На денешен ден
На денешен ден (28 август)

1219 година – Патријархот Манојло Сарантен, со согласност на византискиот (никенски) цар Теодор I Ласкарис, го постави Сава Немањиќ, подоцна Свети Сава, за прв српски архиепископ. На овој начин, Српската православна црква станува автокефална (независна). Центарот на српската црква во почетокот бил во манастирот Zика. Во 1346 година, царот Стефан Душан ја подигнал српската црква на ранг на патријаршија.
1645.- Умре холандскиот адвокат, писател и хуманист Хуго Гротиус, основач на науката за меѓународното право. Тој припаѓал на „школата за природно право“ и ја докажал потребата од еднаквост на луѓето пред законот. Тој, исто така, тврдеше дека океаните се општо добро и дека некои земји немаат право да ги користат исклучиво. Во Холандија, за време на острите спорови меѓу римокатолиците и протестантите, тој се залагаше за верска толеранција, поради што беше уапсен во Утрехт во 1618 година и осуден на доживотен затвор како еретик во 1619 година. Успеал да избега во Франција во 1621 година и од 1635 година до неговата смрт бил амбасадор на Шведска во Франција. Дела: “De iure belli ac pacis”, “Mare liberum”, “De iure praedae”, “De veritate religis Christianae”, “Via et votum ad pacem ečlesiasticam”, драма – “Christus patiens”, “Sophomphaneas”, “Adamus егзул “.
1749.- Роден е Јохан Волфганг Гете, едно од најголемите имиња во светската литература. Неколку години по завршувањето на студиите по право во Стасбур, се пресели во Вајмар, каде што беше менаџер на театарот 28 години. Во прилог на литературно дело – тој напиша поезија, драми, романи, интензивно се занимава со филозофија, природни науки, сликарство и државност во Вајмар. Тој ги задолжи Србите пишувајќи за српската народна поезија на која и се восхитуваше и преведувајќи неколку народни песни, меѓу кои и „Хасанагиница“. Тој бил под влијание на Хердер, кој исто така бил просрб. Тој остави една од најголемите и најинтересните збирки писма. Дела: романи „Фауст“, „Вилхелм Мајстер“, „Вертер“, „Избор по сродство“, драми „Гец од Бирлинхам“, „Егмонт“, „Ифигенија на Таурида“, „Торкуато Тасо“, трагедии „Клавихо“, „ Вонбрачна ќерка “, еп„ Херман и Доротеја “, патопис„ Патување низ Италија “, автобиографско дело„ Од мојот живот “, поезија„ Мариенбад елегија “,„ Римски елегии “,„ Запад-источен диван “, епиграми„ Ксенија “, Теорија на боите “.
1813.- Српскиот херој од Првото српско востание, Јован Курсула, загина во битката кај Делиград, испеан во народни песни. Во серија битки, тој се истакна со херојство, особено во битката кај Црни Врх во 1809 година, кога Турците под команда на Алија Гушанец се обидоа да навлезат во Груш и Јасеница, а во септември 1810 година на Варваринско пол, кога го импресионираше Турци и руски доброволци кои се бореле со херојство.на страната на Србите.
1833.- Парламентот забрани трговија со робови низ Британската империја.
1849 – Австриските трупи под генерал (подоцна маршал) Јозеф Радецки го заземаат италијанскиот град Венеција по опсадата што започна на 20 јули 1849 година.
1877.- Роден е англискиот производител на автомобили и пилот Чарлс Стјуарт Ролс, кој ја основал автомобилската компанија Ролс-Ројс со Фредерик Ројс во 1906 година. Компанијата на Ројс започна да произведува автомобили во 1904 година, што го импресионираше Ролс, и двајцата станаа сосопственици на компанија две години подоцна чии возила во автомобилската индустрија станаа симбол на луксуз и квалитет. Ролс-Ројс, исто така, произведува мотори на авиони. Ролс беше првиот пилот што го мина Ламанш во двата правци без запирање во јуни 1910 година, а во јули 1910 година тој беше првиот британски пилот кој загина во авионска несреќа.
1916 година – Германија и објави војна на Романија за време на Првата светска војна.
1944 – Во францускиот град Марсеј, преостанатите германски војници се предаваат во Втората светска војна, а блискиот Тулон е ослободен истиот ден.
1973.- Во земјотресот југозападно од Мексико Сити загинаа повеќе од 500 луѓе.
1987.- Умре американскиот филмски режисер Johnон Хјустон, еден од најистакнатите американски филмаџии на 20 век. Тој се сметаше за особено вешт во работата со актери. Има снимено многу филмови, претежно авантуристички и криминални жанрови. Филмови: „Малтешки сокол“, „Кејп Ларго“, „Бевме странци“, „Богатство на Сиера Мадре“, „ungунгла на асфалт“, „Црвена значка на храброст“, „Африканска кралица“, „Моби Дик“, „Ноќ на Игуана“, „Одраз во златното око“, „Град на изобилство“, „Нашиот човек од Австралија“, „Судијата што виси“, „Ани“, „Под вулканот“.
1994.- Заврши дводневниот референдум во Република Српска, на кој повеќе од 90 проценти од граѓаните го отфрлија мировниот план на Контакт групата за Босна и Херцеговина.
1995.- Минофрлачка граната уби 37 луѓе на пазарот Маркале во Сараево и рани 85 лица, за што Србите се обвинети по експресната истрага, која служеше како изговор за масовните воздушни напади на НАТО врз Република Српска. Подоцна, се појави извештај според кој трагедијата ја постави военото раководство во Сараево, што беше потврдено од висок функционер на ОН, Јасуши Акаши.
1996.- Американската влада му забрани на водачот на „Нацијата на исламот“, Луис Фаракан, да го прифати ветениот либиски подарок од 1 милијарда долари за да обезбеди економска и политичка помош за американските Афроамериканци.
1997.- Во крвавата пресметка меѓу ривалските банди загинаа 29 лица во злогласниот венецуелски затвор Елдорадо.
1999.- Во сообраќајна несреќа загинаа македонскиот министер Радомир Стојковски, неговата сопруга, ќерка и возач, по што норвешките војници одбиваат да направат тест за алкохол во крвта од меѓународно возило што ја предизвика несреќата. Поручникот кој предизвика смрт на четири лица беше осуден од судот во Осло на една година затвор во март 2000 година.
2006.- Во судирот помеѓу ирачката армија и шиитската милиција лојална на популарниот верски водач Муктади ал Садр, во градот Диванија, јужно од Багдад, загинаа 50 бунтовници и 23 ирачки војници, а околу 70 беа повредени.
2007.- Умре Франциско Умбрал, еден од најголемите современи писатели во Шпанија. Објавил над 80 книги, меѓу кои „Смртниот човек и розата“ и „Трилогија во Мадрид“. Добитник е на престижни шпански награди, како што се наградата Принц од Астурија за литература во 1996 година и наградата Сервантес во 2000 година.
2007.- Умре Драга Јонас, спикер и новинар. Била спикер на Радио Белград во Кралството Југославија. Во 1951 година, повторно се вработила во Радио Белград и со децении била ненадминливиот глас на белградското радио. Јонашева е добитник на наградата „Волк“ за 2004 година за подобрување на српската култура, образование и наука. Таа беше наставничка на бројни подоцнежни говорници и новинари на Радио Белград и Телевизија на Србија.
2007.- Најмалку 52 лица загинаа, а 247 се повредени во судирите меѓу ривалските шиитски милиции на верски собир во ирачкиот свет град Карбала, по што властите ја прекинаа церемонијата и евакуираа повеќе од милион аџии. Припадниците на армијата Махди, лојални на радикалниот свештеник Муктада ал Садр, отворија оган врз чуварите од бригадата Бадр, вооружена гранка на Врховниот исламистички ирачки совет, која ги обезбедуваше двете главни џамии во Карбала.
2008.- Главниот обвинител на Јужна Осетија, Теимураз Хугаев, рече дека за време на петдневниот конфликт што започна на 8 август, 1.692 цивили загинаа, а околу 1.500 луѓе беа повредени во отцепениот грузиски автономен регион, но дека бројот на жртвите не е конечен На
2013 година – Донесување на последната група Етиопски Евреи во Израел, децениската акција за преместување на членовите на таа древна заедница во еврејската држава заврши. Се претпоставува дека во светот на членовите на групата Бета Израел, односно Етиопските Евреи, има околу 150.000, од кои околу 130.000 живеат во Израел. Постепено, систематско, преместување започна кон крајот на 1970 -тите.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај
📜 Среден и нов век
- 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
- 1498 – Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
- 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.
✍️ Култура и филозофија
- 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
- 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
- 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.
⚔️ Војни и политика
- 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
- 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
- 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
- 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
- 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.
🌍 Независности и државни промени
- 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
- 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
- 2002 – Источен Тимор прогласува независност.
- 2000 – Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.
🧑🤝🧑 Друштвени и економски настани
- 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
- 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
- 1995 – Ебола карантин во Заир.
- 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.
🎨 Кражби и културни загуби
- 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност
-
1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).
-
1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.
-
1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.
Политика и конфликти
-
1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.
-
1804 – Наполеон е прогласен за император.
-
1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.
-
1996 – Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.
-
2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.
Наука и технологија
-
1974 – Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.
-
1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.
Човекови права и меѓународна правда
-
1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.
-
2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.
-
2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.
Родени
-
1836 – Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.
-
1868 – Николај II, последниот руски цар.
-
1872 – Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.
-
1883 – Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.
-
1919 – Марго Фонтејн, легендарна балерина.
-
1920 – Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај
🎨 Култура и уметност
-
1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.
-
1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.
-
2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.
⚕️ Медицина и наука
-
1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.
⚔️ Политика и воени настани
-
1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.
-
1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.
-
1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.
-
1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.
-
1997 – Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.
📺 Технологија и медиуми
-
1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.
-
2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.
⚖️ Човекови права и општествени промени
-
1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.
-
2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.
-
2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (19 мај)
-
Македонија2 дена
АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови
-
Македонија19 часа
Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата
-
Македонија17 часа
Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар
-
Македонија21 час
МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч
-
Хороскоп8 часа
Хороскоп за вторник (20 мај)
-
Временска прогноза2 дена
Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци
-
Здравје и убавина1 ден
Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот