На денешен ден

На денешен ден – 25 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 25, 2021

Од

Порта.мк

1261 година – Михаил VIII Палеолог повторно го освои Цариград и повторно го прогласи за главен град на Византија. Градот бил освоен од Крстоносците во 1204 година, изгорен и ограбен, и заедно со Венецијанците бил прогласен за главен град на Латинската империја, а главниот град на Византија бил преместен во Никеја (Никејска империја). 1593 година – Францускиот крал Хенри IV, крал на Навара пред доаѓањето на францускиот престол во 1589 година и водач на француските Хугенот, се преобрази во католицизам.

1712 година – швајцарски протестантски кантони ги победија силите на католичките кантони во битката кај Вилмерген, со што завршија верските војни во Швајцарија.

1817 година – по неговото враќање во Србија, убиен е легендарниот водач на Првото српско востание, Đорѓе Петровиќ (Караѓорче). По распадот на востанието во 1813 година, тој побегнал во Австрија, а потоа и во Русија.

1834 година – Умре англискиот поет Семјуел Тејлор Колериџ. Неговите песни „Стариот морнар“ и „Кубла Кан“ се сметаат за врвни дела на романтична, интуитивна поезија, а англо-американската „нова критика“ се базира на неговите теоретски ставови („Книжевна биографија“).

1843 година – Умре шкотскиот хемичар Чарлс Мекинтош, пронаоѓач на водоотпорна ткаенина од мантил од мантил.

1848 година – Роден е британскиот државник Артур Jamesејмс Балфур, премиер (1902-06) и министер за надворешни работи (1916-1919). Во 1917 година, тој предложи создавање на национална држава Евреи во Палестина (Декларацијата Балфур).

1848 година – Австријците ги поразија силите на Кралството Сардинија (Пиемонт) во битката Кустока, потиснувајќи ги првите големи напори за обединување на италијанските територии во единствена држава.

1878 година – Првата кинеска дипломатска мисија во САД пристигна во Вашингтон.

1894 година – Роден е американскиот филмски актер Валтер Бренан, најпознатиот епизодист во светската кинематографија. Тој има глумено во повеќе од сто филмови и има освоено неколку Оскари.

1898 година – Шпанско-американската војна е окупирана од Порторико, отстапена на Соединетите држави со Парискиот мировен договор. Истиот ден во 1953 година, таа доби статус на придружна држава на Соединетите држави.

1907 година – Јапонија прогласи протекторат над Кореја со право да ја контролира својата влада.

1909 година – Францускиот пилот Луис Блериот првпат прелета преку Ла Манш. Тој леташе на растојание од 40 километри од Лебарак кај Кале до Довер за 37 минути.

1917 година – Холанѓанката Маргарета Гертруида Зел, позната како Мата Хари, е осудена на смрт под обвинение за шпионирање за Германците за време на Првата светска војна.

1934 година – Австрискиот канцелар Енгелберт Долфус беше убиен од нацистите во Виена.

1943 година – Италијанскиот диктатор Бенито Мусолини беше принуден да поднесе оставка по седницата на Големиот фашистички совет. Кралот Виктор Емануеле (Марс Виторио) го назначи маршалот Пјетро Бадоliо за премиер. Мусолини беше уапсен и интерниран, а во 1945 година беше застрелан.

1952 година – Стапи во сила Договорот за европската заедница за јаглен и челик, првата фаза од создавањето на Европската унија.

1956. година – Во судир на италијанскиот и шведскиот брод „Андреа Дорија“ и „Стокхолм“ крај брегот на САД во Атлантскиот океан загинаа 50 лица.

1957 година – Тунис стана република, а за претседател е избран Хабиб Бургииба.

1963 година – СССР, САД и Велика Британија беше потпишан договор за забрана на нуклеарни тестови во воздухот, под вода и вселената.

1968 година – папата Паул им забрани на римокатоличките верници од сите вештачки методи за спречување на зачнувањето.

1978 година – Првото „бебе во епрувета“ во светот, Луис oyој Браун, се роди во болница во Ланкашир, Велика Британија.

1982 година – Лидерот на Палестинската ослободителна организација (ПЛО), Јасер, потпиша декларација во Бејрут за прифаќање на резолуциите на ООН за постоењето на израелската држава.

1986.- Умре американскиот филмски режисер со италијанско потекло Винсент Минели, добитник на Оскарот во 1958 година за филмот „izижи“ („Американец во Париз“, „irstед за живот“).

1991 година – Советскиот претседател Михаил Горбачов им предложи на лидерите на Комунистичката партија на СССР нова платформа во која градењето на комунизмот веќе не е примарна цел и ги повикува да ги отфрлат „застарените идеолошки догми“.

1992 година – Италијанската влада испрати 7.000 војници на Сицилија во обид да ја разбие мафијата.

1994 година – Израел и Јордан потпишаа декларација во Вашингтон со која се стави крај на воената состојба меѓу двете земји.

1995 година – Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг ги обвини Радован Караџиќ, Ратко Младиќ, Милан Мартиќ и уште 21 лице, главно команданти и чувари на затворските логори во Босна. Водачот на босанските Срби, Радован Караџиќ и генералот Ратко Младиќ се обвинети за геноцид, воени злосторства и злосторства против човештвото.

2000 година – Суперсоничен авион на Ер Франс се сруши во близина на Париз, кратко по полетувањето. Загинаа 109 патници и членови на екипажот, како и уште четири лица на теренот. Тоа беше прва несреќа на „Конкорд“ откако започна да лета во 1969 година.

2002 година – Рускиот претседател Владимир Путин потпиша закон со кој им се дозволува на Русите да го продаваат и изнајмуваат своето земјиште, првпат од 1917 година.

2011 година – почина кипарскиот режисер Мајкл Какојани, кој се стекна со светска слава со филмот „Грчка зорба“ од 1964 година.

2011 година – Акцијата за окупација на административните пунктови на Јариње и Брњак, спроведена на северот на Косово од специјалната единица на косовската полиција Росу, беше реагирана од локалните Срби со блокирање на најважните патишта, што доведува до една од најголемите кризи на Косово за 13 години. Едно лице го загуби животот, а неколку лица беа повредени и повредени.

2012 година – Австрискиот падобран Феликс Баумгартнер по втор пат скокна од стратосферата од висина од 29 километри. Неговиот претходен скок беше од висина од 22 километри, на 16 март 2012 година.

2013 година – Генералниот секретар на Обединетите нации Бан Ки-мун изјави дека повеќе од 100.000 луѓе починале од почетокот на сириската граѓанска војна.

2018 година – Во серија напади во јужната сириска провинција Суеида загинаа 220 лица, а Исламската држава ја презеде одговорноста за тие напади.

Тагови:25 Јули Porta.mk На денешен ден

Следно

На денешен ден – 26 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 23 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

Објавено пред

2 недели

на

јуни 3, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.

1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.

1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.

1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.

Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.

1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.

1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.

1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.

2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.

2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.

Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.

1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.

Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.

2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (26 мај)

Објавено пред

3 недели

на

мај 26, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.

🕌 Историја на Азија

1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.

👑 Европска политика и култура

1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.

⚔️ 20 век – војни и политики

1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (24 мај)

Објавено пред

4 недели

на

мај 24, 2025

Од

Порта.мк

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🪐 Наука и технологија

1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“

⚔️ Историски и политички настани

1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.

👑 Личности

1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.

🧱 Културни и социјални настани

1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.