Свет
Пет милијарди мобилни телефони ќе бидат отфрлени оваа година

Кога би биле наредени еден врз друг, неискористените мобилни телефони би достигнале височина од 50.000 километри, или 100 пати поголема од висината на Меѓународната вселенска станица.
Повеќе од пет милијарди, од проценетите 16 милијарди мобилни телефони во светот, ќе бидат отпишани или фрлени оваа година, процениле експертите и побарале материјалите што ги содржат да се рециклираат, пренесува AFP.
Доколку би биле наредени еден врз друг, неискористените мобилни телефони би достигнале височина од 50.000 километри, или 100 пати поголема од висината на Меѓународната вселенска станица, објави истражувачкиот конзорциум WEEE.
Иако содржат злато, бакар, сребро, паладиум и други компоненти кои можат да се рециклираат, речиси сите овие несакани уреди се оставени, фрлени или изгорени, што предизвикува значителна штета на животната средина и здравјето.
„Мобилните телефони се меѓу електронските производи кои најмногу не загрижуваат“, вели Паскал Лерој, главен извршен директор на WEEE, непрофитна алијанса на организации за управување со електронски отпад.
„Ако не ги рециклираме ретките материјали што ги содржат, ќе мораме да ги ископуваме во земји како Кина и Конго“, изјави Лерој за АФП.
Врвот на ледениот брег
Мобилните телефони на крајот на животот се само врвот на ледениот брег од речиси 45 милиони тони глобален електронски отпад што не се рециклира.
Многу од петте милијарди мобилни телефони кои годинава ќе бидат повлечени од оптек, нема да завршат во ѓубре, туку наместо да завршат во рециклирање, ќе останат заборавени во фиоки, плакари, гаражи, во домовите и деловните објекти.
Според истражувањето спроведено во шест европски земји од септември годинава, просечно европско семејство моментално има околу пет килограми ваков електронски отпад.
Истражувањето покажа дека 46 отсто од домаќинствата чуваат мала електрична и електронска опрема затоа што можеби им е потребна, 15 отсто имаат намера да ја препродаваат, а 13 отсто ја чуваат поради „сентиментална вредност“.
Извезете знаење заедно со отпадот
„Луѓето изгледа не сфаќаат дека овие навидум безначајни објекти имаат голема вредност, а на глобално ниво претставуваат огромна сума“, вели Лерој. „Сепак, електронскиот отпад никогаш нема да се собира доброволно бидејќи трошоците се големи. Затоа законодавството е неопходност“.
Овој месец, Европскиот парламент усвои нов закон со кој се бара еден полнач за сите нови паметни телефони, таблети и камери од 2024 година. Се очекува да заштеди најмалку 200 милиони евра и да го намали е-отпадот за неколку илјади тони секоја година.
Благодарение на законодавството, Европа собира многу повеќе е-отпад отколку што е вообичаено во другите делови на светот. Во Европа се собира од 50 до 55 отсто од електронскиот отпад, а во земјите со помали приходи помалку од пет отсто.
Во исто време, илјадници тони електронски отпад од богатите земји се транспортираат во земјите во развој за рециклирање. Често има недостиг на средства за безбедно отстранување на таквиот отпад, така што опасните материи како жива или пластика може да ја контаминираат почвата, да ја загадат водата или да влезат во синџирот на исхрана.
„Поместевме планини во Европа“, вели Лерој. „Сега мораме да го извеземе тоа знаење во други делови од светот.
Свет
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил лоциран на околу 12 километри југоисточно од главниот град Бишкек, на длабочина од приближно 12 километри.
Очевидци сведочат дека земјата се тресела околу две до три минути, пренесе ТАСС.
Досега нема информации за повредени лица или материјални оштетувања.
Свет
(ВИДЕО) „Ден на жалост“ во Португалија по страшната трагедија каде од шините излета жичара и одзеде најмалце 15 животи, неофицијално има и странци

Португалија денеска тагува по трагедијата што го потресе главниот град Лисабон, откако 15 лица ги загубија животите, а најмалку 18 завршија во болница по излетувањето од шините на историската жичница „Глорија“. Петмина од повредените се во критична состојба, соопштија службите за итни интервенции.
Несреќата се случила вчера околу 18 часот по локално време, на ридската траса која ја поврзува централниот плоштад Рестаурадорес со познатиот кварт Баиро Алто. Властите потврдија дека меѓу загинатите има и странски туристи, но нивната националност сè уште не е официјално објавена.
Градоначалникот на Лисабон, Карлос Моедас, по посетата на повредените во болница изјави дека градот минува низ „еден од најтешките моменти во поновата историја“. Претседателот Марсело Ребело де Соуза, пак, упати сочувство до семејствата и најави дека државата ќе ја утврди целосната одговорност за трагедијата.
#ALERTA Se descarriló el Funicular de Lisboa, el Elevador da Glória, que realiza un recorrido por la zona vieja; obligado al viajar a Portugal. Al menos 15 muertos y 18 heridos. Con mas de 100 años de historia, no le daba mantenimiento el municipio. Turistas, muchas víctimas pic.twitter.com/7ou9NYCppb
— Víctor Sánchez Baños (@vsanchezbanos) September 3, 2025
Истрагата за причините е во тек и во неа се вклучени повеќе институции – управувачката компанија „Карис“, Националниот орган за безбедност во сообраќајот и криминалната полиција. Од „Карис“ тврдат дека жичницата редовно била подложувана на инспекции, но очевидци изјавиле дека пред судирот со зграда на стрмната улица најверојатно дошло до дефект на сопирачките.
На снимки споделени на социјалните мрежи се гледа целосно превртено и оштетено возило во препознатливата жолта боја, а сведоци раскажуваат дека неколку патници биле извлечени од урнатините со помош на спасувачките екипи.
Жичницата „Глорија“, која работи веќе 140 години, е еден од симболите на Лисабон и претставува омилена атракција за туристите.
Трагедијата предизвика и меѓународни реакции. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и шпанскиот премиер Педро Санчез испратија пораки на поддршка и солидарност со португалскиот народ.
Свет
Гигантската ракета „Старшип“ на SpaceX во вторник навечер успешно го изведе својот десетти пробен лет

Колосот висок околу 120 метри тргна од космодромот „Старбејс“ во Тексас, заедно со новооснованиот град што расте околу него, точно во 19:30 часот по источна временска зона. Полетувањето беше поддржано од 33 „Раптор“ мотори на метан, а по приближно три минути лет беше извршено раздвојувањето на засилувачот и горниот степен.
При враќањето, бустерот „Суперхеви“ првпат изведе специјален маневар – наместо да слета со истите мотори, намерно ги исклучи и се префрли на резервните. Овој експеримент треба да им даде на инженерите увид во тоа како системот реагира при евентуален дефект. Маневарот се одвиваше како што беше планирано, а 75-метарскиот бустер прецизно заврши во Мексиканскиот Залив.
Горниот степен – исто така наречен „Старшип“ – стигна во орбитата и таму за првпат го отвори товарниот отсек, сличен на дозерка за „Пез“ бонбони, од каде беа ослободени осум тест сателити што имитираат маса на „Старлинк“. Тоа е демонстрација што SpaceX долго ја планираше, но не успеваше да ја реализира во претходните летови. Дополнително, еден „Раптор“ мотор беше повторно запален во вселенски услови, пред леталото да биде насочено кон Индискиот Океан, каде што по ударот се преврте и експлодираше.
За време на повторното влегување во атмосферата, надворешноста на леталото беше изложена на екстремни температури, што овозможи значајно тестирање на надградениот термички штит. Инженерите намерно отстранија дел од плочките и поставија нови метални и активнo ладени елементи, за да ја оценат издржливоста на обвивката.
Најголемото достигнување сепак беше тоа што „Старшип“ ја заврши целата мисија и се спушти во Индискиот Океан без губење на врската со контролниот центар – нешто што SpaceX го смета за клучна пресвртница во развојот на ракетата.
Извор: spaceflightnow.com
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за сабота (13 септември)
-
Хроника2 дена
Комбе со работници паднало од експресниот пат Штип – Радовиш, неофицијално има жртви и повредени
-
Хороскоп3 часа
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Свет1 ден
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес
-
Скопје2 дена
СВР Скопје: Кривична пријава против двајца скопјани, одгледувале канабис во нивните дворови
-
Автомобили2 дена
BMW и Qualcomm развиваат систем за помош при управување „Snapdragon Ride Pilot“
-
Магазин2 дена
Промената што ја чекавме со години пристигна на Spotify
-
Lifestyle2 дена
Работи што генерацијата Z не сака да ги работи