На денешен ден
На денешен ден – 25 мај

1787 година – Во Филаделфија започна уставна конвенција под претседателство на Georgeорџ Вашингтон. Нацрт уставот на првата модерна демократија во светот, САД, беше усвоен на 17 септември, по скоро четири месеци дебата.
1803 година – Роден е американскиот поет, есеист и духовен лидер трансценденталистот Ралф Валдо Емерсон („Природа“, „Испитувања“, „Примерни луѓе“, „Водач на животот“, „Општество и осаменост“).
1810 година – Во Рио де ла Плата, Аргентина, започна бунт против шпанскиот колонијален режим, а привремената влада ја презеде власта. Тој ден се слави како Ден на независноста на Аргентина, иако независноста беше официјално прогласена во јули 1816 година.
1840 година – Јавниот поштенски сообраќај е воведен во Србија со отворањето на првата пошта во Белград, во зграда на Калемегдан. Поштата била испраќана од Белград во други места во земјата во средата и саботата.
1856.- Роден е францускиот маршал Франче Д’Еспери, командант на сојузничките сили на Солунскиот фронт во Првата светска војна и почесен војвода на српската војска.
1879 година – Роден е Вилијам Максвел, лорд Бивербрук, британски политичар и весник-магнат. Тој беше член на британската влада за време на двете светски војни и сопственик на „Дејли експрес“ и „Сандеј експрес“.
1889 година – Роден е рускиот инженер за авијација Игор Иванович Сикорски. Тој ги измислил хеликоптерот (1908) и повеќемоторниот авион (1913).
1892 година – Роден е поранешниот претседател на СФР Југославија, Јосип Броз Тито. За време на неговото владеење, 25 мај се славеше како Ден на младоста. Според некои информации, тој е роден на 7 мај.
1895 година – Британскиот писател Оскар Вајлд е осуден на две години затвор за хомосексуалност.
1911 година – Мексиканскиот претседател Порфирио Дијаз поднесе оставка по победата на револуционерните сили над владините трупи во граѓанската војна.
1915 година – Заврши битката за градот Ипре (Белгија) во Првата светска војна, со 105 000 мртви и ранети, при што Германците за прв пат користат отровен гас, што се нарекува гас од синап.
1922 година – Роден е Енрико Берлингер, водач на италијанските комунисти од 1972 година до неговата смрт во 1984 година, поборник за „еврокомунизмот“ и „историскиот компромис“.
1923 година – Велика Британија ја призна независноста на Трансордан под емир Абдула. Истиот ден во 1946 година, со нов договор беше признаен суверенитетот на таа средноисточна држава наречена Јордан со Абдула за крал.
1929 година – Премиерата на „Госпоѓа министерка“ од Бранислав Нушиќ беше изведена во Националниот театар во Белград. Режисер беше Витомир Богиќ, а сценограф Ананија Вербицки. Насловната улога ја толкуваше kaанка Стокиќ, на која Нушиќ однапред и ’беше наменета улогата.
1944 година – Во Втората светска војна, Германците започнаа воздушно слетување на Дрвар (Босна), каде што се наоѓаше Врховниот штаб на југословенските партизани.
1960 година – За време на кинеско-непалските препукувања над границата на Монт Еверест, Кинезите стигнаа до северната страна на самитот и го поставија кинеското знаме и бистата на Мао Це Тунг.
1961 година – Британскиот адвокат Питер Бененсон ја основа Амнести Интернешнл во Лондон.
1963 година – Самитот на африканските држави во Адис Абеба заврши со договор за основање на Организацијата за африканско единство.
1969 година – Со пуч беше симнат полковникот Jaафар Мохамед ал-Нимери во Судан.
1979 година – Веднаш по полетувањето од аеродромот во Чикаго, американски авион ДЦ-10 се урна по претходна несреќа на моторот. Загинаа сите 273 патници и членови на екипажот.
1983 година – Во пожар на три брода на реката Нил во јужен Египет загинаа повеќе од 300 луѓе.
1991 година – Заврши дводневна операција за време на која Израелците користеа „воздушен мост“ за да пренесат 15.000 етиопски Евреи од Адис Абеба во Израел.
1992 година – Оскар Луиџи Скалфаро стана претседател на Италија.
1993 година – Советот за безбедност на ООН ја усвои Резолуцијата 827 за формирање на Меѓународен кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ), со седиште во Хаг. Тоа беше првиот ваков суд по судовите во Нирнберг (1945-46) и Токио (1946-48). Во 1994 година беше основан Меѓународниот кривичен трибунал за Руанда со седиште во танзанискиот град Аруша.
1994 година – Рускиот писател Александар Солженицин се врати во Русија по 20 години во егзил.
1995 година – Авиони на НАТО, за време на војната во Босна и Херцеговина, бомбардираа складиште за муниција на босанските Срби во близина на Пале. Србите одговорија со земање на 377 мировници на ООН како заложници. Последните заложници беа ослободени на 18 јуни.
1995 година – Експлозија на граната на централниот плоштад во Тузла, уби 71, а рани 108.
1996 година – Поранешниот бугарски цар Симеон Втори се врати во земјата по 50 години во егзил.
1997 година – Воен удар собори цивилна влада во Сиера Леоне и го принуди претседателот Ахмад Тејан Кабах да ја напушти земјата.
2000.- Умре чешкиот театарски и филмски актер Франсис Ледерер. Германскиот филм „Пандорината кутија“ е еден од најпознатите филмови во кои глумеше.
2001 година – Десет години по распадот на СФР Југославија, претставниците на новоформираните држави во Виена склучија договор за поделба на имотот на поранешната заедничка земја.
2001 година – Американецот Ерик Вајченмаер е првиот слеп човек кој го освоил Монт Еверест, на кој се искачи заедно со Шерман Бул, 64-годишен лекар, кој со тоа стана најстарата личност што го освои овој врв.
2001 година – Умре кубанскиот фотограф Алберто Корда, познат по своите фотографии на јужноамериканскиот герилски лидер Ернесто „Че“ Гевара.
2002 година – Авион на кинеската авиокомпанија Кина се урна во Тајванскиот Залив, при што загинаа 225 патници и членови на екипажот.
2004 година – Во поплавите во Доминиканската Република и Хаити загинаа најмалку 1.950 луѓе, претежно однесени од поројни води.
2006 година – Министерството за правда на Белорусија побара судот да забрани една од водечките групи за заштита на човековите права – белорускиот хелсиншки комитет, за „систематско кршење на белоруските закони и сопствената повелба“.
2010.- Умре јужноафриканскиот оперски пејач Сифиво Нтшебе, познат под прекарот „Црн Павароти“.
2011 година – Облак пепел од вулканот Исланд Гримсвет се прошири низ Германија, што доведе до затворање на двата аеродрома во Берлин и откажување на околу 700 летови.
2014 година – Умре Војчех Јарузелски, последниот комунист што ја предводеше Полска, човек кој воведе воена состојба во Полска во 1981 година, а осум години подоцна помогна да се распадне комунистичкиот режим мирно и без насилство на тркалезна маса со опозицијата.
2014 година – На изборите за Европскиот парламент одржани во 21 земја на ЕУ, конзервативците од Европската народна партија (ЕПП) освоија 211 пратеник, социјалистите 193 пратеници и еврофобичните партии речиси 130 места.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност
-
1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).
-
1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.
-
1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.
Политика и конфликти
-
1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.
-
1804 – Наполеон е прогласен за император.
-
1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.
-
1996 – Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.
-
2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.
Наука и технологија
-
1974 – Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.
-
1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.
Човекови права и меѓународна правда
-
1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.
-
2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.
-
2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.
Родени
-
1836 – Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.
-
1868 – Николај II, последниот руски цар.
-
1872 – Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.
-
1883 – Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.
-
1919 – Марго Фонтејн, легендарна балерина.
-
1920 – Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај
🎨 Култура и уметност
-
1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.
-
1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.
-
2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.
⚕️ Медицина и наука
-
1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.
⚔️ Политика и воени настани
-
1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.
-
1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.
-
1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.
-
1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.
-
1997 – Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.
📺 Технологија и медиуми
-
1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.
-
2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.
⚖️ Човекови права и општествени промени
-
1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.
-
2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.
-
2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.
На денешен ден
На денешен ден – 13 мај

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.
1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).
1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.
1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.
1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.
1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.
1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.
1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).
1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).
1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).
1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.
1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.
1888 година – Ропството е укинато во Бразил.
1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.
1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.
1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.
1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.
1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.
1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.
1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.
1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.
1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.
1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.
1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.
2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.
2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.
2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.
2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.
2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.
2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.
2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.
2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.
-
Кичево1 ден
(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“
-
Македонија17 часа
Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (18 мај)
-
Македонија14 часа
АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови
-
Хороскоп2 часа
Хороскоп за понеделник (19 мај)
-
Временска прогноза2 дена
Викендов променливо облачно со локален слаб дожд, утринските температури ќе бидат во интервалот од 1 до 8 степени
-
Македонија1 ден
ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност
-
Временска прогноза14 часа
Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци