На денешен ден
На денешен ден – 4 јуни

1133 година – Кралот Лотар Втори на Германија е крунисан како римски император за време на походот против Рим, кој се обврза да го врати во Рим прогонетиот папа Инокентиј II.
1783 година – Француските пронаоѓачи Етјен и Josephозеф Монтголфиер демонстрираа за прв пат летајќи во балон исполнет со загреан воздух.
1798 година – Умре италијанскиот авантурист ovanовани Казанова (Саингалт). За време на неговиот бурен живот, тој беше секретар на кардинал, поморски офицер, игумен, коцкар, алхемичар, виолинист, шпион, библиотекар и замина во историјата како неуморен lубовник.
1831 година – Белгиски конгрес го прогласи принцот Леополд од династијата Саксобурготски за прв монарх на независна Белгија.
1867 година – Роден е финскиот маршал и државник Карл Густав Емил фон Маннерхајм, претседател на Финска од 1944 до 1946 година. Меѓу неговите две светски војни, тој ја дизајнираше одбраната „Линијата на Маннерхајм“ долж границата со СССР.
1916 година – Во Лвов, започнува офанзивата на рускиот генерал Алексеј Брусилов во Првата светска војна, што во голема мера ја олеснува позицијата на сојузниците на Западниот фронт и во Италија. Брусилов ги победи војниците на силите на Оската во август и зароби 400.000 војници.
1920 година – По Првата светска војна, силите на Антантата потпишаа мировен договор со Унгарија во палатата Тријанон близу Париз, одземајќи ја нејзината територија во рамките на Австро-Унгарија. Околу 3,5 милиони Унгарци останаа надвор од својата матична земја, претежно во Романија.
1941 година – Фридрих Вилхелм Втори, крал на Прусија и германски император (1888-1918), умре во егзил во Холандија. Тој водеше политика на проширување на Германија преку Балканот до Блискиот исток и консолидирање на колонијалните поседи. Во ноември 1918 година бил принуден да абдицира.
1942 година – Започнува четиридневна битка за пацифичките острови Мидвеј, во која Американците им го нанесуваат првиот голем пораз на Јапонците во Втората светска војна.
1943 година – Воен удар го симна аргентинскиот претседател Рамон Кастиloо.
1944 година – Сојузничките трупи влегоа во Рим за време на Втората светска војна.
1946 година – Генерал Хуан Перон е избран за претседател на Аргентина. Тој беше соборен со воен удар во 1955 година, од кога живее во егзил. Тој се врати во земјата во 1973 година, кога беше формирана перонистичката влада на Ектор Кампора и беше реизбран за претседател. По неговата смрт во 1974 година, неговата сопруга Изабела Перон ја презеде функцијата претседател.
1971 година – Умре Gyорѓи Лукач, унгарски марксист и книжевен критичар. Тој беше министер во владата на Имре Наѓ во 1956 година, а по неговиот пад беше привремено протеран во Романија. Подоцна се повлече од јавниот живот („Историја и класна свест“, „Уништување на умот“, „Младиот Хегел“).
1989 година – На првите повеќепартиски избори во Полска, по скоро 50 години, опозициската коалиција и алтернативното движење на синдикатите „Солидарност“ со големо мнозинство ги поразија владејачките комунисти, означувајќи го крајот на социјалистичкиот систем и советската надмоќ во Полска. Лидерот на „Солидарност“, Лех Валенса, стана претседател на Полска во декември 1990 година.
1989 година – Кинеските власти користеа тенкови за да ги расклопат студентските демонстрации на плоштадот Тјенанмен во Пекинг, барајќи демократизација на земјата. Според официјалните податоци, биле убиени 300 лица и 7.000 повредени, а според извештаите на повеќето светски медиуми, биле убиени неколку илјади луѓе.
1991 година – Комунистичката влада на Фатос Нано поднесе оставка во Албанија по 20-дневен генерален штрајк.
1993 година – Советот за безбедност на ООН одобри распоредување вооружени трупи во Босна за да се заштитат шест „безбедносни зони“ (Сараево, Тузла, Зепа, Сребреница, Горазде и Бихаќ) со одобрение за употреба на оружје, а доколку е потребно, се одобрува и воздушна акција на НАТО
1996 година – Европска ракета „Аријана 5“ експлодира 40 секунди по лансирањето.
2003 година – Хрватската влада го суспендираше визниот режим за граѓаните на Србија и Црна Гора за шест месеци, што беше во сила 12 години.
2003 година – Претседателот Гнасингбе Ејадема освои нов петгодишен мандат на изборите во Того. Тој дојде на чело на земјата со воен удар во 1967 година и се смета за африкански лидер со најдолг стаж.
2004 година – Познатиот италијански комичар Нино Манфреди умре во Рим, последниот од славните четворица италијански комичари, вклучувајќи ги Тото (Антонио де Куртис), Виторио Гасман и Алберто Сорди.
2006 година – Со победата на претседателските избори, поранешниот претседател Алан Гарсија се врати на политичката сцена во Перу, бидејќи неговата влада го заврши својот мандат во 1980-тите со економски колапс, бунтовничко насилство и обвинувања за злоупотреба на службената положба.
2017 година – Терористички напад во центарот на Лондон (Велика Британија), за кој одговорноста ја презеде Исламската држава, уби седум лица и повреди 48.
2018 година – На парламентарните избори во Словенија, мнозинството во Парламентот го освои Словенечката демократска партија (СДС) на Јанез Јанша, кој беше назначен за мандатар на новата влада. Словенија доби нова влада во средината на септември, а по неуспехот на СДС, владата беше формирана од пет партии собрани во коалиција околу Списокот на Марјан Шарец, новиот словенечки премиер.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт6 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт18 часа
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп4 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин15 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин15 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн