1970 година, Сиханук беше соборен со државен удар од десничарскиот Лон Нол, а Камбоџа беше прогласена за република.
1996.- Соединетите држави, Русија, Кина, Велика Британија и Франција го потпишаа законот за забрана на нуклеарни тестови.
1996.- Умрел рускиот шпион Павел Судоплатов, кој, според западните извори, го украл американскиот план за атомска бомба и го организирал убиството на рускиот револуционер Лав Троцки.
1998.- Еден ден откако ОН ги повика југословенската влада и косовските Албанци да стават крај на конфликтот и насилството во Косово, Советот на НАТО го одобри издавањето на Закон за предупредување за ограничени воздушни дејствија и за „фазни воздушни операции“ на Косово.
2000.- Десетгодишното автократско владеење на Слободан Милошевиќ заврши со победата на здружената опозиција на изборите во Србија и СР Југославија. Не сакајќи да го прифатат поразот, тогашната владејачка Социјалистичка партија на Србија и нејзиниот водач Милошевиќ предизвикаа постизборна криза што се закани со граѓанска војна во Србија. Кризата заврши на 5 октомври, по масовните протести низ цела Србија, а нов претседател на СР Југославија стана Воислав Коштуница, лидер на Демократската партија на Србија и претседателски кандидат на ДОС.
2000.- Владимир Монтесинос, шеф на тајната безбедносна служба на претседателот на Перу, Алберто Фуџимори, го напушти Перу среде политичка криза што доведе до нови избори и побара политички азил во Панама.
2001.- Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш им нареди на американските финансиски институции да ги замрзнат сметките на 27 групи и поединци осомничени за помагање на терористите.
2003. – Извештајот на ОЛАФ, антикорупциското тело на ЕУ, покажува дека милиони евра се внесени во нерегуларни сметки во работењето на Еуростат.
2004.- Умре француската писателка Франсоаза Саган Кварез Саган.Во 1954 година таа постигна голем успех со својот прв роман „Добар ден на тагата“ (Бонџур Тристесе).
2006.- Умре британскиот композитор Малком (Малком), автор на музика за оскаровскиот филм „Мост на реката Кваи“. Компонирал музика за повеќе од 130 филмови, девет симфонии, седум балети, две опери, мјузикл и повеќе од 20 концерти.
2009.- Советот за безбедност на ОН усвои резолуција со цел ослободување на светот од нуклеарно оружје. Седницата ја водеше американскиот претседател Барак Обама.
2010 година – Околу два милиони луѓе се раселени од поплави во северна Нигерија, откако тамошните власти беа принудени да отворат устави на две речни брани, преоптоварени со надојдените води.
2013. – Заврши четиридневната операција против сомалиската терористичка организација Ел Шабаб, која го зазеде трговскиот центар во Најроби на 21 септември. Во терористички напад и реакција на кениската војска загинаа 72 лица, 62 се хоспитализирани, а 157 се повредени.
2013 година – Земјотрес со јачина од 7,8 степени според Рихтеровата скала го погоди западен Пакистан, при што загинаа 376 луѓе, а 550 беа повредени.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп15 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево19 часа
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Македонија4 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Кичево1 час
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Македонија21 час
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот