Свет
Од денес, светот има осум милијарди жители

ОД кога првите луѓе еволуирале во Африка пред речиси три милиони години, глобалната популација постојано расте со привремени неуспеси. Денес, според проценките на ОН, светот ќе има осум милијарди жители.
Првите луѓе
Најстарите фосили на првите познати луѓе се стари 2,8 милиони години и се пронајдени во Источна Африка. Сепак, до крајот на 19 век, проценките за бројот на жителите на Земјата беа крајно неверодостојни.
Веќе знаеме дека нашите предци биле ловци-собирачи кои имале помалку деца во споредба со подоцнежните популации за да го задржат својот номадски начин на живот.
Дополнително, популацијата била ретка со оглед на тоа дека на ловците-собирачи им требало многу простор за јадење, приближно десет квадратни километри по човек, тврди Ерве Ле Брас, научник од Францускиот институт за демографски истражувања (INED).
Тој вели дека населението и тогаш растело, но многу, многу бавно.
Првиот baby boom
Првиот познат скок на населението се случил со појавата на земјоделството во неолитот, околу 10.000 п.н.е.
Со земјоделството, се разви седентарен начин на живот и способност за складирање храна, што доведе до раст на природниот прираст.
„Мајките можеа да ги хранат своите доенчиња со каша, што го забрза процесот на одвикнување и го скрати времето помеѓу породувањата. Со други зборови, жените би можеле да имаат повеќе деца“, објасни Ле Брас.
Развојот на постојаните населби донесе и одредени ризици. Припитомувањето на животните ги довело луѓето во контакт со нови смртоносни болести.
Смртноста кај децата била особено висока. Третина од нив починале пред својот прв роденден, а уште една третина пред својот осумнаесетти.
„Смртноста била огромна, но во исто време бејби бумот бил континуиран“, вели Ерик Крубези, антрополог од Универзитетот во Тулуз.
Од шест милиони жители во тоа време, глобалното население порасна на 100 милиони околу 2000 година п.н.е., а потоа на 250 милиони во првиот век.
Црната смрт
Растот на населението наеднаш бил запрен од чумата во средниот век. Пандемијата која започна од Централна Азија, од областа на денешен Казахстан, пристигна во Европа во 1346 година со бродови што превезуваа стока од Црното Море.
За само осум години избришало 60 отсто од населението на Европа, Блискиот Исток и Северна Африка.
Поради црната смрт, глобалното население се намалило од 429 милиони во 1300 година на 374 милиони сто години подоцна.
Други настани, како што е чумата на Јустинијан, која го опустошило Медитеранот од 541 до 767 година, и војните во раниот среден век во Западна Европа резултирале со привремен пад на бројот на Земјаните.
Осум милијарди, клучен развој на вакцина
Експлозијата на населението започна во 19 век, главно поради развојот на медицината и индустријализацијата на земјоделството што го подобри глобалното снабдување со храна.
Од 1800 година, бројот на жители на Земјата пораснал осум пати, од една милијарда на осум милијарди.
Крубези смета дека клучот бил развојот на вакцините, особено против сипаници, кои го искорениле еден од најголемите убијци во светот.
1970-тите и 1980-тите донесоа уште една мала револуција во форма на третман на срцеви заболувања, што придонесе за намалување на смртноста на луѓето постари од 60 години.
Свет
„Google“ со сериозна инвестиција на центри за податоци и вештачка интелигенција во Велика Британија

Американската компанија Гугл денеска објави план за инвестиција од пет милијарди фунти (околу 5,78 милијарди евра) во Велика Британија во наредните две години. Средствата главно ќе бидат насочени кон развој на центри за податоци и истражување во областа на вештачката интелигенција (ВИ), а веста доаѓа непосредно пред посетата на американскиот претседател Доналд Трамп на Лондон.
Според соопштението на компанијата, инвестицијата ќе ги покрие капиталните трошоци, истражувањето и развојот, вклучувајќи ја и работата на Гугл ДипМајнд, британската лабораторија за ВИ во сопственост на технолошкиот гигант.
Како дел од оваа стратегија, денес беше пуштен во употреба нов центар за податоци во Волтам Крос, северен Лондон, во кој Гугл претходно вложи околу една милијарда долари (850 милиони евра).
Портпарол на компанијата за агенцијата АФП, кој сакаше да остане анонимен, изјави дека новата инвестиција ќе претставува надополнување на претходното финансирање.
Во меѓувреме, Велика Британија се подготвува за втората државна посета на Трамп, која ќе се одржи в среда и четврток. Првата официјална посета беше во 2019 година, за време на неговиот прв претседателски мандат. Според британските медиуми, Трамп ќе биде придружуван од делегација составена од високи претставници на технолошкиот и финансискиот сектор, а се очекуваат и нови инвестиции и потпишување на технолошки договор со Лондон.
Во пресрет на посетата, британската влада веќе најави дека американските банки вложуваат повеќе од една милијарда фунти во земјата, а во понеделник потврди и договор со САД за забрзување на процесот на одобрување и верификација на нуклеарни проекти.
Откако започна војната во Украина, Велика Британија значително ги засили напорите за намалување на зависноста од јаглеводородите, при што нуклеарната енергија стана стратешки приоритет. За време на посетата на Трамп, официјално ќе биде потпишано и новото партнерство меѓу Лондон и Вашингтон – „Атлантско партнерство за напредна нуклеарна енергија“, пренесе Бета.
Свет
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил лоциран на околу 12 километри југоисточно од главниот град Бишкек, на длабочина од приближно 12 километри.
Очевидци сведочат дека земјата се тресела околу две до три минути, пренесе ТАСС.
Досега нема информации за повредени лица или материјални оштетувања.
Свет
(ВИДЕО) „Ден на жалост“ во Португалија по страшната трагедија каде од шините излета жичара и одзеде најмалце 15 животи, неофицијално има и странци

Португалија денеска тагува по трагедијата што го потресе главниот град Лисабон, откако 15 лица ги загубија животите, а најмалку 18 завршија во болница по излетувањето од шините на историската жичница „Глорија“. Петмина од повредените се во критична состојба, соопштија службите за итни интервенции.
Несреќата се случила вчера околу 18 часот по локално време, на ридската траса која ја поврзува централниот плоштад Рестаурадорес со познатиот кварт Баиро Алто. Властите потврдија дека меѓу загинатите има и странски туристи, но нивната националност сè уште не е официјално објавена.
Градоначалникот на Лисабон, Карлос Моедас, по посетата на повредените во болница изјави дека градот минува низ „еден од најтешките моменти во поновата историја“. Претседателот Марсело Ребело де Соуза, пак, упати сочувство до семејствата и најави дека државата ќе ја утврди целосната одговорност за трагедијата.
#ALERTA Se descarriló el Funicular de Lisboa, el Elevador da Glória, que realiza un recorrido por la zona vieja; obligado al viajar a Portugal. Al menos 15 muertos y 18 heridos. Con mas de 100 años de historia, no le daba mantenimiento el municipio. Turistas, muchas víctimas pic.twitter.com/7ou9NYCppb
— Víctor Sánchez Baños (@vsanchezbanos) September 3, 2025
Истрагата за причините е во тек и во неа се вклучени повеќе институции – управувачката компанија „Карис“, Националниот орган за безбедност во сообраќајот и криминалната полиција. Од „Карис“ тврдат дека жичницата редовно била подложувана на инспекции, но очевидци изјавиле дека пред судирот со зграда на стрмната улица најверојатно дошло до дефект на сопирачките.
На снимки споделени на социјалните мрежи се гледа целосно превртено и оштетено возило во препознатливата жолта боја, а сведоци раскажуваат дека неколку патници биле извлечени од урнатините со помош на спасувачките екипи.
Жичницата „Глорија“, која работи веќе 140 години, е еден од симболите на Лисабон и претставува омилена атракција за туристите.
Трагедијата предизвика и меѓународни реакции. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и шпанскиот премиер Педро Санчез испратија пораки на поддршка и солидарност со португалскиот народ.
-
Кичево19 часа
Кичевските бербери на состанок одлучија да ги поскапат нивните услуги
-
Кичево7 часа
Ноќеска „ТППЕ Кичево“ со полни раце работа, спречен поголем пожар во населба „Девеана“
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (7 октомври)
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за среда (8 октомври)
-
Македонија4 часа
Прилеп: Традицијата продолжува, на 11-ти октомври на „Авто слалом“, кичевчанецот Кристијан Бојоски во нов поход кон пиедесталот на награди!
-
Македонија1 ден
Целосно затворен патен правец Велес-Тетово помеѓу Волково и Кондово, истиот ќе се одвива двонасочно поради градежни работи
-
Хроника1 ден
По долга и тешка болест почина познатиот пејач – Халид Бешлиќ
-
Технологија1 ден
„Snapdragon X2 Elite Extreme“ новото „чудовиште“ од процесор на „Qualcomm“ за најмоќните лаптопи и премиум мобилни телефони