На денешен ден
На денешен ден – 9 јули
1386 година – Во битката кај Земпах, сојуз на швајцарски кантони ја победил многу повозвишената армија на Леополд III од Хабсбург. Оваа битка е заведена во историјата на војувањето како прва победа на пешадијата над коњаницата.
1441 година – Умре фламанскиот сликар Јан ван Ејк. Тој беше првиот во европското сликарство што преовладуваше над средновековните шеми и воведуваше нов уметнички израз, поради што тој е рангиран меѓу најважните личности во историјата на сликарството. Тој се прослави со сликање на олтарот во црквата Св. Бавона во Гент.
1519 година – Шпанскиот освојувач Хернан Кортез слета на брегот на Мексиканскиот залив, каде го основа градот Вера Круз и го започнува освојувањето на Мексико, кое завршува во 1521 година со уништување на Ацтечката империја.
1609 година – Римско-германскиот император Рудолф Втори издаде повелба за слобода на вероисповед во чешките земји за да ги придобие чешките протестанти.
1686 година – Сојузот Аугсбург е формиран помеѓу германско-римскиот император Леополд Први, Шпанија, Шведска, Холандија и Саксонија против кралот Луј XIV од Франција.
1746 година – Француска флота пристигнува во Пондичери, Индија, која станува француска сопственост. Вратен е во Индија во 1954 година.
1762 година – Рускиот цар Петар III Фјодорович Романов абдицира неколку месеци по преземањето на тронот. Царот потоа бил уапсен и убиен по наредба на неговата сопруга, идната царица Катерина Втора Алексеева, позната како Катерина Велика.
1810 година – Наполеон Бонапарта ја припои Холандија.
1816 година – На Конгресот на Тукуман, Обединетите провинции на Рио де ла Плата (Аргентина) прогласија независност од Шпанија.
1877 година – Се одржа првиот тениски турнир Вимблдон.
1879 година – Роден е италијанскиот композитор Оториноспиги, еден од иницијаторите за обновување на италијанската музика во почетокот на 20 век („Грегоријански концерт“ за виолина и оркестар, симфониски песни „Римски борови“, „Римски фонтани“).
1913 година – Битката кај Брегалница во Втората балканска војна заврши со победа на српската војска над бугарските трупи. Битката започна на 30 јуни, кога бугарските трупи ги нападнаа српските и грчките војски во Македонија, поранешни сојузници во борбата против Турција, без да објават војна.
1916 година – Роден е англискиот државник Едвард Хит, лидер на Конзервативната партија од 1965 до 1975 година. Како премиер (1970-74), тој ја воведува Велика Британија во Европската економска заедница (Европската унија).
1922 година – американски пливач, подоцна филмски актер („Тарзан“) Johnони Вајсмулер стана првиот пливач што пливал на 100 метри за помалку од една минута (58,6 секунди).
1932 година – Умре американскиот пронаоѓач Кинг letteилет, пронаоѓач на ножот за бричење, кај нас познат како „брич“, според француската верзија на неговото презиме.
1944 година – Британските и канадските трупи го презедоа градот Каен во Нормандија од Германците во Втората светска војна, по силното бомбардирање и едномесечните битки.
1960 година – Советскиот лидер Никита Хрушчов ги предупреди САД да не интервенираат против Куба, бидејќи во тој случај СССР ќе го поддржува кубанскиот народ.
1963 година – Потпишан е договор за формирање на Федерацијата на Малезија, која ги вклучува Малаја, Сингапур, Саравак и Северен Борнео (Сабах). Две години подоцна, Сингапур се повлече од Малезија.
1971 година – Последната американска база во Виетнам им е предадена на јужно виетнамските трупи.
1989 година – Умре српскиот историчар Федор Никиќ, основач на музејот на манастирите во Фрушка Гора. Тој се занимаваше со уставното право, малцинските прашања и црковните реформи. Тој напишал неколку дела, вклучително и „Локалните самоуправи на Србија во 19 и 20 век“.
1993 година – Користејќи генетски метод на ДНК за отпечатоци, британски научници ги идентификуваа остатоците на рускиот цар Николај Втори Романов и членовите на неговото семејство, кои беа убиени летото 1918 година во Екатеринбург.
1996 година – Русија ја продолжи офанзивата против чеченските сепаратисти, откако Борис Елцин беше реизбран за претседател.
1997 година – Боксерот во тешка категорија, Мајк Тајсон, доби забрана за спортување една година и беше казнет со 3 милиони долари за тепање на Евандер Холифилд, светски шампион во тешка категорија, на 28 јуни. Каснат за уво.
1998.- Во Загреб умре југословенскиот режисер Душан Вукотиќ, добитник на Оскарот во 1961 година за краткиот цртан филм „Сурогат“.
2001 година – Апелациониот суд во Сантијаго го прекина судењето против поранешниот чилеански диктатор Августо Пиноче, прогласувајќи го ментално неспособен. Пиноче беше уапсен во 1998 година во Лондон за злосторства извршени во Чиле по доаѓањето на власт со воен удар во 1973 година.
2003 година – Србија и Црна Гора станаа полноправна членка на Групата на држави против корупција (ГРЕКО).
2004 година – Нападите на бунтовниците од Уганда кои ограбија и запалија шест села во јужен Судан, убија повеќе од 100 луѓе и принудија околу 15.000 локални жители да ги напуштат своите домови.
2010 година – Со размена на шпиони на аеродромот во Виена, Русија и Соединетите држави ја завршија шпионската афера „Чепмен“, која се закануваше да ги загрози односите меѓу двете земји. Беа разменети десет агенти ослободени од Вашингтон и четворица ослободени од Москва.
2011 година – Јужен Судан прогласи независност, по 50 години конфликт со северниот дел на земјата во кој беа убиени над два милиони луѓе. Независноста на Јужен Судан е резултат на мировниот договор од 2005 година со кој се стави крај на граѓанската војна.
2013 година – почина Zеjко Малнар (69), новинар, истражувач, патеписец и авантурист, автор на повеќе од 70 документарни филмови и извештаи од различни земји на повеќе континенти, познат на хрватската јавност за ТВ-емисијата „Кошмарот на elеjко Малнар“.
2014 година – Гувернерот на akакарта, Јоко Видодо победи на претседателските избори во Индонезија на кои негов противкандидат беше поранешниот армиски генерал Прабова Субиантоа.
2015 година – Европскиот парламент усвои резолуција со која се осудува геноцидот во Сребреница извршен од силите на босанските Срби под команда на генералот Ратко Младиќ и паравоените единици.
2017 година – Венецијанските утврдувања од 15-ти, 16-ти и 17-ти век од територијата на Италија, Хрватска и Црна Гора, се запишани на списокот на светското наследство на Образовната, научната и културната организација на Обединетите нации (УНЕСКО).
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Технологија2 денаКичевската корпорација во развој „CvetanskiFootage“со ексклузивен „прашалник“ и мало истражување – Дали работиш или би сакал/а да работиш од дома?
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (7 ноември)
-
Хороскоп14 часаХороскоп за сабота (8 ноември)
-
Култура22 часаУтре е „Митровден“, се вели дека од денот започнува зимата. Честита домашна слава и именден до сите домаќини!
-
Македонија22 часаСВР Охрид: Зачестија лажни телефонски јавувања за изнуда на пари за наводно случени сообраќајни незгоди, апел до граѓаните да не наседнуваат на такви телефонски повици
-
Македонија2 денаАвтомобил удри велосипедист од Гевгелија, кај велосипедистот констатирана алкохолизирана состојба
-
Временска прогноза1 денОд денес до вторник нашиот регион ќе биде застапен со повремени локални врнежи
-
Македонија22 часаЛишени од слобода пет лица поради сторени кривични дела за поткуп
