На денешен ден

На денешен ден – 6 јуни

Објавено пред

4 години

на

јуни 6, 2021

Од

Порта.мк

1599 година – Роден е шпанскиот сликар Диего Родригез де Силва Веласкез, еден од најголемите сликари во историјата на сликарството, дворски сликар на шпанскиот крал Фелипе IV (портрети на членови на кралското семејство, „Предавање на Бреда“, „Венера со Огледало “).

1606 година – роден е францускиот драматург Пјер Корнеј. Тој е еден од најважните претставници на класицизмот во европската литература, а неговата драма „Сид“ се смета за прва голема драма на францускиот класицизам.

1654 година – Шведската кралица Кристина абдицираше под обвинение за екстраваганција и разврат, а Карл X Густав се искачи на тронот. Кралицата го помина остатокот од својот живот во културните центри на Европа, и беше погребана (1689 година) во црквата Свети Петар во Рим.

1683 година – Во Оксфорд, Англија, е отворен првиот јавен музеј во светот, Ешмолиен.

1799 година – Роден е рускиот писател Александар Сергеевич Пушкин. Поетот со бунтовен дух често бил цензуриран и поради стиховите посветени на слободата, тој бил протеран од Москва на југот на Русија. Почина на 38-годишна возраст од рани здобиени во дуел со француски авантурист („Евгеније Онегин“, „Кучица у Коломни“, „Пика дама“).

1801 година – Шестгодишната војна меѓу Шпанија и Португалија заврши со мировниот договор во Бадахоз. Португалија изгуби дел од својата територија источно од реката Гвадијана.

1861 година – Умре италијанскиот државник гроф Камило Бенсо Кавур (Камило, Кавур), прв премиер на обединета Италија (1861 година). Тој беше еден од основачите на весникот „Ил рисооргименто“ (1847), во кој се залагаше за уставни реформи и ослободување на Италија од австриската доминација.

1871 година – Германија го анексираше Алзас, по поразот на Франција во Француско-пруската војна.

1875 година – Роден е германскиот писател Томас Ман, еден од најважните германски и светски писатели на 20 век. Добитник е на Нобелова награда за литература во 1929 година („Буденброкс“, „Волшебниот брег“, „Доктор Фауст“, „Смрт во Венеција“, „Марио и волшебникот“).

1901.- Роден е индонезискиот државник Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија (1949-65), под чие водство земјата се стекна со независност, еден од лидерите на Движењето на неврзаните.

1903 година – Роден е ерменскиот композитор Арам Илич Хачатуријан, кој во своето дело комбинира елементи на ерменска народна музика со современа европска музика („Сабјерски игри“, „Гвајана“).

1933 година – Во Newу erseyерси се отвори првото кино со автомобили, во кое можат да се сместат 400 автомобили.

1944 година – Сојузничките сили слетаа во Втората светска војна во Нормандија во најголемото слетување во историјата, наречено „Ден на Д“.

1949 година – Објавена е книгата на Georgeорџ Орвел од 1984 година, Визијата на големиот брат на светот.

1954 година – Евровизија, телевизиската мрежа на европските земји, започна со емитување на настанот „Цветниот фестивал“ од Швајцарија.

1961 година – умре швајцарскиот психијатар Карл Густав Јунг (Карл), основач на комплексна психологија во која се разликуваат два слоја на потсвеста – индивидуално и колективно („Психолошки типови“, „Психологија и религија“, „Симболика на духот“, „Студија“) на архетипови “).

1967. година – Египет го затвори Суецкиот канал, ден по избувнувањето на израелско-арапската војна.

1972 година – Во експлозија на рудник за јаглен во Родезија загинаа 431 рудар.

1981 година – Тешка несреќа во историјата на железницата уби најмалку 800 луѓе кога седум вагони со преполн патнички воз излетаа од шините и паднаа во реката Коси во државата Бихар во Индија.

1982 година – Израел започна со инвазија на Либан во обид да ги протера членовите на Палестинската ослободителна организација.

1984 година – според конфликт на индиски воени извори, судир меѓу војската и екстремистичките Сики се забарикадирале во комплексот Златен храм во Амритсар, убиле најмалку 250 Сики и 47 војници. Некои медиуми објавија дека биле убиени околу 1.000 луѓе.

1985 година – Израел повлече најголем дел од своите сили од Либан по три години окупација, но ја задржа граничната зона во земјата.

1994 година – Се урна кинески авион кој леташе во внатрешноста од туристичкиот центар Ксиан. Загинаа сите 160 патници и членови на екипажот.

1995 година – Во Јужна Африка е укината смртната казна.

2000 година – Ференц Мадл стана нов претседател на Унгарија.

2001 година – Пратеничката на Либералната алијанса, Весна Перовиќ, стана претседател на парламентот на Црна Гора, прва жена во историјата на Црна Гора, избрана.

2001 година – Французинката Мари Бремонт, за која се верува дека е најстарата личност во светот, почина во сон на 115-годишна возраст.

2002 година – Индиските безбедносни сили го убија Мохамед Рафик Лоне, водач на исламската бунтовничка група Харкат-ул-zехади (Јехади), која се бори за присоединување на индиската провинција Кашмир кон Пакистан.

2003 година – womanена, бомбаш-самоубиец, се самоуби и најмалку 17 други лица во автобус во руската република Осетија, која се граничи со Чеченија.

2003 година – ООН и Камбоџа потпишаа договор за формирање на специјален суд за судење на лидерите кои извршиле геноцид врз Црвените Кмери во 1970-тите.

2004 година – Германскиот канцелар Герхард Шредер присуствуваше на 60-годишнината од сојузничките десанции во Нормандија. Ова е првпат Германија да учествува на ваква прослава.

2006 година – Умре фотографот Арнолд manуман (Newуман), познат по своите портрети на ликови опкружени со предмети што им ја будат професијата (Игор Стравински на пијано, Пабло Пикасо покрај неговото платно). Тој, покрај другите, ја фотографираше актерката Мерлин Монро од американскиот претседател Роналд Реган. Една од неговите најпознати е фотографијата на про-нацистичкиот германски индустријалец Алфред Круп.

2010 година – Граѓаните на Словенија на референдум го одобрија арбитражниот договор за границата со Хрватска со 51,48 проценти од гласовите.

2015 година – Премиерите на Бангладеш и Индија потпишаа договор во Дака за размена на повеќе од 150 енклави, со што се реши еден од најчудните гранични спорови. Разменети се области со 50 енклави на територијата на Индија во кои живеат илјадници Бангладеши, со стотици енклави на територијата на Бангладеш во која живеат Индијци, а самите жители ја одбрале земјата во која ќе живеат.

2016 година – Умре Виктор Корчној, руски шаховски велемајстор, еден од најдобрите шахисти на 20 век, кој емигрирал од тогашниот СССР во 1976 година.

2018 година – Giузепе Конте е новиот италијански премиер, бидејќи беше поддржана неговата популистичка политичка програма, што значеше „свртување на грбот на заштедите“, но не и на Европа.

Тагови:6 Јуни На денешен ден

Следно

На денешен ден – 7 јуни

Не пропуштај

На денешен ден – 5 јуни

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

1 месец

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 месеци

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 месеци

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.