На денешен ден

На денешен ден – 9 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 9, 2021

Од

Порта.мк

1386 година – Во битката кај Земпах, сојуз на швајцарски кантони ја победил многу повозвишената армија на Леополд III од Хабсбург. Оваа битка е заведена во историјата на војувањето како прва победа на пешадијата над коњаницата.

1441 година – Умре фламанскиот сликар Јан ван Ејк. Тој беше првиот во европското сликарство што преовладуваше над средновековните шеми и воведуваше нов уметнички израз, поради што тој е рангиран меѓу најважните личности во историјата на сликарството. Тој се прослави со сликање на олтарот во црквата Св. Бавона во Гент.

1519 година – Шпанскиот освојувач Хернан Кортез слета на брегот на Мексиканскиот залив, каде го основа градот Вера Круз и го започнува освојувањето на Мексико, кое завршува во 1521 година со уништување на Ацтечката империја.

1609 година – Римско-германскиот император Рудолф Втори издаде повелба за слобода на вероисповед во чешките земји за да ги придобие чешките протестанти.

1686 година – Сојузот Аугсбург е формиран помеѓу германско-римскиот император Леополд Први, Шпанија, Шведска, Холандија и Саксонија против кралот Луј XIV од Франција.

1746 година – Француска флота пристигнува во Пондичери, Индија, која станува француска сопственост. Вратен е во Индија во 1954 година.

1762 година – Рускиот цар Петар III Фјодорович Романов абдицира неколку месеци по преземањето на тронот. Царот потоа бил уапсен и убиен по наредба на неговата сопруга, идната царица Катерина Втора Алексеева, позната како Катерина Велика.

1810 година – Наполеон Бонапарта ја припои Холандија.

1816 година – На Конгресот на Тукуман, Обединетите провинции на Рио де ла Плата (Аргентина) прогласија независност од Шпанија.

1877 година – Се одржа првиот тениски турнир Вимблдон.

1879 година – Роден е италијанскиот композитор Оториноспиги, еден од иницијаторите за обновување на италијанската музика во почетокот на 20 век („Грегоријански концерт“ за виолина и оркестар, симфониски песни „Римски борови“, „Римски фонтани“).

1913 година – Битката кај Брегалница во Втората балканска војна заврши со победа на српската војска над бугарските трупи. Битката започна на 30 јуни, кога бугарските трупи ги нападнаа српските и грчките војски во Македонија, поранешни сојузници во борбата против Турција, без да објават војна.

1916 година – Роден е англискиот државник Едвард Хит, лидер на Конзервативната партија од 1965 до 1975 година. Како премиер (1970-74), тој ја воведува Велика Британија во Европската економска заедница (Европската унија).

1922 година – американски пливач, подоцна филмски актер („Тарзан“) Johnони Вајсмулер стана првиот пливач што пливал на 100 метри за помалку од една минута (58,6 секунди).

1932 година – Умре американскиот пронаоѓач Кинг letteилет, пронаоѓач на ножот за бричење, кај нас познат како „брич“, според француската верзија на неговото презиме.

1944 година – Британските и канадските трупи го презедоа градот Каен во Нормандија од Германците во Втората светска војна, по силното бомбардирање и едномесечните битки.

1960 година – Советскиот лидер Никита Хрушчов ги предупреди САД да не интервенираат против Куба, бидејќи во тој случај СССР ќе го поддржува кубанскиот народ.

1963 година – Потпишан е договор за формирање на Федерацијата на Малезија, која ги вклучува Малаја, Сингапур, Саравак и Северен Борнео (Сабах). Две години подоцна, Сингапур се повлече од Малезија.

1971 година – Последната американска база во Виетнам им е предадена на јужно виетнамските трупи.

1989 година – Умре српскиот историчар Федор Никиќ, основач на музејот на манастирите во Фрушка Гора. Тој се занимаваше со уставното право, малцинските прашања и црковните реформи. Тој напишал неколку дела, вклучително и „Локалните самоуправи на Србија во 19 и 20 век“.

1993 година – Користејќи генетски метод на ДНК за отпечатоци, британски научници ги идентификуваа остатоците на рускиот цар Николај Втори Романов и членовите на неговото семејство, кои беа убиени летото 1918 година во Екатеринбург.

1996 година – Русија ја продолжи офанзивата против чеченските сепаратисти, откако Борис Елцин беше реизбран за претседател.

1997 година – Боксерот во тешка категорија, Мајк Тајсон, доби забрана за спортување една година и беше казнет со 3 милиони долари за тепање на Евандер Холифилд, светски шампион во тешка категорија, на 28 јуни. Каснат за уво.

1998.- Во Загреб умре југословенскиот режисер Душан Вукотиќ, добитник на Оскарот во 1961 година за краткиот цртан филм „Сурогат“.

2001 година – Апелациониот суд во Сантијаго го прекина судењето против поранешниот чилеански диктатор Августо Пиноче, прогласувајќи го ментално неспособен. Пиноче беше уапсен во 1998 година во Лондон за злосторства извршени во Чиле по доаѓањето на власт со воен удар во 1973 година.

2003 година – Србија и Црна Гора станаа полноправна членка на Групата на држави против корупција (ГРЕКО).

2004 година – Нападите на бунтовниците од Уганда кои ограбија и запалија шест села во јужен Судан, убија повеќе од 100 луѓе и принудија околу 15.000 локални жители да ги напуштат своите домови.

2010 година – Со размена на шпиони на аеродромот во Виена, Русија и Соединетите држави ја завршија шпионската афера „Чепмен“, која се закануваше да ги загрози односите меѓу двете земји. Беа разменети десет агенти ослободени од Вашингтон и четворица ослободени од Москва.

2011 година – Јужен Судан прогласи независност, по 50 години конфликт со северниот дел на земјата во кој беа убиени над два милиони луѓе. Независноста на Јужен Судан е резултат на мировниот договор од 2005 година со кој се стави крај на граѓанската војна.

2013 година – почина Zеjко Малнар (69), новинар, истражувач, патеписец и авантурист, автор на повеќе од 70 документарни филмови и извештаи од различни земји на повеќе континенти, познат на хрватската јавност за ТВ-емисијата „Кошмарот на elеjко Малнар“.

2014 година – Гувернерот на akакарта, Јоко Видодо победи на претседателските избори во Индонезија на кои негов противкандидат беше поранешниот армиски генерал Прабова Субиантоа.

2015 година – Европскиот парламент усвои резолуција со која се осудува геноцидот во Сребреница извршен од силите на босанските Срби под команда на генералот Ратко Младиќ и паравоените единици.

2017 година – Венецијанските утврдувања од 15-ти, 16-ти и 17-ти век од територијата на Италија, Хрватска и Црна Гора, се запишани на списокот на светското наследство на Образовната, научната и културната организација на Обединетите нации (УНЕСКО).

Тагови:9 Јули Porta.mk На денешен ден

Следно

На денешен ден – 10 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 8 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

5 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.