На денешен ден
На денешен ден (24 септември)
768.- Почина францускиот крал Пепин III Мали (Пепин ле Бреф), првиот монарх од династијата Каролингија. За време на неговото владеење од 747 година, тој се бореше против Ломбардите во Италија, ја освои Егзархијата на Равена, која потоа му ја претстави на Папата во 756 година (Донатио Пипини) и на тој начин ги постави темелите на Папската држава во Италија.
1227.- Почина првиот српски крал Стефан Немањиќ Првовенчани, втор син на големиот префект Стефан Немања, за време на чие владеење Српската православна црква доби автокефалност. Со цел да ја консолидира својата независност од Византија, тој направи пресврт во надворешната политика, обраќајќи се кон своите нови сојузници, Венецијанската република и Папата. Го напишал „Lifeивотот на Свети Симеон“ (Стефан Немања).
1706.- Шведска и Саксонија склучија мир во Алтранштат, откажувајќи се од полската круна и признавајќи го полскиот крал Станислав Лешински.
1834 – Умре кралот Педро IV од Португалија (Дом Педро). Во 1807 година, кога Французите ја нападнаа Португалија, тој избега во Бразил, каде што во 1822 година им се придружи на Бразилците во борбата против португалската колонијална администрација, ја основа Бразилската империја и се прогласи за император. По смртта на неговиот татко Хуан VI во 1831 година, тој се откажа од бразилскиот престол, се врати во Лисабон и стана крал на Португалија.
1852.- Францускиот инженер Анри Гифар го направи првиот воздушен лет со пареа и лета на 27 километри од Париз до Трап.
1863 година – Во Белград е основано Големото училиште, во кое имало Филозофски, правен и технолошки факултет, а часовите се одржувале во зградата Капетан -Миша. Училиштето прерасна во Универзитетот во Белград во 1905 година, кога беше отворен Факултетот за медицина, теологија и земјоделство.
1868 – Во Суботица е основано Градското музичко училиште, првото музичко училиште во денешна Србија.
1884.- Роден е турскиот државник и воен лидер Мустафа Исмет Инети (Иноену), учесник во Младотурската револуција во 1908 година, претседател на Турција од 1938 година по смртта на Кемал Ататурк. Тој го демократизираше авторитарниот режим во Турција, дозволи формирање политички партии во 1946 година и поднесе оставка во 1950 година кога Демократската партија победи на изборите.
1911.- Роден е рускиот државник Константин Устинович Черненко, кој беше лидер на СССР и генерален секретар на Советската комунистичка партија 13 месеци. Тој дојде на овие позиции со веќе оштетено здравје, по смртта на Јуриј Андропов во февруари 1984 година, и остана до неговата смрт во 1985 година.
1915 – Франција и Велика Британија го отворија Солунскиот фронт во Првата светска војна, на кој се испраќаат сили од фронтот на Галиполи.
1941 година – Владите на 15 земји, вклучувајќи го и Кралството Југославија, ја потпишаа Атлантската повелба на конференција во Лондон. Повелбата од осум точки беше прогласена на 14 август од американскиот претседател Рузвелт и британскиот премиер Черчил како политичка програма на сојузниците во борбата против силите на Оската во Втората светска војна. Тој документ подоцна послужи како основа за Повелбата на ОН.
1941 година – Партизаните го заземаат градот Ужице, Србија, во Втората светска војна, која тогаш беше седиште на Република Ужице и Врховен штаб на Југословенското народноослободително движење до 30 ноември 1941 година, кога беше повторно заземен од Германците.
1960.- Ентерпрајз, првиот американски носач на авиони со нуклеарен погон, беше лансиран во упорт.
1971 година – Велика Британија протера 90 советски дипломати за наводна шпионажа.
1986.- Белградскиот весник „Вечерње новости“ објави Меморандум на Српската академија на науките и уметностите, кој подоцна доби медиумски третман за српската национална програма и предизвика жестоки критики во Србија и другите републики на поранешна Југославија, особено во Хрватска.
1988.- На Олимписките игри во Сеул, канадскиот спринтер Бен Johnsonонсон постави светски рекорд во финалето на 100 метри на 9,79 секунди. Шест дена подоцна, беше утврдено дека е допингуван, резултатот беше поништен, а на Johnsonонсон му беше одземен златниот медал.
1990.- Претседателот на Западна Германија, Ричард фон Вајцаекер, потпиша договор за обединување на двете германски покраини на 3 октомври 1990 година; Источна Германија формално го напушти Варшавскиот пакт.
1993.- Кралот Нородом Сиханук го презеде камбоџанскиот престол и потпиша нов устав што ја прави Камбоџа уставна монархија. Во 1970 година, Сиханук беше соборен со државен удар од десничарскиот Лон Нол, а Камбоџа беше прогласена за република.
1996.- Соединетите држави, Русија, Кина, Велика Британија и Франција го потпишаа законот за забрана на нуклеарни тестови.
1996.- Умрел рускиот шпион Павел Судоплатов, кој, според западните извори, го украл американскиот план за атомска бомба и го организирал убиството на рускиот револуционер Лав Троцки.
1998.- Еден ден откако ОН ги повика југословенската влада и косовските Албанци да стават крај на конфликтот и насилството во Косово, Советот на НАТО го одобри издавањето на Закон за предупредување за ограничени воздушни дејствија и за „фазни воздушни операции“ на Косово.
2000.- Десетгодишното автократско владеење на Слободан Милошевиќ заврши со победата на здружената опозиција на изборите во Србија и СР Југославија. Не сакајќи да го прифатат поразот, тогашната владејачка Социјалистичка партија на Србија и нејзиниот водач Милошевиќ предизвикаа постизборна криза што се закани со граѓанска војна во Србија. Кризата заврши на 5 октомври, по масовните протести низ цела Србија, а нов претседател на СР Југославија стана Воислав Коштуница, лидер на Демократската партија на Србија и претседателски кандидат на ДОС.
2000.- Владимир Монтесинос, шеф на тајната безбедносна служба на претседателот на Перу, Алберто Фуџимори, го напушти Перу среде политичка криза што доведе до нови избори и побара политички азил во Панама.
2001.- Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш им нареди на американските финансиски институции да ги замрзнат сметките на 27 групи и поединци осомничени за помагање на терористите.
2003. – Извештајот на ОЛАФ, антикорупциското тело на ЕУ, покажува дека милиони евра се внесени во нерегуларни сметки во работењето на Еуростат.
2004.- Умре француската писателка Франсоаза Саган Кварез Саган.Во 1954 година таа постигна голем успех со својот прв роман „Добар ден на тагата“ (Бонџур Тристесе).
2006.- Умре британскиот композитор Малком (Малком), автор на музика за оскаровскиот филм „Мост на реката Кваи“. Компонирал музика за повеќе од 130 филмови, девет симфонии, седум балети, две опери, мјузикл и повеќе од 20 концерти.
2009.- Советот за безбедност на ОН усвои резолуција со цел ослободување на светот од нуклеарно оружје. Седницата ја водеше американскиот претседател Барак Обама.
2010 година – Околу два милиони луѓе се раселени од поплави во северна Нигерија, откако тамошните власти беа принудени да отворат устави на две речни брани, преоптоварени со надојдените води.
2013. – Заврши четиридневната операција против сомалиската терористичка организација Ел Шабаб, која го зазеде трговскиот центар во Најроби на 21 септември. Во терористички напад и реакција на кениската војска загинаа 72 лица, 62 се хоспитализирани, а 157 се повредени.
2013 година – Земјотрес со јачина од 7,8 степени според Рихтеровата скала го погоди западен Пакистан, при што загинаа 376 луѓе, а 550 беа повредени.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Кичево21 час(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Хороскоп9 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза24 часаВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
