На денешен ден
На денешен ден – 9 јуни
68.- Римскиот император Нерон изврши самоубиство откако Сенатот го прогласи за непријател на народот и го осуди на смрт.
1357 година – Во Прага започна изградбата на камен мост над реката Влтава, наречен Карловиот мост според тогашниот император на Германско-римската империја и чешкиот крал Чарлс IV. Според легендата, датумот на почетокот на изградбата го определиле астролозите.
1462 година – Последниот босански крал, Стјепан Томашевиќ, се потпира на помошта на христијанската коалиција, го откажува оддавањето почит на турскиот султан Мехмед Втори и го признава врховниот орган на унгарскиот крал Матијас Корвин. Турците ја освоиле Босна во 1463 година и го погубиле кралот Стефан.
1672 година – Роден е Петар I Алексеевич Романов (Петар Велики), Цар на Русија од 1682 до 1725 година, реформатор на државата и општеството. Ја основал Академијата на науките, го основал првиот весник („Ведомости“), помогнал во развојот на економијата со отворање рудници и фабрики, ја организирал државната администрација и ја поделил Русија на провинции. На устието на Нева во 1703 година, тој изгради нов главен град – Санкт Петербург.
1781 година – Роден е англискиот инженер и пронаоѓач Georgeорџ Стефенсон, дизајнер на локомотива. Тој ја основал првата фабрика за локомотива во castукасл во 1823 година, а неговата локомотива („Локомоушн“) го влече првиот патнички воз на светот на линијата Стоктон-Дарлингтон во 1825 година.
1815 година – Заврши Конгресот во Виена, кој заседаваше од септември 1814 година, кога беше свикан од големите сили за отстранување на последиците од Француската револуција и Наполеонските војни во европските земји. Претставникот на Србите во Виена, отец Матија Ненадовиќ, се обиде да го заинтересира Виенскиот конгрес за српското прашање преку рускиот цар Александар Први, но не успеа поради противењето на Австрија и Англија.
1870 година – Умре англискиот писател Чарлс Johnон Хафам Дикенс.
1874 година – Умре индискиот воен водач Кочисе, началник на племето Апачи Чирикахуа, водач на Индијанците во борбата против белите доселеници и американската војска во југозападниот дел на САД.
1875 година – На ридот Градац кај Невесиње избувна еден од првите поголеми конфликти меѓу Херцеговинците и Турците во востанието на Босна и Херцеговина (1875-78). Востанието, наречено „Пушка Невесиње“, брзо се прошири и за еден месец се прошири и на босанската Краина.
1892 година – Роден е американскиот композитор Кол Портер, автор на популарни хитови, музички комедии и мјузикли на Бродвеј, пренесени на филм.
1898 година – Потпишан договор со кој Кина Хонг Конг му се дава на Велика Британија на 99 години. Хонг Конг беше вратен во Кина на 1 јули 1997 година.
1914 година – Во Белград беше откриен споменик на српскиот просветител Доситеј Обрадовиќ, дело на скулпторот Рудолф Валдец. Споменикот беше поставен на влезот во Калемегдан, а по Првата светска војна беше пренесен во паркот на студентски трг.
1923 година – Со пуч беше симната владата на премиерот Александар Стамболиски, водач на Бугарскиот народен сојуз, во Бугарија. Неколку дена по пучот, Стамболиски и неговите соработници беа убиени.
1945 година – Претседателството на Антифашистичкиот совет на народното ослободување на Југославија (АВНОЈ) донесе Закон за конфискација на имот и извршување на конфискација, врз основа на кој државата го презеде имотот на Третиот рајх и југословенските граѓани кои соработувал со окупаторот.
1945 година – Југославија постигна договор со Велика Британија и Соединетите држави, поделувајќи ја Јулијанската Краина на две окупациони зони – „А“ и „Б“. Првиот потпадна под сојузничка, втората под југословенска воена власт.
1972 година – Американски бомбардери ги нападнаа Ханој и Хаипонг. Тоа беше најтешкото бомбардирање на Северен Виетнам од почетокот на војната во Виетнам.
1991 година – Вулканска ерупција на планината Пинатубо на Филипините уби околу 100 луѓе, а 250.000 останаа без покрив над главата.
1995 година – Колумбиската полиција го уапси водачот на картелот Кали, Гилберто Родригез Орехуела, шеф на најголемиот синдикат на наркотици во светот.
1999 година – Претставниците на југословенската армија и на НАТО потпишаа воено-технички договор во Куманово за повлекување на југословенската армија и полиција од Косово. Со тоа заврши воздушниот напад на НАТО врз СРЈ и врз основа на Резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ООН, меѓународните сили беа распоредени на Косово, меѓу кои најголем број војници се од земјите членки на НАТО. Со повлекувањето на армијата и полицијата, Србите и Црногорците започнаа масовно да го напуштаат Косово.
1999 година – Според извештаите на државните медиуми, повеќе од 2.000 луѓе се убиени и околу 5.000 ранети во нападот на НАТО врз СР Југославија, кој започна на 24 март. Инфраструктурата, деловните субјекти, училиштата, здравствените установи, медиумските куќи и спомениците на културата беа сериозно оштетени.
2000 година – Советот за безбедност на ООН го продолжи мандатот на мировните сили на ООН на Косово, игнорирајќи го барањето на СР Југославија за повлекување.
2000 година – Умре американскиот скулптор Georgeорџ Сигал, еден од најпознатите претставници на поп-уметноста.
2003 година – Папата Јован Павле Втори ја заврши својата 100-та посета на странска земја со петдневен престој во Хрватска.
2004 година – Поранешната номинирана за Нобелова награда за мир од Турција, Лејла Зана, беше ослободена по десет години затвор за врски со курдски бунтовници.
2008 година – Американскиот претседател Georgeорџ В. Буш пристигна во Словенија, предводејќи ја делегацијата на неговата земја на самитот ЕУ-САД во Брдо кај Крањ. Ова беше последното патување на Буш во Европа како претседател на Соединетите држави.
2010 година – почина руската балерина Марина Семенова, легендарна класична танчерка од времето на Советскиот Сојуз.
2015 година – Судот во египетскиот град Порт Саид осуди 11 лица на смрт за предизвикување немири по првенствениот натпревар одигран во 2012 година помеѓу локалните Ел Масри и Ел Ахли, во кој беа убиени 74 лица. Четириесет лица беа осудени и на 15 години затвор за предизвикување немири.
2019 година – Вршителот на должноста претседател на Казахстан Касим-Јомарт Токаев победи на предвремените претседателски избори Денот на изборите беше одбележан со протести во Нурсултан и Алмати и со апсење на околу 500 демонстранти.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево15 часаФрлено шише со запалива течност во кичевски двор, ОВР Кичево презема мерки за пронаоѓање на сторителот
-
Хороскоп1 денХороскоп за сабота (8 ноември)
-
Култура2 денаУтре е „Митровден“, се вели дека од денот започнува зимата. Честита домашна слава и именден до сите домаќини!
-
Спорт7 часаКичевските арбитри Стојановски и Цветаноски ќе ја делат правдата на мечот в понеделник помеѓу „Силекс“ и „Шкупи“
-
Македонија2 денаСВР Охрид: Зачестија лажни телефонски јавувања за изнуда на пари за наводно случени сообраќајни незгоди, апел до граѓаните да не наседнуваат на такви телефонски повици
-
Временска прогноза2 денаОд денес до вторник нашиот регион ќе биде застапен со повремени локални врнежи
-
Македонија2 денаЛишени од слобода пет лица поради сторени кривични дела за поткуп
-
Македонија2 денаОд 15-ти ноември започнува законската одредба за поседување зимска опрема и зимски пневматици
