На денешен ден
На денешен ден – 8 август
117.- Почина римскиот император Маркус Улпиј Трајан, последниот римски император што водеше освојувачки војни. За време на неговото владеење, од 98 година, Римската Империја најмногу ги проширила своите територии, а историчарите процениле дека имало околу 70 милиони жители во тоа време.
843 – Во Вердун, француските владетели – императорот Лотар I, германскиот крал Лудвиг и кралот Чарлс II dелавиот, склучија договор што ја дели франкиската држава на три дела: западна и централна (подоцна Франција) и источна (подоцна Германија).
1217.- Првиот српски крал Стефан Немањиќ (Првовенчани) бил крунисан. Круната што ја добил од папата Хонориј III (1216-1227) била донесена во Србија од папските пратеници.
1567.- Шпански војвода од Алба пристигна како воен гувернер во Холандија со 10.000 шпански и италијански војници. Неговото владеење (до 1573 година) е запаметено по теророт врз холандското население и по интензивните активности на шпанската инквизиција.
1786 – Францускиот планинар д -р Мишел Габриел Пакард и неговиот носител quesак Балмат го освоија првиот највисок врв на светот на Алпите и Западна Европа, Мон Блан (4807).
1815.- Францускиот император Наполеон I Бонапарта замина во егзил на британскиот остров Света Елена во Атлантскиот Океан, каде ги помина последните шест години од својот живот.
1832.- Роден е српскиот писател и сликар Đура Јакчиќ, најголемиот текстописец на српскиот романтизам и еден од најталентираните српски сликари во 19 век. Покрај поезијата, која е највредна во неговото литературно дело, тој напиша раскази и херојски песни („На Липару“, „Понош“, „Падајте брашо“, „Оташбина“, „Сеоба Србаjaа“, „Станоје Главач“ ).
1883.- Роден е мексиканскиот револуционер Емилијано Запата.Од 1910 година, како водач на мексиканското селанство, тој создаде бурна историја на Мексиканската револуција под слоганот „Земја и слобода“. Тој беше убиен во заседа во април 1919 година.
1900 година – Во Бруклин, Масачусетс започна првиот тениски турнир во Дејвис купот. Победници на дводневниот натпревар беа Американците.
1905.- Умре српскиот историчар и свештеник Иларион Руварац, основач на критичко историско истражување и голем противник на ненаучниот пристап кон историјата и потпирањето на народната традиција како историски извор.
1918 година – Започна операцијата Амиен (во северна Франција), последна офанзива на сојузничките трупи против Германија во Првата светска војна.
1919.- Роден е италијанскиот филмски продуцент Дино де Лаурентис, кој значително придонесе за светскиот успех на италијанската кинематографија по Втората светска војна. Доби Оскар за филмовите „Горчлив ориз“ и „Улица“, како најдобри странски филмови.
1919.- Мировната конференција меѓу Авганистан и Индија заврши со потпишување мир во Равалпинди.
1941.- Српскиот револуционер Бранко Крсмановиќ, шпански борец, член на Генералштабот на Народноослободителното движење на Србија и организатор на првите партизански единици во Шумадија, е убиен во заседа во Космај за време на Втората светска војна.
1945.- Лондонскиот договор меѓу Велика Британија, СССР, САД и Франција, на кој подоцна му се придружија уште 19 земји, воспостави Меѓународен воен суд за судење на нацистичките воени злосторници, врз основа на кои се спроведуваат Нирнбершките судења.
1963 година – Во спектакуларниот „Голем грабеж на воз“, група криминалци упаднаа во пошта -воз меѓу Глазгов и Лондон и ограбија 2,6 милиони фунти. Сите 15 учесници во „грабежот на векот“ беа уапсени и во 1964 година осудени на 25 до 30 години затвор. Еден од главните актери, Рони Бигс, успеа да избега од затвор и со пленот отпатува за Бразил, каде што живееше до мај 2001 година, кога се предаде на Скотланд Јард.
1967.- Министрите за надворешни работи на Индонезија, Малезија, Сингапур, Тајланд и Филипините потпишаа договор во Бангкок за основање политичка и економска група АСЕАН (Асоцијација на југоисточноазиски нации), на која подоцна и се придружија Брунеи и Виетнам.
1974.- Американскиот претседател Ричард Никсон во телевизиско обраќање до нацијата објави дека поднел оставка поради вмешаност во аферата Вотергејт.
1990.- Седум дена по окупацијата, Ирак го анектираше Кувајт како своја 19 -та покраина. Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш испрати војници во Саудиска Арабија, а воената акција што следеше беше наречена „Пустинска бура“.
1994.- Лидерите на Јордан и Израел го отворија првиот патен граничен премин, потврдувајќи го прекинот на 46 -годишните непријателства.
1996.- Најмалку 67 луѓе загинаа во поројните води што одеднаш погодија туристички камп на Пиринеите, Шпанија, додека носеа автомобили и шатори.
2000.- Во експлозија на бомба во метро станица под плоштадот Пушкин во центарот на Москва загинаа 12, а 53 беа тешко повредени.
2004.- Умре легендарниот „противпожарен борец“ во нафтените полиња Црвениот Адер (Адаир), бестрашен Тексашанец кој изгаси пожари со нафта низ целиот свет.
2009.- Тајфунот Моракот, кој го погоди Тајван и ги предизвика најголемите поплави во последните 50 години, уби 461 лице, а 192 се водат како исчезнати.
2011.- Умре Австралијката Ненси Вејк, една од најпознатите украсени сојузнички шпиони од Втората светска војна, која стана позната во Француското движење на отпорот и беше позната меѓу Гестапо под кодното име „Бело глувче“. Поради нејзината улога во тоа движење, таа ја доби најголемата француска воена декорација, Легијата на делови, но и одликувањата на САД, Велика Британија и Австралија.
2014.- Jеј еј Марфи, ирски филмски актер кој го игра Сер Дени Малистер, најстариот член на Ноќниот стража, војската што ја чува северната граница на Седум кралства, умре во популарната серија „Игра на престоли“.
2017 – Извештаите од 13 американски хидрометеоролошки федерални агенции заклучуваат дека САД страдаат од негативните ефекти од климатските промени, со големо зголемување на фреквенцијата на топлотни бранови, обилни дождови и други екстремни временски настани во последните четири децении.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево7 часаНа градскиот плоштад во Кичево и оваа година ќе блесне хуманитарниот „Божиќен Базар“ покрај најубавиот украс „Витлеемската Пештера“
-
Кичево13 часа(ФОТО) Д-р Александар Јовановски денеска со свеченост ја презеде функцијата градоначалник на општина Кичево, „За мене како што знаете поделбите не постојат, ќе продолжиме напред заедно“
-
Кичево1 денВо сабота спремете се за третото концертно издание на „Enigma Rock Night Vol.3“ во НУЦК „Кочо Рацин“, на сцената ќе настапат сите локални бендови
-
Хороскоп1 денХороскоп за понеделник (10 ноември)
-
Здравје и убавина1 денОвие шест работи предизвикуваат висок крвен притисок
-
Хороскоп5 часаХороскоп за вторник (11 ноември)
-
Здравје и убавина10 часаДомашен напиток од свежи билки против болки во Бубрезите од бубрежните камења
-
Спорт10 часаАталанта го разреши од должноста досегашниот тренер Иван Јуриќ
