На денешен ден
Рубрика: На денешен ден – 09 март

1074 – Борејќи се со кршењето на целибатот, папата Григориј VII нареди да бидат екскомуницирани сите оженети римокатолички свештеници.
1495.- За време на опсадата на Неапол, во војската на францускиот крал Чарлс III (Шарл) се појавила епидемија на сифилис, која брзо се проширила во другите европски земји. Се верува дека досега непознатата болест ја донеле морнарите на Колумбо од Новиот континент.
1661.- Почина кардиналот Жил Мазарин, француски политичар со италијанско потекло. По смртта на кардиналот Ришелје (Ришелје) во 1642 година, тој стана министер за време на регентноста на кралицата Ана и, како еден од највештите дипломати во своето време, ги зацврсти темелите врз кои Луј XIV ја изгради хегемонистичката политика на Франција кон Европа. .
1796.- Наполеон Бонапарта се оженил со Жозефина де Бохарне, вдовица на поранешен француски офицер кој бил гилотиниран за време на Француската револуција.
1814.- Роден е украинскиот писател и сликар Тарас Шевченко, најголемиот украински поет во 19 век, романтичар и револуционер. Со поезија инспирирана од народното творештво, го развил литературниот украински јазик и го отворил патот за нова украинска поезија (стихозбирката „Кобзар“, песната „Хајдамаки“).
1831.- Кралот Луј Филип ја основал Француската легија на странци со седиште во Алжир.
1862.- За време на американската граѓанска војна, се случи првиот конфликт меѓу оклопните бродови „Монитор“, на армијата на Унијата и конфедеративниот армиски брод „Меримак“. Ниту еден брод не е оштетен во четиричасовната битка.
1888.- Умре Вилхелм I (Вилхелм), крал на Прусија од 1861 година, кој со помош на моќниот канцелар Ото фон Бизмарк (Ото фон Бизмарк) во 1871 година обединил 25 германски држави во Германската империја и се прогласил за император.
1890.- Роден е рускиот државник Вјачеслав Михајлович Молотов, шеф на советската дипломатија од 1939 до 1949 година и од 1953 до 1956 година, главен преговарач со нацистичка Германија во подготовката на советско-германскиот пакт за ненапаѓање во август 1939 година. поминат во највисокото партиско и државно раководство за време на диктатурата на Сталин, тој беше исклучен од Централниот комитет на Комунистичката партија и разрешен од сите функции во јуни 1957 година.
1924.- Италија ја анектираше Риека, која имаше статус на независен град од потпишувањето на југословенско-италијанскиот договор во Рапало во ноември 1920 година.
1942.- Јапонските инвазивни сили во Втората светска војна ја завршија окупацијата на индонезискиот остров Јава, тогаш под холандска колонијална власт.
1943.- Роден е американскиот велемајстор Роберт Боби Фишер, првиот Американец кој ја освоил титулата светски шампион во шах. Шампионската титула ја освои победувајќи го рускиот велемајстор Борис Спаски во Рејкјавик во 1972 година, а загуби без меч во 1975 година, кога одби да ги прифати условите на Меѓународната шаховска федерација, па рускиот велемајстор Анатолиј Карпов беше прогласен за светски шампион.
1989.- Властите во Варшава официјално ги обвинија советските безбедносни служби за ликвидација на повеќе од 4.200 полски офицери во шумата Катин во пролетта 1940 година.
1991.- Во Белград се одржаа првите големи антирежимски демонстрации. Полицијата со брутална сила ги растерала демонстрантите, по што центарот на градот бил окупиран од војската со тенкови. За време на демонстрациите во кои учествуваа десетици илјади граѓани, загинаа студентот Бранивој Милиновиќ и полицаецот Недељко Косовиќ, а беа повредени стотици граѓани. Протестите поради полициската бруталност продолжија и во следните денови на белградските студенти.
1992.- Умре поранешниот премиер на Израел Менахем Бегин (Менахем). Водачот на илегалната ционистичка група „Иргун Цеваи Леуми“ во 1940-тите, а по основањето на Израел во 1948 година, шефот на десничарската партија „Ликуд“, потпишал мировен договор со египетскиот претседател Анвар ел Садат во кампот. Дејвид во 1997 година, за што ја подели Нобеловата награда за мир во 1978 година
1994.- Терористите на Ирската републиканска армија го извршија првиот во серијата минофрлачки напади на лондонскиот аеродром Хитроу.
1994.- Во Сан Педро умре американскиот поет, раскажувач и романсиер Чарлс Буковски. Познат по својот експлицитен, суров, понекогаш вулгарен литературен израз, тој најмногу зборуваше за симпатичните губитници од маргините на општеството. Најпознати од неговите романи се „Белешки за еден стар газ“, „Блудниот син“, „Шекспир никогаш не го направил ова“ и збирките кратки прози „Ѓаволот беше жежок“ и „Приказни за обичното лудило“.
1999.- Иранскиот претседател Мохамад Катами пристигна во Италија, што беше прва посета на ирански шеф на држава на западна земја по исламската револуција во 1979 година. За време на тридневната посета, Катами се состана и со поглаварот на Римокатоличката црква , Јован Павле Втори во Ватикан, како највисок ирански верски водач кој го посетил папата.
2002 – Тунелот Мон Блан на Алпите повторно беше отворен по големиот пожар во 1999 година во кој загинаа 39 луѓе.
2003 – Тајландската полиција објави дека повеќе од 2.200 луѓе биле убиени во тримесечна акција на национално ниво против производителите и дилерите на синтетичката дрога (метамфетамин).
2008.- Владејачката Социјалистичка партија победи на парламентарните избори во Шпанија.
2015.- Швајцарскиот авион „Solar Impulse 2“, кој лета исклучиво на соларна енергија, полета од Абу Даби на пат околу светот без ниту една капка гориво. Го обиколи светот во 16 краци и повторно слета во Абу Даби на 26 јули 2016 година.
2017 – Масовен обид за бегство од очајни услови доведе до пожар во дом за запуштени деца во Гватемала, при што загинаа 33 девојчиња.
2017 – Доналд Туск беше избран за нов двеиполгодишен мандат за претседател на Европскиот совет, и покрај противењето на Полска, чиј државјанин е.
На денешен ден
На денешен ден / 16 февруари

1871.- Франција потпиша капитулација и чин на помирување со Прусија по губењето на војната. Мировниот договор, со кој Франција и го отстапи Алзас и голем дел од Лорен на Прусија, заедно со воената отштета од пет милијарди златни франци, беше потпишан во мај.
1873.- Шпанскиот крал Амадео II од Савој абдицирал поради внатрешни превирања и зајакнување на републиканското движење. Беше прогласена првата шпанска република, која беше соборена следната година кога војската ја врати на власт династијата Бурбон со кралот Алфонсо XII.
1877.- Родена е српската писателка Исидора Секулиќ, авторка на медитативната прозна книга „Шупаќани“, патописот „Писма из Норвеше“, раскази и есеистичка проза – дела кои ја вбројуваат меѓу најдобрите и најзначајните српски писателки на 20 век.
1907.- Умре Џосуе Кардучи, најголемиот италијански поет во првите децении по обединувањето на Италија, долгогодишен професор по италијанска литература на Универзитетот во Болоња. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1906 година („Јамбици и еподи“, „Нови рими“, „Варварски оди“).
1932.- Партијата Fianna Fáil (отцепено крило на Шин Фејн) победи на општите избори во Ирска, а нејзиниот водач Имон де Валера стана претседател на извршниот комитет на Ирската слободна држава.
1933.- Плашејќи се од германските закани, Чехословачка, Романија и Југославија, со склучувањето на пактот за Малата Антанта и создавањето на Советот на министри, го зајакнаа сојузот создаден во 1920 година против обидите за обновување на Хабсбурговците и ревизионистичките аспирации на Унгарија. Антантата престана да постои по германската окупација на Чехословачка во март 1939 година.
1936.- Народниот фронт, коалиција на социјалисти, комунисти, републиканци и други помали партии, победи на парламентарните избори во Шпанија. Владата ја формираше Мануел Азања, а демократскиот устав од 1931 година беше обновен обидот на војската во јули да ја собори републиканската влада ескалираше во граѓанска војна која заврши во 1939 година со воспоставување на диктатурата на генералот Франко.
1945.- Американските авиони започнаа масовно бомбардирање на Токио во Втората светска војна.
1959.- Водачот на герилците Фидел Кастро стана премиер на Куба, откако на 1 јануари 1959 година го собори диктаторот Фулгенсио Батиста.
1978.- Кина и Јапонија во Пекинг потпишаа трговски договор вреден 20 милијарди долари. Ова беше почеток на економското отворање на Кина кон светот.
1994 – Во земјотрес во планинска област на индонезискиот остров Суматра загинаа најмалку 200 луѓе.
1998.- Во падот на Ербас А-300 управуван од тајванската авиокомпанија Чајна ерлајнс во близина на аеродромот во Тајпеј загинаа 203 лица – сите патници и членови на екипажот, вклучително и гувернерот на тајванската централна банка, и седум лица на земја.
2000.- Русија ги обнови односите со НАТО, кои беа прекинати поради нападот на воената алијанса врз Сојузна Република Југославија во март 1999 година.
2001.- Во напад на вооружени Албанци на автобус кај Подуево, Косово, загинаа 10 Срби, а 43 лица беа повредени.
2002.- Умре Волтер Винтерботом, првиот менаџер на англиската фудбалска репрезентација, кој најдолго ја извршуваше функцијата (1947-1962).
2003 – 59 луѓе загинаа во најголемите снежни бури што го погодија источниот брег на Америка.
2008 – Европската унија одобри распоредување на околу 2.000 членови на ЕУЛЕКС на Косово со цел постепено преземање на овластувањата од УНМИК. Распоредувањето на мисијата на ЕУ започна на 9 декември 2008 година, врз основа на одлука на Советот за безбедност на ОН.
2016 – Почина Бутрос Бутрос Гали, египетски дипломат кој беше шести генерален секретар на ОН од 1992 до 1996 година, за време на распадот на поранешна Југославија.
2017 – Во самоубиствен бомбашки напад во храм во јужен Пакистан загинаа 70 луѓе; Во Багдад (Ирак), 55 лица загинаа кога автомобил-бомба експлодираше во претежно шиитската населба Баја.
2018 – Судот во Истанбул осуди на доживотен затвор шестмина новинари обвинети за вмешаност во обидот за државен удар во 2016 година Меѓу осудените беа Ахмет Алтан, поранешен главен уредник на весникот Тараф, неговиот брат, новинар и професор Мехмет Алтан и новинарката Назли Илиџак. Пресудата беше потврдена на почетокот на октомври истата година.
2024.- Алексеј Навални, опозиционер и главен противник на рускиот претседател Владимир Путин, умре во руски арктички затвор каде издржуваше 19-годишна затворска казна.
На денешен ден
На денешен ден, 11 февруари

1868.- Почина францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко, кој заедно со Арман Физо ја мереше брзината на светлината. Тој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (експериментот на Фуко), го измислил жироскопот и го усовршил телескопот.
1873.- Под притисок на републиканците, шпанскиот крал Амадео абдицирал и била прогласена првата шпанска република.
1879.- Почина францускиот сликар и скулптор Оноре Домие, најголемиот карикатурист во 19 век. Во 1832 година, тој помина шест месеци во затвор за карикатура на кралот Луј Филип.
1889.- Во Јапонија бил усвоен устав кој предвидувал дводомен парламент, но царот ја задржал извршната власт.
1919.- Фридрих Еберт бил избран за прв претседател на Германија, која станала република по Првата светска војна.
1929.- Лутеранскиот договор меѓу Италија и Светата столица ја создаде независната папска држава Ватикан. Ова го реши „римското прашање“ – спор меѓу италијанската држава и Светата столица што настана во 1870 година, откако Папските држави и градот Рим беа припоени кон Италија.
1945.- Во Јалта, Крим, заврши конференцијата на лидерите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција. Американскиот претседател Рузвелт, водачот на СССР Сталин и британскиот премиер Черчил ги координираа воените планови за ставање крај на Втората светска војна, утврдија нови односи во Европа и се договорија за основање на Обединетите нации.
1967.- Умре црногорскиот сликар Мило Милуновиќ, еден од основачите и првите учители на Академијата за ликовни уметности во Белград (1937). По Втората светска војна го организира Уметничкото училиште во Цетиње. Бил член на Српската академија на науките и уметностите.
1970.- Јапонија стана четвртата земја во светот која лансираше вештачки сателит.
1971.- Претставници на 63 земји потпишаа договор со кој се забранува складирање на нуклеарно оружје на морското дно и океанското дно.
1975.- Маргарет Тачер е избрана за лидер на Конзервативната партија, првата жена што станала шеф на политичка партија во Велика Британија.
1990.- Водачот на Африканскиот национален конгрес (АНЦ) Нелсон Мандела беше ослободен по 27 години поминати во јужноафриканските затвори.
1993.- Умре српската писателка Десанка Максимовиќ, која придонесе за афирмација на женското книжевно творештво. Заедно со Исидора Секулиќ, таа важи за најзначајната српска писателка на 20 век („Зелениот витез“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“).
1994.- Пет американски космонаути (Чарлс Болден, Кенет Рајтер, Иан Дејвис, Чанг Дијаз Френклин, Роналд Сега) и еден Русин (Сергеј Крикалев) слетаа на Земјата со шатлот Дискавери, завршувајќи ја првата американско-руска мисија на вселенскиот шатл.
1997.- Под притисок на меѓународната јавност и тримесечни граѓански и студентски протести, српскиот претседател Слободан Милошевиќ преку посебен закон (lex specialis) ги призна резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заједно“.
2000.- Во Париз умре Роже Вадим, француски режисер познат како голем заводник и „откривач на убави жени“. Најпознатите филмови што ги режираше и во кои глумеше неговите сопруги се: „И Бог ја создаде жената“ со Брижит Бардо, „Опасни врски“ со Анет Стројберг, „Пороците и доблестите“ со Катрин Денев. Вадим исто така беше во брак со Џејн Фонда, Кетрин Шнајдер и Мари-Кристин Баро.
2001.- Околу 7.500 луѓе демонстрираа во Германија против неонацистичкиот марш кој собра околу 250 поддржувачи.
2002.- Во Загреб умре кардиналот и поранешен загрепски архиепископ (1970-97) Фрањо Кухариќ.
2004 – Јужнокорејски и американски истражувачи објавија дека успешно клонирале човечки ембрион кој ќе се користи за медицински цели.
2008.- Умре американскиот актер Рој Шајдер, најпознат како Шериф Броди од филмот „Jaws“.
2011.- Египетскиот претседател Хосни Мубарак поднесе оставка под притисок на граѓаните. Речиси 900 луѓе загинаа во судирите меѓу властите и демонстрантите за време на деновите на протести. Мубарак беше на таа позиција од 1981 година.
2012.- Почина американската пејачка и актерка Витни Хјустон, најнаградуваната пејачка на сите времиња, со повеќе од 400 трофеи, вклучувајќи ги и највисоките музички награди, вклучувајќи шест Греми награди, две Еми и 30 Билборд награди.
2013 – Папата Бенедикт XVI поднесе оставка, оставајќи ја функцијата на 28 февруари 2013 година.
2014 – 100 луѓе загинаа кога алжирски воен авион Херкулес Ц130 се урна на истокот на земјата поради лоши временски услови.
2018 – Авион Антонов Ан-148 се урна во близина на Москва, при што загинаа сите 71 патник и членови на екипажот.
2018 – Емиратот Дубаи го отвори највисокиот хотел во светот, висок 356 метри. Хотелот Гевора на авенијата Шеик Зајед е еден метар повисок од највисокиот хотел на истата улица.
На денешен ден
На денешен ден – 4 февруари (Гоце Делчев, 153 години од неговото раѓање)

1746.- Роден е полскиот национален херој Тадеуш Кошјушко, борец против поделбата на Полска и водач на востанието против Русите во 1794 година. Учествувал во Американската војна за независност од 1776 година и бил помошник на Џорџ Вашингтон.
1783.- Велика Британија во Париз потпиша договор за признавање на Соединетите Држави, со што заврши осумгодишната британско-американска војна, позната како Американска војна за независност.
1789.- Џорџ Вашингтон, кој командувал со колонистичката војска во Револуционерната војна против Велика Британија (1775-1783), бил избран за прв претседател на Соединетите Држави. Тој беше претседател осум години и се повлече од политиката во 1797 година, одбивајќи да се кандидира за трет мандат како шеф на државата.
1872.- Во Кукуш е роден Гоце Делчев, еден од најголемите македонски национални херои, учесник во македонското револуционерно движење, деец на Македонската револуционерна борба, апостол и срцето на револуционерна Македонија, идеолог, организатор и водач на македонското револуционерно националноослободително движење кон крајот на деветнаесеттиот и почетокот на дваесеттиот век.
- Роден е на 4 февруари 1872 година во Кукуш. На 3 мај 1903 година откако пристигнал на закажаниот конгрес на Серскиот револуционерен округ во селото Баница Серско, војската го опколила селото и во борбата утрото на 4 мај загинал Делчев, бескомпромисниот борец за самостојна македонска држава.
1897.- Роден е германскиот политичар и економист Лудвиг Ерхард (Лудвиг), западногермански канцелар од 1963 до 1966 година, поддржувач на неолибералната економија и главен творец на германското „економско чудо“.
1900.- Роден е францускиот писател Жак Превер, „поетот на љубовта, пријателството и среќата“, автор на познатата „Барбара“, многу популарен меѓу младите во 1950-тите. Тој е познат и по неговите сценарија за филмовите на Марсел Карне „Брег во магла“, „Хотел Север“, „Деца од рајот“ и „Љубовниците од Верона“.
1901.- Умре српскиот политичар, новинар и писател Светозар Милетиќ, водач на Србите во Војводина во борбата за национални права во Австро-Унгарија. Бил градоначалник на Нови Сад (1861) и водач на либералното движење на Благовештението (1861). Тој го лансираше познатиот весник „Застава“, водечкото издание на Србите од Војводина.
1904.- Јапонската морнарица го блокираше руското пристаниште Порт Артур на Далечниот Исток, што го означи почетокот на руско-јапонската војна.
1938.- Адолф Хитлер ја презеде функцијата министер за војна на нацистичка Германија и го назначи Јоаким фон Рибентроп за министер за надворешни работи.
1945.- Британскиот премиер Черчил, американскиот претседател Рузвелт и советскиот водач Сталин се состанаа во Јалта, Крим, за да се договорат за активностите за ставање крај на Втората светска војна и плановите за повоениот период. Се верува дека на конференцијата е договорено да се подели „сферите на влијание“ на светските сили од тоа време, што подоцна доведе до Студена војна меѓу комунистичкиот Исток и капиталистичкиот Запад.
1946.- Поранешниот српски премиер генерал Милан Недиќ изврши самоубиство за време на истрага. Недиќ беше обвинет за предавство и воени злосторства во окупирана Србија за време на Втората светска војна.
1961.- Во Ангола започна востанието против португалската колонијална власт. Ослободителната војна заврши во 1974 година, а во октомври 1975 година, Ангола се стекна со независност.
1966.- Кога јапонскиот патнички авион „Боинг 727“ се урна во заливот Токио, загинаа 133 патници и членови на екипажот.
1972.- Велика Британија и девет други земји го признаа Источен Пакистан како независна држава Бангладеш.
1974.- Гренада стекна независност во рамките на Британскиот Комонвелт.
1976.- Во земјотрес во Гватемала загинаа 23.000 луѓе, а еден и пол милион останаа без покрив над главата.
1976.- Главниот град на Мозамбик, Лоренцо Маркес, беше преименуван во Мапуто.
1980.- Умре српскиот сликар Стојан Аралица, член на Српската академија на науките и уметностите, еден од водечките уметници на српското сликарство во 20 век.
1989.- Парагвајскиот диктатор Алфредо Штроснер, кој владееше 35 години, беше соборен во вооружен бунт. Во бунтот загинаа повеќе од 300 луѓе, главно војници. Генералот Андрес Родригез стана нов претседател на Парагвај.
1994.- За време на војната во Босна, девет лица беа убиени, а 15 ранети од артилериска граната во сараевското предградие Добриња. Меѓу жртвите кои чекале на ред за хуманитарна помош имало и три деца.
1997.- Во силна бура се судрија два израелски воени транспортни хеликоптери од типот „CH-53 Sikorsky“, кои превезуваа елитни единици. Загинаа 73 војници.
1998.- Во земјотресот што ја погоди областа Рустак во северната авганистанска провинција Тахар загинаа најмалку 4.500 луѓе.
2000 – Формирањето на новата австриска коалициска влада со екстремно десничарската Партија на слободата на Јоерг Хајдер предизвика протести во Виена и на други места во Австрија. Израелскиот амбасадор ја напушти Виена, а Европската унија воведе политички санкции за Австрија.
2003 – И двата дома на југословенскиот парламент гласаа за Уставната повелба и Законот за нејзино спроведување, со што беше ставен крај на постоењето на Сојузна Република Југославија. Новата држава го доби името Државен сојуз на Србија и Црна Гора.
2004.- Врвниот пакистански нуклеарен физичар Абдул Кадир Кан ја прифати целосната одговорност за протекувањето на нуклеарната технологија во Иран, Либија и Северна Кореја и побара од нацијата да му прости.
2005.- Умре американскиот актер и активист за граѓански права Оси Дејвис, кој ги урна бариерите за афроамериканските уметници и стана еден од најпрепознатливите ликови актери во САД.
2006.- Милорад Додик, лидер на Сојузот на независни социјалдемократи, беше назначен за премиер на новата влада на Република Српска.
2009 – Ватикан му нареди на ултра-конзервативниот негирање на холокаустот, епископот Ричард Вилијамсон, „недвосмислено и јавно“ да ја повлече својата изјава доколку сака да остане епископ на Римокатоличката црква.
2012.- Во Советот за безбедност на Обединетите нации, Русија и Кина ставија вето на арапско-европската резолуција со која се бара од сирискиот претседател Башар ал-Асад да се повлече поради неговото крваво задушување на народните протести.
2016 – Морис Вајт, американски композитор, продуцент и аранжер, основач на бендот „Earth, Wind & Fire“, автор на голем број хитови („Тоа е начинот на светот“, „Расони“, „Пеј песна“ ), умре , “Getaway”, “Fantasy”, “September”, “Boogie Wonderland”, “After the Love Has Gone”, “Let’s Groove”).
2018 – Повеќе од 100.000 луѓе учествуваа на протестот во Атина поради можниот компромис од страна на Грција во спорот за името на Македонија.
2018 година – Никос Анастасијадес, актуелниот претседател на Кипар, освои втор претседателски мандат.
2019 година – Италија го блокираше усвојувањето на декларацијата на ЕУ за Венецуела со која се признава легитимноста на претседателот на парламентот Хуан Гуаидо да организира нови претседателски избори, на што се противи претседателот на земјата Николас Мадуро. Вкупно 16 земји-членки на ЕУ поединечно го признаа Гуаидо за привремен претседател на Венецуела.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за петок (21 февруари)
-
Хороскоп20 часа
Хороскоп за сабота (22 февруари)
-
Култура2 дена
Три децении монашко служење и духовно татковство на Епископ Партениј, Игумен Бигорски
-
Македонија21 час
Кај Демир Капија – Смоквица до крај на месец мај ќе има измена на сообраќај, односно целосно затворање на „Тунел Т2“
-
Македонија4 часа
Во водите на охридско езеро минувачи забележале неексплодирана бомба
-
Временска прогноза1 час
Студот ќе попушти, ќе имаме магла и услови за слаби врнежи од дожд и од снег следната седмица!
-
Магазин1 ден
Како да ја зачувате батеријата на телефонот: Четири клучни совети
-
Lifestyle1 ден
Храна која е ултра-обработена, но не е лоша за вашето здравје