На денешен ден
На денешен ден – 6 јуни
1599 година – Роден е шпанскиот сликар Диего Родригез де Силва Веласкез, еден од најголемите сликари во историјата на сликарството, дворски сликар на шпанскиот крал Фелипе IV (портрети на членови на кралското семејство, „Предавање на Бреда“, „Венера со Огледало “).
1606 година – роден е францускиот драматург Пјер Корнеј. Тој е еден од најважните претставници на класицизмот во европската литература, а неговата драма „Сид“ се смета за прва голема драма на францускиот класицизам.
1654 година – Шведската кралица Кристина абдицираше под обвинение за екстраваганција и разврат, а Карл X Густав се искачи на тронот. Кралицата го помина остатокот од својот живот во културните центри на Европа, и беше погребана (1689 година) во црквата Свети Петар во Рим.
1683 година – Во Оксфорд, Англија, е отворен првиот јавен музеј во светот, Ешмолиен.
1799 година – Роден е рускиот писател Александар Сергеевич Пушкин. Поетот со бунтовен дух често бил цензуриран и поради стиховите посветени на слободата, тој бил протеран од Москва на југот на Русија. Почина на 38-годишна возраст од рани здобиени во дуел со француски авантурист („Евгеније Онегин“, „Кучица у Коломни“, „Пика дама“).
1801 година – Шестгодишната војна меѓу Шпанија и Португалија заврши со мировниот договор во Бадахоз. Португалија изгуби дел од својата територија источно од реката Гвадијана.
1861 година – Умре италијанскиот државник гроф Камило Бенсо Кавур (Камило, Кавур), прв премиер на обединета Италија (1861 година). Тој беше еден од основачите на весникот „Ил рисооргименто“ (1847), во кој се залагаше за уставни реформи и ослободување на Италија од австриската доминација.
1871 година – Германија го анексираше Алзас, по поразот на Франција во Француско-пруската војна.
1875 година – Роден е германскиот писател Томас Ман, еден од најважните германски и светски писатели на 20 век. Добитник е на Нобелова награда за литература во 1929 година („Буденброкс“, „Волшебниот брег“, „Доктор Фауст“, „Смрт во Венеција“, „Марио и волшебникот“).
1901.- Роден е индонезискиот државник Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија (1949-65), под чие водство земјата се стекна со независност, еден од лидерите на Движењето на неврзаните.
1903 година – Роден е ерменскиот композитор Арам Илич Хачатуријан, кој во своето дело комбинира елементи на ерменска народна музика со современа европска музика („Сабјерски игри“, „Гвајана“).
1933 година – Во Newу erseyерси се отвори првото кино со автомобили, во кое можат да се сместат 400 автомобили.
1944 година – Сојузничките сили слетаа во Втората светска војна во Нормандија во најголемото слетување во историјата, наречено „Ден на Д“.
1949 година – Објавена е книгата на Georgeорџ Орвел од 1984 година, Визијата на големиот брат на светот.
1954 година – Евровизија, телевизиската мрежа на европските земји, започна со емитување на настанот „Цветниот фестивал“ од Швајцарија.
1961 година – умре швајцарскиот психијатар Карл Густав Јунг (Карл), основач на комплексна психологија во која се разликуваат два слоја на потсвеста – индивидуално и колективно („Психолошки типови“, „Психологија и религија“, „Симболика на духот“, „Студија“) на архетипови “).
1967. година – Египет го затвори Суецкиот канал, ден по избувнувањето на израелско-арапската војна.
1972 година – Во експлозија на рудник за јаглен во Родезија загинаа 431 рудар.
1981 година – Тешка несреќа во историјата на железницата уби најмалку 800 луѓе кога седум вагони со преполн патнички воз излетаа од шините и паднаа во реката Коси во државата Бихар во Индија.
1982 година – Израел започна со инвазија на Либан во обид да ги протера членовите на Палестинската ослободителна организација.
1984 година – според конфликт на индиски воени извори, судир меѓу војската и екстремистичките Сики се забарикадирале во комплексот Златен храм во Амритсар, убиле најмалку 250 Сики и 47 војници. Некои медиуми објавија дека биле убиени околу 1.000 луѓе.
1985 година – Израел повлече најголем дел од своите сили од Либан по три години окупација, но ја задржа граничната зона во земјата.
1994 година – Се урна кинески авион кој леташе во внатрешноста од туристичкиот центар Ксиан. Загинаа сите 160 патници и членови на екипажот.
1995 година – Во Јужна Африка е укината смртната казна.
2000 година – Ференц Мадл стана нов претседател на Унгарија.
2001 година – Пратеничката на Либералната алијанса, Весна Перовиќ, стана претседател на парламентот на Црна Гора, прва жена во историјата на Црна Гора, избрана.
2001 година – Французинката Мари Бремонт, за која се верува дека е најстарата личност во светот, почина во сон на 115-годишна возраст.
2002 година – Индиските безбедносни сили го убија Мохамед Рафик Лоне, водач на исламската бунтовничка група Харкат-ул-zехади (Јехади), која се бори за присоединување на индиската провинција Кашмир кон Пакистан.
2003 година – womanена, бомбаш-самоубиец, се самоуби и најмалку 17 други лица во автобус во руската република Осетија, која се граничи со Чеченија.
2003 година – ООН и Камбоџа потпишаа договор за формирање на специјален суд за судење на лидерите кои извршиле геноцид врз Црвените Кмери во 1970-тите.
2004 година – Германскиот канцелар Герхард Шредер присуствуваше на 60-годишнината од сојузничките десанции во Нормандија. Ова е првпат Германија да учествува на ваква прослава.
2006 година – Умре фотографот Арнолд manуман (Newуман), познат по своите портрети на ликови опкружени со предмети што им ја будат професијата (Игор Стравински на пијано, Пабло Пикасо покрај неговото платно). Тој, покрај другите, ја фотографираше актерката Мерлин Монро од американскиот претседател Роналд Реган. Една од неговите најпознати е фотографијата на про-нацистичкиот германски индустријалец Алфред Круп.
2010 година – Граѓаните на Словенија на референдум го одобрија арбитражниот договор за границата со Хрватска со 51,48 проценти од гласовите.
2015 година – Премиерите на Бангладеш и Индија потпишаа договор во Дака за размена на повеќе од 150 енклави, со што се реши еден од најчудните гранични спорови. Разменети се области со 50 енклави на територијата на Индија во кои живеат илјадници Бангладеши, со стотици енклави на територијата на Бангладеш во која живеат Индијци, а самите жители ја одбрале земјата во која ќе живеат.
2016 година – Умре Виктор Корчној, руски шаховски велемајстор, еден од најдобрите шахисти на 20 век, кој емигрирал од тогашниот СССР во 1976 година.
2018 година – Giузепе Конте е новиот италијански премиер, бидејќи беше поддржана неговата популистичка политичка програма, што значеше „свртување на грбот на заштедите“, но не и на Европа.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Хороскоп1 денХороскоп за недела (16 ноември)
-
Скопје1 денЦУК: Двете жени се пронајдени во црн пат помеѓу Долно Количани и Батинци и се во добра здравствена состојба, истите биле државјанки на Македонија
-
Спорт2 денаДриблинг атракции, фудбалски надигрувања и фер плеј. Фудбалски викенд во Кичево, дечињата на „ФК Кичево“ активни во сите генерации
-
Спорт13 часа(ЖИВО) У17: Македонија – Русија во вториот контролен меч, кичевчанецот Војчески во стартниот состав
-
Временска прогноза1 денОд вторник следува промена на времето во Македонија
-
Хороскоп2 часаХороскоп за понеделник (17 ноември)
-
Спорт6 часа(ФОТО) У17: Русија поуспешна од Македонија во вториот контролен меч, одигран денес во Струмица
-
Временска прогноза1 часПопоски: Доаѓаат обилни врнежи од дожд кои ќе предизвикаат поплави, ќе има засилен ветер, западниот дел од државата ќе наврнат до 200 литри/м³ дожд
