На денешен ден

На денешен ден – 28 април

Објавено пред

4 години

на

април 28, 2021

Од

Порта.мк

1442 година – Роден е англискиот крал Едвард IV, син на војводата од Јорк. Во војната против династијата Ланкастер, по заземањето на Лондон и победата кај Тутон, тој беше избран за крал. Со тоа, кралската моќ премина во Домот на Јорк.

1789 година – Бунтовнички екипаж на англискиот брод Баунти ги остави капетанот на бродот, Вилијам Блит и 18 негови приврзаници во водите крај Тахити. По 48 дена драматично пловење и повеќе од 3.500 милји, Блај успеа да стигне до островот Тимор, близу Јава.

1804 година – За време на Првото српско востание, во Земун се одржа состанок на српските востаници и Турци, со посредство на Австрија. По неуспешните мировни разговори, српските преговарачи се вратија во Остружница и започнаа подготовки за напад врз Белград.

1878 година – Роден е американскиот филмски и театарски актер Лионел Баримор. Како дете, тој се прослави во улогата на Оливер Твист, а подоцна играше важни улоги во филмовите „Гранд хотел“, „Островот Ларго“, „Дама со камелии“, како и во ТВ серијата „Д-р Килдер ”

1918 година – Гаврило Принцип умре во затвор во Терезин (Чешка). Тој беше осуден на 20 години затвор од австро-унгарските власти по атентатот на австро-унгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд во Сараево во 1914 година, со што започна Првата светска војна.

1919 година – На Версајската мировна конференција во Париз, 32 држави, вклучително и Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, усвоија пакт за основање на Лигата на народите.

1924 година – Роден е замбискиот државник Кенет, првиот претседател на Замбија од 1964 до 1991 година и еден од лидерите на Движењето на неврзаните.

1936 година – Умре египетскиот крал Фуад Први, тој се прогласи за крал во 1922 година, кога беше укинат британскиот протекторат над Египет. Него го наследи неговиот син Фарук Први.

1939 година – Адолф Хитлер го отфрли германско-полскиот пакт за неагресија од јануари 1934 година и германско-британскиот договор од јуни 1935 година.

1952 година – Јапонија го врати својот суверенитет, на кој му беше одземен мировниот договор од Сан Франциско во 1951 година по поразот во Втората светска војна.

1969.- Францускиот претседател Шарл Гол поднесе оставка по референдумот за регионализација и реорганизација на Сенатот, на кој мнозинството Французи гласаат против неговите предлози.

1977. година – Членовите на германската левичарска терористичка група „Бадер-Мајнхоф“ (Мајнхоф, Баадер) беа осудени на доживотен затвор.

1980 – Државниот секретар на САД Сајрус Венс поднесе оставка по неуспешната мисија на командоси за спасување на заложници на САД во Иран.

1992 година – Прокомунистичката влада во Кабул им ја предаде власта на исламските герилци, со што заврши 14-годишната граѓанска војна во Авганистан.

1995 година – Експлозија на гас уби најмалку 103 лица во јужнокорејскиот град Даегу.

1999 година – Владата на СР Југославија поднесе тужба против земјите на НАТО пред Меѓународниот суд на правдата во Хаг за „неовластено користење на сила“ во воздушните напади, започнати на 24 март.

1999 година – Лидерот на Српското движење за обновување, Вук Драшковиќ, беше отстранет од функцијата вицепремиер на СР Југославија поради критики кон властите за време на војната.

2001 година – Првиот вселенски турист, американскиот бизнисмен Денис Тито, плати 20 милиони долари за неговото патување до Меѓународната вселенска станица, која ја продолжи со руски екипаж.

2002 година – Хеликоптерска несреќа во Русија го загуби гувернерот на сибирскиот регион Краснојарск, генерал Александар Лебед, поранешен советник за безбедност на претседателот Борис Елцин.

2004 година – Снимката на Си-Би-Ес за злоупотреба на ирачки затвореници во ирачкиот затвор Абу Граиб, контролирана од американската војска, го шокира светот. Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш јавно му се извини на ирачкиот народ за понижувањето што го претрпеа ирачките затвореници и нивните семејства.

2005 година – Ирак ја доби својата прва демократска влада по повеќе од 50 години.

2008 година – Во судир на два воза во источна Кина загинаа повеќе од 70 лица, повредени повеќе од 420 лица, од кои 70 се со критични повреди.

2011 година – Сезоната торнадо во земјите од Јужна Америка однесе повеќе од 330 животи и предизвика огромна материјална штета. Неколку држави прогласија вонредна состојба, а во најтешко погодената Алабама невреме уништи цели градови и остави големи области без електрична енергија.

2014 година – Судот во Каиро осуди на смрт 683 исламисти, вклучувајќи го и лидерот на Муслиманското братство Мохамед Бади. На истото рочиште, 492 од 529 смртни казни изречени во март, беа преиначени во доживотен затвор. Исламистите беа осудени за учество во убиството и обидот за убиство на полицајци во египетската провинција Миња на 14 август минатата година.

2017 година – Парламентот на Црна Гора го усвои протоколот за членство во НАТО, со кој официјално заврши постапката за пристапување на земјата во Северноатлантскиот сојуз.

Тагови:28 Април На денешен ден

Следно

На денешен ден – 29 април

Не пропуштај

На денешен ден – 27 април

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

6 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.