На денешен ден
На денешен ден – 5 август
1583 – Хамфри Гилберт ја основа првата англиска колонија во Северна Америка, во Свети Johnонс, Newуфаундленд.
1716.- Австрискиот принц Јуџин де Савој, со војска од 40.000 војници, нанесе тежок пораз на османлиската војска од 150.000 луѓе под команда на Дарнад Али Паша во битката кај Петроварадин. Во битката загинаа околу 30.000 османлиски војници. Една година подоцна, Јуџин Савојски го освои Белград, кој остана под австриска власт до 1739 година.
1844.- Роден е сликарот Илја Јефимович Рјепин, главниот претставник на реализмот во руското сликарство. Имаше големо влијание врз уметниците од своето време, а советските социјалисти реалисти го сметаа за пример („Бурлаци на Волги“, „Литија“, „Иван Грозни и неговиот син Иван“, „Царевна Софија“).
1850.- Роден е францускиот писател Гај, Мопасан, еден од најважните автори во кратки форми. Објавил 300 раскази, од кои многу се сметаат за ремек -дела на светската литература („Дунда“, „Тоан“, „На вода“, „Шердан“).
1895.- Во Лондон умре германскиот филозоф Фридрих Енгел, еден од основачите на научниот социјализам и близок соработник на Карл Маркс, со кого ја организираше Првата интернационала во 1864 година – Меѓународната асоцијација на работнички семејства, приватна сопственост и држава “, „Лудвиг Фојербах и крајот на германската класична филозофија“).
1906.- Роден е Johnон Хјустон, еден од најпознатите американски филмски режисери, кој се прослави со филмовите „Малтешки сокол“, „Богатство на Сиера Мадре“, „ungунгла на асфалт“.
1914.- Црна Гора и објави војна на Австро -Унгарија. Куба, Мексико, Уругвај и Аргентина прогласија неутралност во Првата светска војна.
1914 – Првите електрични сигнали за регулирање на преминот во различни насоки на сообраќајот – семафори, се поставени на аголот на авенијата Евклид и улицата Исток 105 во Кливленд, Охајо.
1915 година – Германците ја заземаат полската престолнина Варшава во Првата светска војна.
1940 година – Латвиската Советска Социјалистичка Република се приклучи кон СССР.
1943.- Вод од 222 артилериски единици во Москва ги означува победите над германските трупи на Источниот фронт во Втората светска војна. Советската армија ги ослободи градовите Орел и Белгород.
1949.- Земјотрес со јачина од 6,75 степени според Рихтеровата скала уби 6.000 луѓе во Еквадор, а 100.000 останаа без покрив над главата.
1960 – Горна Волта (Буркина Фасо) стекна независност од Франција.
1962 година – Американската филмска актерка Мерилин Монро, една од најголемите холивудски starsвезди и секс симбол на средината на 20 век, изврши самоубиство на 36 -годишна возраст („ungунгла на асфалт“, „Автобуска станица“, „Некои го сакаат тоа жешко“ ).
1963.- Во Москва беше потпишан договор за забрана на нуклеарни тестови од СССР, САД и Велика Британија.
1974.- Американскиот претседател Ричард Никсон призна дека бил вмешан во прикривање на аферата Вотергејт и блокирање на истрагата за рација во седиштето на Демократската партија во деловниот центар Вотергејт. Тој поднесе оставка на 9 август.
1984.- Умре британскиот театарски и филмски актер Ричард Бартон. Тој стана познат во театарот играјќи ликови од делата на Шекспир, а потоа и во филмот „Клеопатра“, „Кој се плаши од Вирџинија Вулф“, „Бекет“, „Ноќна игуана“) . Во југословенскиот филм „Сутјеска“ го играше Јосип Броз Тито.
1994.- Авионите на НАТО ги бомбардираа позициите на босанските Срби околу Сараево, откако припадниците на Армијата на Република Српска запленија дел од оружјето од мировното складиште на ОН (УНПРОФОР) на планината Игман.
1995.- Соединетите држави и Виетнам воспоставија дипломатски односи по децении непријателство и работеа на зајакнување на соработката.
1998.- Тодор ivивков, секретар на Комунистичката партија на Бугарија од 1954 година и претседател на Државниот совет (шеф на државата) од 1971 до 1989 година, почина кога беше принуден да поднесе оставка од реформистите во рамките на Комунистичката партија.
2000 година – британскиот актер Сер Алек Гинис, добитник на Оскар за филмот „Мост на реката Кваи“ во 1957 година и Оскар за целокупниот придонес во филмската уметност во 1980 година („Банда од Лаванда Хил“, „Големи очекувања“, „Оливер Твист“, почина, „Лоренс од Арабија“, „Војна на Starвездите“).
2005.- Првиот генерален гувернер на Канада стана имигрант со темна кожа, Мајкл Jeanан.
2009.- Умре американскиот сценарист и холивудски филмски продуцент Бад Шулберг. Доби Оскар за сценариото на филмот „На доковите на Newујорк“ со Марлон Брандо во главната улога.
2010 година – Во срушената шахта на рудникот за бакар Сан Хозе во Чиле, останаа 33 рудари, чие спасување траеше 69 дена, за што беше снимен филм.
2011.-Вселенското летало на американската агенција НАСА „Junуно“ со соларна енергија полета на петгодишно патување до Јупитер, најголемата планета во Сончевиот систем, каде пристигна на 4 јули 2016 година.
2013 – Во Турција, група од 254 офицери, војници, адвокати, новинари се осудени на доживотен затвор или 20 години затвор за обид за соборување на тогашниот премиер Реџеп Таип Ердоган во 2003 година. Апелациониот суд ја поништи пресудата во април 21, 2016 година.
2020 година – Во пристаништето Бејрут (Либан) се случија разорни експлозии поради небезбедното складирање на 2.750 тони амониум нитрат од 2013 година. Загинаа 154 луѓе, додека околу 300.000 останаа без покрив над главата.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево17 часа„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Хороскоп1 денХороскоп за понеделник (17 ноември)
-
Спорт2 дена(ЖИВО) У17: Македонија – Русија во вториот контролен меч, кичевчанецот Војчески во стартниот состав
-
Временска прогноза1 денПопоски: Доаѓаат обилни врнежи од дожд кои ќе предизвикаат поплави, ќе има засилен ветер, западниот дел од државата ќе наврнат до 200 литри/м³ дожд
-
Спорт1 ден(ФОТО) У17: Русија поуспешна од Македонија во вториот контролен меч, одигран денес во Струмица
-
Македонија12 часаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Здравје и убавина1 денАко ви недостасуваат протеини, овие намирници се вистинското решение за вас
-
Македонија14 часаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
