На денешен ден

На денешен ден – 7 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 7, 2021

Од

Порта.мк

1307 година – Англискиот крал Едвард Први починал на пат кон Шкотска, каде тргнал да го задуши востанието.

1572 година – Умре Сигизмунд Втори Август, последниот полски крал на династијата Јагиелонија. За време на неговото владеење (од 1548 година) бил создаден сојузот на Полска, Литванија и Западна Прусија (Сојуз на Лублин во 1569 година). Тој ја прогласи општата слобода на религијата во 1572 година.

1585 година – Под притисок на католичката света лига, францускиот крал Хенри III го издаде Немурскиот указ против Хугенотите.

1752 година – Роден е Josephозеф Мари quакард, француски пронаоѓач и пронаоѓач на ткаење разбои (1801).

1807 година – Во Тилзит беше потпишан мировен договор, со кој заврши војната меѓу Франција и Русија, учесници во коалицијата против Наполеон. Договорот, кој остана на сила сè до инвазијата на Наполеон во Русија во 1812 година, вклучуваше сојуз, а Наполеон, меѓу другото, се обврза да не ги прогонува Црногорците поради нивната борба против Франција.

1815 година – Сојузничките сили (Шестата коалиција против Наполеон) влегоа во Париз по абдикацијата на Наполеон Бонапарта.

1816 година – Умре ирскиот драматург и политичар Ричард Шеридан, автор на популарните комедии „Школа за скандал“ и „Критичар“. Како член на британскиот парламент (1780-1812) стана познат како политички спикер.

1854 година – Умре германскиот физичар Георг Симон Ом. Именувано е по единицата за мерење на електричен отпор во меѓународниот систем на мерки (ом).

1860 година – Роден е австрискиот композитор и диригент Густав Малер, автор на девет познати симфонии и циклуси на песни. Тој беше директор на Виенската опера (1897-1907), која доживеа златно доба под негово управување.

1887 година – Роден е францускиот сликар и графичар со руско-еврејско потекло Марк Шагал. Поголемиот дел од својот живот го помина во Париз, но беше инспириран од рускиот фолклор и сеќавањата од детството. Тој ги илустрирал „Мртвите души“ на Гогоol и Библијата и ги насликал Париската опера, синагогата во Ерусалим, зградата на ООН во Newујорк и направил витраж во катедралата во Мец.

1893 година – Во Загреб е роден хрватскиот писател Мирослав Крлежа, една од најважните личности во културните и книжевните настани на 20 век во Југославија. Од 1950 година, тој беше шеф на Југословенскиот лексикографски институт и главен уредник на Енциклопедијата на Југославија. Неговиот обемен книжевен опус вклучува поезија, романи, раскази, драми, есеи („хрватски бог Марс“, „Враќањето на Филип Латиновиќ“, „Господа Глембајеви“, „У агиони“).

1898 година – Хаваи е припоен кон Соединетите држави.

1911 година – Роден е италијанскиот композитор ianан Карло Меноти, познат по опери со теми од современиот живот, за кои тој напиша либрето („Конзул“, „Средна“, „Амелија на балот“). Тој основаше музички фестивал во Сполето.

1930 година – Умре англискиот писател Артур Конан Дојл, лекар по професија. Тој се испроба во разни книжевни жанрови, но се здоби со светска популарност со приказни за детективот Шерлок Холмс.

1937 година – Избувна јапонско-кинеска војна меѓу јапонските и кинеските трупи во близина на мостот Марко Поло во близина на Пекинг.

1941 година – Во Србија започна востание против германската окупација, предводена од комунисти.

1978 година – Соломонските острови се прогласени по независноста од Велика Британија.

1991 година – Донесена е Декларацијата од Бриони за мирно решавање на југословенската криза со која се обврзува југословенската влада на СФР да ја повлече федералната армија (ЈНА) од Словенија, а словенечките власти да ги демобилизираат словенечките трупи. Одлуките на Словенија и Хрватска за независност се суспендирани на три месеци. Беше прифатено дека набversудувачите на ЕК ќе дојдат во Словенија и Хрватска.

1994 година – Во Јемен заврши двомесечна граѓанска војна со влегувањето на војниците на Северна Јемен во главниот град на Јужен Јемен, Аден.

1995 година – Во Белград е отворена првата подземна железничка станица.

2000 година – Умре југословенскиот композитор и музиколог Никола Херсигоња во Белград. Неговата музика е инспирирана од националната историја и фолклорот (сценски ораториум „Горски венац“, симфониски танц „Линчо“, циклуси песни за глас и оркестар, музика за филм).

2000 година – Се распродаде целосното издание на книгата „Хари Потер и огнениот пехар“, четвртото продолжение на „Авантурите на момчето волшебник“, пред да се објави.

2003 година – Одлука на високиот претставник на меѓународната заедница во БиХ, Педи Ешдаун, ги замрзнува банкарските сметки на 14 лица во БиХ, вклучувајќи ги и членовите на семејството на хашкиот обвинет Радован Караџиќ.

2005 година – Серија експлозии во метро и градски автобус во Лондон убија 56 лица, а над 700 беа повредени. Исламската група Ал Каеда за Европа ја презеде одговорноста за нападите.

2012 година – Во поплавите во југозападна Русија загинаа 171 лице и поплавија околу 5.000 куќи.

2014 година – Почина белградскиот театарски и филмски актер Бора Тодоровиќ, добитник на бројни награди и признанија, вклучително и Гран при во Кан за улогата во филмот „Професионалец“.

2016 година – Поплавите во централна и источна Кина, по неколкудневните обилни врнежи од дожд, убија или исчезнаа 181 лице.

2019 година – На предвремените парламентарни избори во Грција, конзервативната Нова демократија на Киријакос Мицотакис освои најголем број гласови.

2020 година – Протестите на граѓаните започнаа во Белград поради најавата за враќање на полицискиот час поради пандемијата на вирусот корона, траеше неколку дена и прерасна во израз на незадоволство од целокупната работа на владата. Протестите беа обележани со бројни судири меѓу полицијата и демонстрантите, солзавец и разни полициски единици беа искористени за растерување на демонстрантите.

Тагови:7 Јули На денешен ден

Следно

На денешен ден – 8 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 6 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

2 месеци

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 месеци

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 месеци

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.