На денешен ден
На денешен ден: 9 ноември

1799.- Наполеон Бонапарта ја собори владата на Директориум со воен удар и ја презеде власта во Франција како прв конзул (18-ти Бример). По 1804 година, Наполеон тогаш владеел со Франција и голем дел од Европа, носејќи, покрај неволјите од војната, капитални општествени промени. Администрацијата на Наполеон ги укина застарените феудални режими, воведе модерна управа и ги постави темелите на современиот индустриски развој.
1818.- Роден е Иван Сергеевич Тургењев, еден од првите руски писатели кој продрел на Запад. Во текот на животот, тој уживаше многу поголема репутација на француски отколку во руските литературни кругови. Автор е на романите „Татковци и деца“, „Ловџиски записи“, „Во пресрет на новите денови“, „Пролетни води“. Позната е и неговата драма „Еден месец во село“.
1835.- Роден е Даворин Јенко, еден од најзначајните романтични композитори во словенечката и српската музика. Автор е на српската химна „Бог на правдата“ и на словенечката химна „Напред знаме на славата“. Како диригент на Белградскиот народен театар (1871-1902), компонирал музика за повеќе од 80 претстави. Автор е на првата српска оперета „Врачар“.
1841.- Роден е Едвард VII, крал на Велика Британија и Ирска и крал на Индија, најстар син на кралицата Викторија. За време на неговото владеење во 1901 година заврши Бурската војна, беше склучен договор со Јапонија во 1902 година, со Франција (Антанта Кордијале) во 1904 година и договор со Русија за поделба на сферите во Азија во 1907 година.
1888.- Роден е Жан Моне, француски политичар, економист и дипломат, креатор на план за модернизација на француската економија по Втората светска војна, прв претседател на Европската заедница за јаглен и челик (1952-55) и претседател на Европската акција на САД. Комисија.(1956-75).
1918.- Во Берлин, по генералниот штрајк, работниците излегоа на улица, војниците одбија да интервенираат против нив и се приклучија на востанието. Власта во градот ја презел Работничкиот совет, а царот Вилхелм II (Вилхелм) абдицирал и побегнал во Холандија. Два дена подоцна, Германија потпиша мировен договор со кој заврши Првата светска војна.
1937.- Во кинеско-јапонската војна, јапонските трупи го окупираа Шангај.
1938.- Во текот на ноќта, нацистите урнаа повеќе од 7.000 еврејски домови и продавници во Германија и запалија стотици синагоги. Убиени се над 90 Евреи. Овој погром на Евреите беше наречен „Кристална ноќ“ бидејќи улиците на германските градови беа покриени со скршено стакло.
1940.- Умре британскиот државник Артур Невил Чембрлен, лидер на Конзервативната партија и премиер на Велика Британија од 1937 до 1940 година, кој во залудни напори да избегне воен конфликт со Германија, во 1938 година го потпиша Минхенскиот договор со Адолф Хитлер.
1952.- Умре израелскиот државник и хемичар Хаим Вајцман, прв претседател на новоформираната држава Израел во 1948 година, претседател на Светската ционистичка организација (1920-31) и на Еврејската агенција (1929-31 и 1935-46). Како хемичар пронашол процес за производство на ацетон и бутанол.
1953.- Умрел кралот Абдул-Азиз Ибн Сауд, кој во 1932 година го основал Кралството Саудиска Арабија, откако претходно ја освоил цела централна Арабија.
1963.- Во експлозија на гас во јапонскиот рудник за јаглен Омута загинаа 452 рудари, а 470 беа повредени. Истиот ден, 161 патник загинаа во судир на товарен и патнички воз на железничката пруга во Токио.
1970.- Умре францускиот државник и генерал Шарл де Гол, водач на движењето Слободна Франција во Втората светска војна, предводено од првиот повоен премиер, основач и прв претседател на Петтата република од 1958 до 1969 година. се повлече затоа што да не освои мнозинство на референдум за регионализација на земјата и укинување на Сенатот. Тој се спротивстави на престижот на Соединетите Држави во Европа, ги повлече француските сили од НАТО пактот и ги спречи американските сили да ги задржат своите бази во Франција (1966 година). Тој ја заврши седумгодишната војна во Алжир, по што земјата се стекна со независност. Напишал „Воени мемоари“.
1977.- Израелски авиони нападнаа цели во јужен Либан, уништувајќи две села и убивајќи најмалку 60 цивили, соопшти либанската влада.
1985.- На 23-годишна возраст, рускиот велемајстор Гери Каспаров стана најмладиот светски шампион во историјата на шахот. Тој во мечот за титулата го совлада рускиот велемајстор Анатолиј Карпов со резултат 13:11.
1989.- Стотици илјади Источни Германци тргнаа кон Западна Германија, а голем број западногерманци тргнаа во спротивна насока, само неколку часа откако владата објави дека границата со Запад е отворена. Падот на „Берлинскиот ѕид“, симбол на поделбата на Европа по Втората светска војна, беше првиот чекор кон повторното обединување на двете Германии.
1993.- Во муслиманско-хрватските конфликти во босанската војна, Хрватите го урнаа Стариот мост на реката Неретва во Мостар, симбол на градот изграден за време на Отоманската империја во 16 век.
1995.- Претседателот на ПЛО Јасер за прв пат го посети Израел, изразувајќи сочувство на вдовицата на израелскиот премиер Јицак, која беше убиена на 4 ноември.
2001.- Умре поранешниот италијански претседател Џовани Леоне, кој беше принуден да поднесе оставка во 1978 година поради обвинение за корупција.
2002 – Ијад Савалха, водач на милитантното крило на Исламскиот џихад, е меѓу првите на израелските налози за апсење во Џенин, град на Западниот Брег.
2003.- Умре американскиот саксофонист Бади Арнолд, еден од основачите на Програмата за помош на музичари зависни од дрога или алкохол.
2005.- Бомбаш самоубиец нападна три меѓународни хотели во Аман, главниот град на Јордан, при што загинаа 60 луѓе.
2007.- Повеќе од 800 луѓе загинаа, а повеќе од 750 се водат како исчезнати во неколкудневните лоши временски услови на Филипините.
2009.- Умре рускиот физичар и нобеловец Виталиј Гинзбург, кој учествуваше во изградбата на советската хидрогенска бомба во 1950-тите, за што ја доби Сталиновата награда и разни привилегии.
2013 – Тајфунот Хаијан го погоди централниот дел на Филипините, убивајќи над 5.000 луѓе, а 1.611 се водат како исчезнати.
2014.- Почина Никола Симиќ, театарски, телевизиски и филмски актер. Играше во бројни филмови и ТВ серии, како и во претставата „Буба во уво“, која повеќе од 40 години беше на репертоарот на Југословенскиот драмски театар (ЈДП).
2016 – Републиканскиот кандидат Доналд Трамп, милијардер, телевизиски продуцент и реалити ѕвезда, е избран за 45-ти претседател на Соединетите држави.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт15 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин1 ден
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин24 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза2 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно