На денешен ден
На денешен ден – 9 јуни

68.- Римскиот император Нерон изврши самоубиство откако Сенатот го прогласи за непријател на народот и го осуди на смрт.
1357 година – Во Прага започна изградбата на камен мост над реката Влтава, наречен Карловиот мост според тогашниот император на Германско-римската империја и чешкиот крал Чарлс IV. Според легендата, датумот на почетокот на изградбата го определиле астролозите.
1462 година – Последниот босански крал, Стјепан Томашевиќ, се потпира на помошта на христијанската коалиција, го откажува оддавањето почит на турскиот султан Мехмед Втори и го признава врховниот орган на унгарскиот крал Матијас Корвин. Турците ја освоиле Босна во 1463 година и го погубиле кралот Стефан.
1672 година – Роден е Петар I Алексеевич Романов (Петар Велики), Цар на Русија од 1682 до 1725 година, реформатор на државата и општеството. Ја основал Академијата на науките, го основал првиот весник („Ведомости“), помогнал во развојот на економијата со отворање рудници и фабрики, ја организирал државната администрација и ја поделил Русија на провинции. На устието на Нева во 1703 година, тој изгради нов главен град – Санкт Петербург.
1781 година – Роден е англискиот инженер и пронаоѓач Georgeорџ Стефенсон, дизајнер на локомотива. Тој ја основал првата фабрика за локомотива во castукасл во 1823 година, а неговата локомотива („Локомоушн“) го влече првиот патнички воз на светот на линијата Стоктон-Дарлингтон во 1825 година.
1815 година – Заврши Конгресот во Виена, кој заседаваше од септември 1814 година, кога беше свикан од големите сили за отстранување на последиците од Француската револуција и Наполеонските војни во европските земји. Претставникот на Србите во Виена, отец Матија Ненадовиќ, се обиде да го заинтересира Виенскиот конгрес за српското прашање преку рускиот цар Александар Први, но не успеа поради противењето на Австрија и Англија.
1870 година – Умре англискиот писател Чарлс Johnон Хафам Дикенс.
1874 година – Умре индискиот воен водач Кочисе, началник на племето Апачи Чирикахуа, водач на Индијанците во борбата против белите доселеници и американската војска во југозападниот дел на САД.
1875 година – На ридот Градац кај Невесиње избувна еден од првите поголеми конфликти меѓу Херцеговинците и Турците во востанието на Босна и Херцеговина (1875-78). Востанието, наречено „Пушка Невесиње“, брзо се прошири и за еден месец се прошири и на босанската Краина.
1892 година – Роден е американскиот композитор Кол Портер, автор на популарни хитови, музички комедии и мјузикли на Бродвеј, пренесени на филм.
1898 година – Потпишан договор со кој Кина Хонг Конг му се дава на Велика Британија на 99 години. Хонг Конг беше вратен во Кина на 1 јули 1997 година.
1914 година – Во Белград беше откриен споменик на српскиот просветител Доситеј Обрадовиќ, дело на скулпторот Рудолф Валдец. Споменикот беше поставен на влезот во Калемегдан, а по Првата светска војна беше пренесен во паркот на студентски трг.
1923 година – Со пуч беше симната владата на премиерот Александар Стамболиски, водач на Бугарскиот народен сојуз, во Бугарија. Неколку дена по пучот, Стамболиски и неговите соработници беа убиени.
1945 година – Претседателството на Антифашистичкиот совет на народното ослободување на Југославија (АВНОЈ) донесе Закон за конфискација на имот и извршување на конфискација, врз основа на кој државата го презеде имотот на Третиот рајх и југословенските граѓани кои соработувал со окупаторот.
1945 година – Југославија постигна договор со Велика Британија и Соединетите држави, поделувајќи ја Јулијанската Краина на две окупациони зони – „А“ и „Б“. Првиот потпадна под сојузничка, втората под југословенска воена власт.
1972 година – Американски бомбардери ги нападнаа Ханој и Хаипонг. Тоа беше најтешкото бомбардирање на Северен Виетнам од почетокот на војната во Виетнам.
1991 година – Вулканска ерупција на планината Пинатубо на Филипините уби околу 100 луѓе, а 250.000 останаа без покрив над главата.
1995 година – Колумбиската полиција го уапси водачот на картелот Кали, Гилберто Родригез Орехуела, шеф на најголемиот синдикат на наркотици во светот.
1999 година – Претставниците на југословенската армија и на НАТО потпишаа воено-технички договор во Куманово за повлекување на југословенската армија и полиција од Косово. Со тоа заврши воздушниот напад на НАТО врз СРЈ и врз основа на Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ООН, меѓународните сили беа распоредени на Косово, меѓу кои најголем број војници се од земјите членки на НАТО. Со повлекувањето на армијата и полицијата, Србите и Црногорците започнаа масовно да го напуштаат Косово.
1999 година – Според извештаите на државните медиуми, повеќе од 2.000 луѓе се убиени и околу 5.000 ранети во нападот на НАТО врз СР Југославија, кој започна на 24 март. Инфраструктурата, деловните субјекти, училиштата, здравствените установи, медиумските куќи и спомениците на културата беа сериозно оштетени.
2000 година – Советот за безбедност на ООН го продолжи мандатот на мировните сили на ООН на Косово, игнорирајќи го барањето на СР Југославија за повлекување.
2000 година – Умре американскиот скулптор Georgeорџ Сигал, еден од најпознатите претставници на поп-уметноста.
2003 година – Папата Јован Павле Втори ја заврши својата 100-та посета на странска земја со петдневен престој во Хрватска.
2004 година – Поранешната номинирана за Нобелова награда за мир од Турција, Лејла Зана, беше ослободена по десет години затвор за врски со курдски бунтовници.
2008 година – Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш пристигна во Словенија, предводејќи ја делегацијата на неговата земја на самитот ЕУ-САД во Брдо кај Крањ. Ова беше последното патување на Буш во Европа како претседател на Соединетите држави.
2010 година – почина руската балерина Марина Семенова, легендарна класична танчерка од времето на Советскиот Сојуз.
2015 година – Судот во египетскиот град Порт Саид осуди 11 лица на смрт за предизвикување немири по првенствениот натпревар одигран во 2012 година помеѓу локалните Ел Масри и Ел Ахли, во кој беа убиени 74 лица. Четириесет лица беа осудени и на 15 години затвор за предизвикување немири.
2019 година – Вршителот на должноста претседател на Казахстан Касим-Јомарт Токаев победи на предвремените претседателски избори Денот на изборите беше одбележан со протести во Нурсултан и Алмати и со апсење на околу 500 демонстранти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт8 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт19 часа
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп6 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин17 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин17 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн