Следете не

На денешен ден

На денешен ден: (28 ноември)

Објавено пред

на

1520.- Португалскиот морепловец Фернандо Магелан заплови во Тихиот океан, минувајќи од Атлантскиот Океан низ теснецот што сега го носи неговото име.

1632.- Роден е францускиот композитор со италијанско потекло Жан Батист Лули, творец на класичната француска опера, со балет, хорови, арии и сценски ефекти. Со Молиер создаде нов вид драма и музика – балет на комедија. Тој беше главната фигура на музичкиот живот на дворот на Луј XIV и на целиот Париз. Нему му се припишува првата употреба на спроводен стап.

1757.- Роден е англискиот сликар, гравер и писател Вилијам Блејк, поет на интуицијата и имагинацијата. Книжевната слава ја стекна со стихозбирките „Песни на искуството“ и „Песни на невиноста“, а како сликар е познат по 21 илустрација за „Книгата на Јов“ и илустрации за Чосеровите „Кентербери приказни“. Неговата поезија стана позната и ценета дури на крајот на 19 век и значително влијаеше на многу поети, особено на надреалистите.

1820.- Роден е германскиот филозоф Фридрих Енгелс, еден од основачите на научниот социјализам и близок соработник на Карл Маркс. Основните принципи на материјалистичката концепција на светот ги претставил во делото „Антиелен“, а во соработка со Маркс ги напишал „Германската идеологија“ и „Манифестот на Комунистичката партија“.

1821.- Панама прогласи независност од Шпанија и се приклучи на Колумбија.

1829.- Роден е рускиот виртуоз на пијано и композитор Антон Григориевич Рубинштајн, основач на Конзерваториумот во Санкт Петербург. Припаѓал на т.н космополитски правец, спроти „Големата петорка“. Компонирал опери, композиции за пијано, соло песни.

1830.- Во Белград на Тасмајдан, во присуство на кнезот Милош и белградскиот паша, свечено беше прочитан хатишерифот на турскиот султан Махмуд II за автономија на Србија. После тоа Турците им го продале имотот на Србите и го напуштиле Белград.

1858.- На барање на опозициските водачи на Обреновиќ и на либералите, во Кнежеството Србија е свикано собрание, прво во парламентарната историја на Србија што било свикано врз основа на посебно усвоен закон. Претходните собранија се засновале на обичајното право. Андрејскиот собор, чие заседание започна на 30 декември, ги смени династиите во Србија – Александар Караѓорѓевиќ беше соборен, а Милош Обреновиќ беше вратен на српскиот трон.

1878.- Умре Ѓура Јакшиќ, најголемиот лиричар на српскиот романтизам и еден од најталентираните сликари во 19 век. Покрај поезијата, која е највредна во неговото книжевно творештво, пишувал раскази и херојски песни („На Липару“, „Поноќ“, „Паѓате Браќо“, „Отаѓбина“, „Сеоба Србија“, „Станоје Главаш“ ).

1905.- Ирскиот политичар Артур Грифит ја основал партијата Шин Феин во Даблин, која ги собрала поддржувачите на ирската независност од Велика Британија.

1907.- Роден е Алберто Моравија, еден од најистакнатите и најплодните италијански писатели во 20 век. Авторот на „Ќоќаре“, „Римљанке“, „Римских прича“ се прослави со својот прв роман „Рамнодушни луѓе“ (1929).

1912.- По 400 години турско владеење, Албанија прогласи независност, признаена на конференцијата на амбасадорите на големите сили во Лондон на 20 декември и Лондонскиот мировен договор на 30 мај 1913 година. Во Валона е формирана првата привремена влада.

1919.- Ненси Астор е првата жена избрана во британскиот парламент.

1920.- Во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците се одржаа првите избори за Уставотворно собрание. Најмногу гласови освоија демократите кои освоија 92 од 419 места, а радикалите со 91 пратеничко место, а изненадувањето го приредија комунистите од 50 пратенички места. Право на глас немаа жените, војниците и офицерите, како и припадниците на националните малцинства.

1943.- Во Техеран започна конференцијата на американскиот претседател Рузвелт, британскиот премиер Черчил и советскиот водач Сталин, на која се разговараше за натамошната војна со Германија и повоениот европски поредок.

1945.- Умре американскиот тенисер и политичар Двајт Дејвис, кој го основаше Дејвис купот на тениските нации во 1900 година. Тој исто така беше воен секретар на САД од 1925 до 1929 година и генерален гувернер на САД на Филипините од 1929 до 1932 година.

1950.- Во Белград е основан Музејот на театарската уметност на Србија.

1971.- Припадниците на палестинската терористичка организација „Црн септември“ го убиле јорданскиот премиер Васфи Тел во Каиро, каде што пристигнал да учествува на Арапската конференција.

1975.- Фретилин (Револуционерен фронт за независност на Источен Тимор) прогласи независност од Индонезија и ја основа Демократската Република Источен Тимор.

1979.- Новозеландски авион DC-10 удри во планината Еребус на Антарктикот. Сите 257 патници и членови на екипажот загинаа.

1994.- Норвешкиот референдум одби да влезе во Европската унија.

1996.- Генералот Ратко Младиќ, обвинет од Меѓународниот кривичен трибунал на 25 јули 1995 година, формално беше сменет од функцијата командант на Генералштабот на војската на Република Српска. Младиот човек е на таа позиција од 12 мај 1992 година.

2000.- Холандскиот парламент го одобри законот со кој се дозволува евтаназија и самоубиство со помош на лекар. Така, Холандија стана првата земја која легализираше таква практика.

2001.- Стотици заробени борци на Ал Каеда загинаа во Авганистан откако Северната алијанса ја презеде контролата врз тврдината во близина на Мазар-е-Шариф на крајот на крвавиот бунт.

2010 – Њујорк Тајмс, Гардијан, Ле Монд, Шпигел и Ел Паис објавија илјадници доверливи документи на американската тајна служба на нивните веб-страници, напишани на крајно „недипломатски јазик“ кои ги покажуваат ставовите на Вашингтон за голем број светски лидери, што предизвика остра реакција од Бела.куќи и Пентагон и бурни реакции низ светот. Текстовите се пренесени од веб-страницата Викиликс, чиј основач е австралискиот државјанин Џулијан Асанж.

2011.- Умре Анте Марковиќ, последниот премиер на поранешната Социјалистичка Федеративна Република Југославија (СФРЈ).

2014.- Бомбаш самоубиец нападна голема џамија во нигерискиот град Кано, при што загинаа 64 лица, а 126 беа повредени. Боко Харам ја презеде одговорноста за нападот, во кој од почетокот на годината загинаа повеќе од 2.000 луѓе.

2015.- Истакнатиот турски адвокат и активист за човекови права Тахир Елчи, кој е обвинет за поддршка на курдските бунтовници, беше убиен во југоисточна Турција додека даваше изјава за медиумите.

2018 – Претседателот на Украина Петро Порошенко потпиша указ заснован на законот за воена состојба, кој беше воведен во Украина откако Русија заплени три украински воени бродови неколку дена претходно.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Кичево7 часа

Во недела на големиот празник рождество на Пресвета Богородица, во кичевско с.Другово ќе се осветува поставениот Крст

Со голема радост и духовен трепет од с.Другово известуваат дека на големиот празник Рождество на Пресвета Богородица, ќе се изврши...

Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash Фото: Sten Ritterfeld @ unsplash
Магазин8 часа

Како батеријата на телефонот да трае цел ден? Еве три клучни совети

Денес паметните телефони се незаменливи – ги користиме за навигација, фотографирање, комуникација и пристап до информации во секое време. Но,...

Скопје9 часа

Малолетници на 12 и 14 годишна возраст од угостителски објект одзеле пари од вработени и побегнале, едниот се заканил со остар предмет

На 17.09.2025 во 17:30 часот во Скопје, на подрачјето на Центар, полициски службеници од СВР Скопје лишија од слобода двајца...

Спорт10 часа

Просинечки најверојатно ќе биде сменет од селектор на Црна Гора, своето деби го започна со победи над Македонија и Белорусија

Роберт Просинечки повеќе нема да ја извршува функцијата селектор на фудбалската репрезентација на Црна Гора. На седницата на Извршниот одбор...

Временска прогноза11 часа

Следната седмица вистинска промена на времето

Невообичани ладни утра за овој период од годината со потпросечни температури на воздухот се пред нас, а преку денот ќе...

Хороскоп21 час

Хороскоп за четврток (18 септември)

ОВЕН Вашата страст и ентузијазам денес ќе ја истакнат вашата креативност. Ова е одличен период за да започнете некое уметничко...

Технологија1 ден

(ВИДЕО) „DJI“ официјално го претстави својот нов дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 PRO

Предмалку реномираната „DJI“ го претстави новиот дрон од серијата „мини“ – DJI Mini 5 Pro кој практично претставува ново ниво...

Фото: Michael Fousert @ unsplash Фото: Michael Fousert @ unsplash
Автомобили1 ден

Колку се задоволни возачите од реалниот домет на електричните автомобили?

Колку навистина може да издржи едно електрично возило со едно полнење во споредба со бројките што производителите ги ветуваат? Тоа...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин1 ден

Осум iOS 26 промени што мора да ги пробате

iOS 26 носи свежи можности и визуелни подобрувања за iPhone, но голем дел од нив не се активираат автоматски –...

ФОТО: Unsplash.com @ Amanz ФОТО: Unsplash.com @ Amanz
Магазин1 ден

Samsung го претстави One UI 8 – еве кога Galaxy уредите ќе го добијат ажурирањето

Samsung Electronics официјално го претстави One UI 8, новата верзија на својот кориснички интерфејс која носи напредни мултимодални можности со...

НАЈЧИТАНИ