На денешен ден
На денешен ден – 25 мај
1787 година – Во Филаделфија започна уставна конвенција под претседателство на Georgeорџ Вашингтон. Нацрт уставот на првата модерна демократија во светот, САД, беше усвоен на 17 септември, по скоро четири месеци дебата.
1803 година – Роден е американскиот поет, есеист и духовен лидер трансценденталистот Ралф Валдо Емерсон („Природа“, „Испитувања“, „Примерни луѓе“, „Водач на животот“, „Општество и осаменост“).
1810 година – Во Рио де ла Плата, Аргентина, започна бунт против шпанскиот колонијален режим, а привремената влада ја презеде власта. Тој ден се слави како Ден на независноста на Аргентина, иако независноста беше официјално прогласена во јули 1816 година.
1840 година – Јавниот поштенски сообраќај е воведен во Србија со отворањето на првата пошта во Белград, во зграда на Калемегдан. Поштата била испраќана од Белград во други места во земјата во средата и саботата.
1856.- Роден е францускиот маршал Франче Д’Еспери, командант на сојузничките сили на Солунскиот фронт во Првата светска војна и почесен војвода на српската војска.
1879 година – Роден е Вилијам Максвел, лорд Бивербрук, британски политичар и весник-магнат. Тој беше член на британската влада за време на двете светски војни и сопственик на „Дејли експрес“ и „Сандеј експрес“.
1889 година – Роден е рускиот инженер за авијација Игор Иванович Сикорски. Тој ги измислил хеликоптерот (1908) и повеќемоторниот авион (1913).
1892 година – Роден е поранешниот претседател на СФР Југославија, Јосип Броз Тито. За време на неговото владеење, 25 мај се славеше како Ден на младоста. Според некои информации, тој е роден на 7 мај.
1895 година – Британскиот писател Оскар Вајлд е осуден на две години затвор за хомосексуалност.
1911 година – Мексиканскиот претседател Порфирио Дијаз поднесе оставка по победата на револуционерните сили над владините трупи во граѓанската војна.
1915 година – Заврши битката за градот Ипре (Белгија) во Првата светска војна, со 105 000 мртви и ранети, при што Германците за прв пат користат отровен гас, што се нарекува гас од синап.
1922 година – Роден е Енрико Берлингер, водач на италијанските комунисти од 1972 година до неговата смрт во 1984 година, поборник за „еврокомунизмот“ и „историскиот компромис“.
1923 година – Велика Британија ја призна независноста на Трансордан под емир Абдула. Истиот ден во 1946 година, со нов договор беше признаен суверенитетот на таа средноисточна држава наречена Јордан со Абдула за крал.
1929 година – Премиерата на „Госпоѓа министерка“ од Бранислав Нушиќ беше изведена во Националниот театар во Белград. Режисер беше Витомир Богиќ, а сценограф Ананија Вербицки. Насловната улога ја толкуваше kaанка Стокиќ, на која Нушиќ однапред и ’беше наменета улогата.
1944 година – Во Втората светска војна, Германците започнаа воздушно слетување на Дрвар (Босна), каде што се наоѓаше Врховниот штаб на југословенските партизани.
1960 година – За време на кинеско-непалските препукувања над границата на Монт Еверест, Кинезите стигнаа до северната страна на самитот и го поставија кинеското знаме и бистата на Мао Це Тунг.
1961 година – Британскиот адвокат Питер Бененсон ја основа Амнести Интернешнл во Лондон.
1963 година – Самитот на африканските држави во Адис Абеба заврши со договор за основање на Организацијата за африканско единство.
1969 година – Со пуч беше симнат полковникот Jaафар Мохамед ал-Нимери во Судан.
1979 година – Веднаш по полетувањето од аеродромот во Чикаго, американски авион ДЦ-10 се урна по претходна несреќа на моторот. Загинаа сите 273 патници и членови на екипажот.
1983 година – Во пожар на три брода на реката Нил во јужен Египет загинаа повеќе од 300 луѓе.
1991 година – Заврши дводневна операција за време на која Израелците користеа „воздушен мост“ за да пренесат 15.000 етиопски Евреи од Адис Абеба во Израел.
1992 година – Оскар Луиџи Скалфаро стана претседател на Италија.
1993 година – Советот за безбедност на ООН ја усвои Резолуцијата 827 за формирање на Меѓународен кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ), со седиште во Хаг. Тоа беше првиот ваков суд по судовите во Нирнберг (1945-46) и Токио (1946-48). Во 1994 година беше основан Меѓународниот кривичен трибунал за Руанда со седиште во танзанискиот град Аруша.
1994 година – Рускиот писател Александар Солженицин се врати во Русија по 20 години во егзил.
1995 година – Авиони на НАТО, за време на војната во Босна и Херцеговина, бомбардираа складиште за муниција на босанските Срби во близина на Пале. Србите одговорија со земање на 377 мировници на ООН како заложници. Последните заложници беа ослободени на 18 јуни.
1995 година – Експлозија на граната на централниот плоштад во Тузла, уби 71, а рани 108.
1996 година – Поранешниот бугарски цар Симеон Втори се врати во земјата по 50 години во егзил.
1997 година – Воен удар собори цивилна влада во Сиера Леоне и го принуди претседателот Ахмад Тејан Кабах да ја напушти земјата.
2000.- Умре чешкиот театарски и филмски актер Франсис Ледерер. Германскиот филм „Пандорината кутија“ е еден од најпознатите филмови во кои глумеше.
2001 година – Десет години по распадот на СФР Југославија, претставниците на новоформираните држави во Виена склучија договор за поделба на имотот на поранешната заедничка земја.
2001 година – Американецот Ерик Вајченмаер е првиот слеп човек кој го освоил Монт Еверест, на кој се искачи заедно со Шерман Бул, 64-годишен лекар, кој со тоа стана најстарата личност што го освои овој врв.
2001 година – Умре кубанскиот фотограф Алберто Корда, познат по своите фотографии на јужноамериканскиот герилски лидер Ернесто „Че“ Гевара.
2002 година – Авион на кинеската авиокомпанија Кина се урна во Тајванскиот Залив, при што загинаа 225 патници и членови на екипажот.
2004 година – Во поплавите во Доминиканската Република и Хаити загинаа најмалку 1.950 луѓе, претежно однесени од поројни води.
2006 година – Министерството за правда на Белорусија побара судот да забрани една од водечките групи за заштита на човековите права – белорускиот хелсиншки комитет, за „систематско кршење на белоруските закони и сопствената повелба“.
2010.- Умре јужноафриканскиот оперски пејач Сифиво Нтшебе, познат под прекарот „Црн Павароти“.
2011 година – Облак пепел од вулканот Исланд Гримсвет се прошири низ Германија, што доведе до затворање на двата аеродрома во Берлин и откажување на околу 700 летови.
2014 година – Умре Војчех Јарузелски, последниот комунист што ја предводеше Полска, човек кој воведе воена состојба во Полска во 1981 година, а осум години подоцна помогна да се распадне комунистичкиот режим мирно и без насилство на тркалезна маса со опозицијата.
2014 година – На изборите за Европскиот парламент одржани во 21 земја на ЕУ, конзервативците од Европската народна партија (ЕПП) освоија 211 пратеник, социјалистите 193 пратеници и еврофобичните партии речиси 130 места.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (21 ноември)
-
Без категорија2 денаЖолта предупредувачка фаза поради најавените обилни врнежи од дожд и силниот ветер, локално процесите ќе бидат во форма на невреме
-
Хороскоп22 часаХороскоп за сабота (22 ноември)
-
Спорт1 денУтре во Кичево, „ФК Напредок“ го дочекува „ФК Џепчиште“ во третата македонска фудбалска лига запад во претпоследното коло од есенскиот дел
-
Култура2 денаДенес се празнува Св.Архангел Михаил, домаќини нека Ви е на помош празникот на војводата на сите ангели!
-
Македонија2 денаАМСМ: Една коловозна лента во правец Охрид-Св.Наум има вода, сообраќајот се пренасочува по лева коловозна лента
-
Македонија1 денЦУК: Истакна соопштение за состојбата на водостоите на реките, излевања, поплавени објекти и одрони по региони ширум Македонија
-
Македонија1 денПоради обилен дожд, на подрачјето од Општина Ресен се поплавени над 50 куќи и магацински простории
