На денешен ден
На денешен ден – 25 мај
1787 година – Во Филаделфија започна уставна конвенција под претседателство на Georgeорџ Вашингтон. Нацрт уставот на првата модерна демократија во светот, САД, беше усвоен на 17 септември, по скоро четири месеци дебата.
1803 година – Роден е американскиот поет, есеист и духовен лидер трансценденталистот Ралф Валдо Емерсон („Природа“, „Испитувања“, „Примерни луѓе“, „Водач на животот“, „Општество и осаменост“).
1810 година – Во Рио де ла Плата, Аргентина, започна бунт против шпанскиот колонијален режим, а привремената влада ја презеде власта. Тој ден се слави како Ден на независноста на Аргентина, иако независноста беше официјално прогласена во јули 1816 година.
1840 година – Јавниот поштенски сообраќај е воведен во Србија со отворањето на првата пошта во Белград, во зграда на Калемегдан. Поштата била испраќана од Белград во други места во земјата во средата и саботата.
1856.- Роден е францускиот маршал Франче Д’Еспери, командант на сојузничките сили на Солунскиот фронт во Првата светска војна и почесен војвода на српската војска.
1879 година – Роден е Вилијам Максвел, лорд Бивербрук, британски политичар и весник-магнат. Тој беше член на британската влада за време на двете светски војни и сопственик на „Дејли експрес“ и „Сандеј експрес“.
1889 година – Роден е рускиот инженер за авијација Игор Иванович Сикорски. Тој ги измислил хеликоптерот (1908) и повеќемоторниот авион (1913).
1892 година – Роден е поранешниот претседател на СФР Југославија, Јосип Броз Тито. За време на неговото владеење, 25 мај се славеше како Ден на младоста. Според некои информации, тој е роден на 7 мај.
1895 година – Британскиот писател Оскар Вајлд е осуден на две години затвор за хомосексуалност.
1911 година – Мексиканскиот претседател Порфирио Дијаз поднесе оставка по победата на револуционерните сили над владините трупи во граѓанската војна.
1915 година – Заврши битката за градот Ипре (Белгија) во Првата светска војна, со 105 000 мртви и ранети, при што Германците за прв пат користат отровен гас, што се нарекува гас од синап.
1922 година – Роден е Енрико Берлингер, водач на италијанските комунисти од 1972 година до неговата смрт во 1984 година, поборник за „еврокомунизмот“ и „историскиот компромис“.
1923 година – Велика Британија ја призна независноста на Трансордан под емир Абдула. Истиот ден во 1946 година, со нов договор беше признаен суверенитетот на таа средноисточна држава наречена Јордан со Абдула за крал.
1929 година – Премиерата на „Госпоѓа министерка“ од Бранислав Нушиќ беше изведена во Националниот театар во Белград. Режисер беше Витомир Богиќ, а сценограф Ананија Вербицки. Насловната улога ја толкуваше kaанка Стокиќ, на која Нушиќ однапред и ’беше наменета улогата.
1944 година – Во Втората светска војна, Германците започнаа воздушно слетување на Дрвар (Босна), каде што се наоѓаше Врховниот штаб на југословенските партизани.
1960 година – За време на кинеско-непалските препукувања над границата на Монт Еверест, Кинезите стигнаа до северната страна на самитот и го поставија кинеското знаме и бистата на Мао Це Тунг.
1961 година – Британскиот адвокат Питер Бененсон ја основа Амнести Интернешнл во Лондон.
1963 година – Самитот на африканските држави во Адис Абеба заврши со договор за основање на Организацијата за африканско единство.
1969 година – Со пуч беше симнат полковникот Jaафар Мохамед ал-Нимери во Судан.
1979 година – Веднаш по полетувањето од аеродромот во Чикаго, американски авион ДЦ-10 се урна по претходна несреќа на моторот. Загинаа сите 273 патници и членови на екипажот.
1983 година – Во пожар на три брода на реката Нил во јужен Египет загинаа повеќе од 300 луѓе.
1991 година – Заврши дводневна операција за време на која Израелците користеа „воздушен мост“ за да пренесат 15.000 етиопски Евреи од Адис Абеба во Израел.
1992 година – Оскар Луиџи Скалфаро стана претседател на Италија.
1993 година – Советот за безбедност на ООН ја усвои Резолуцијата 827 за формирање на Меѓународен кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ), со седиште во Хаг. Тоа беше првиот ваков суд по судовите во Нирнберг (1945-46) и Токио (1946-48). Во 1994 година беше основан Меѓународниот кривичен трибунал за Руанда со седиште во танзанискиот град Аруша.
1994 година – Рускиот писател Александар Солженицин се врати во Русија по 20 години во егзил.
1995 година – Авиони на НАТО, за време на војната во Босна и Херцеговина, бомбардираа складиште за муниција на босанските Срби во близина на Пале. Србите одговорија со земање на 377 мировници на ООН како заложници. Последните заложници беа ослободени на 18 јуни.
1995 година – Експлозија на граната на централниот плоштад во Тузла, уби 71, а рани 108.
1996 година – Поранешниот бугарски цар Симеон Втори се врати во земјата по 50 години во егзил.
1997 година – Воен удар собори цивилна влада во Сиера Леоне и го принуди претседателот Ахмад Тејан Кабах да ја напушти земјата.
2000.- Умре чешкиот театарски и филмски актер Франсис Ледерер. Германскиот филм „Пандорината кутија“ е еден од најпознатите филмови во кои глумеше.
2001 година – Десет години по распадот на СФР Југославија, претставниците на новоформираните држави во Виена склучија договор за поделба на имотот на поранешната заедничка земја.
2001 година – Американецот Ерик Вајченмаер е првиот слеп човек кој го освоил Монт Еверест, на кој се искачи заедно со Шерман Бул, 64-годишен лекар, кој со тоа стана најстарата личност што го освои овој врв.
2001 година – Умре кубанскиот фотограф Алберто Корда, познат по своите фотографии на јужноамериканскиот герилски лидер Ернесто „Че“ Гевара.
2002 година – Авион на кинеската авиокомпанија Кина се урна во Тајванскиот Залив, при што загинаа 225 патници и членови на екипажот.
2004 година – Во поплавите во Доминиканската Република и Хаити загинаа најмалку 1.950 луѓе, претежно однесени од поројни води.
2006 година – Министерството за правда на Белорусија побара судот да забрани една од водечките групи за заштита на човековите права – белорускиот хелсиншки комитет, за „систематско кршење на белоруските закони и сопствената повелба“.
2010.- Умре јужноафриканскиот оперски пејач Сифиво Нтшебе, познат под прекарот „Црн Павароти“.
2011 година – Облак пепел од вулканот Исланд Гримсвет се прошири низ Германија, што доведе до затворање на двата аеродрома во Берлин и откажување на околу 700 летови.
2014 година – Умре Војчех Јарузелски, последниот комунист што ја предводеше Полска, човек кој воведе воена состојба во Полска во 1981 година, а осум години подоцна помогна да се распадне комунистичкиот режим мирно и без насилство на тркалезна маса со опозицијата.
2014 година – На изборите за Европскиот парламент одржани во 21 земја на ЕУ, конзервативците од Европската народна партија (ЕПП) освоија 211 пратеник, социјалистите 193 пратеници и еврофобичните партии речиси 130 места.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт1 денКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин2 денаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle1 ден(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Временска прогноза2 денаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Временска прогноза12 часаСе менува ли климата? Најава за невообичаено топло време од следната седмица во месец декември – ова се информациите
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
-
Автомобили2 дена„Tesla“ постави нов рекорд во продажба на електрични автомобили во Норвешка
