Следете не

На денешен ден

Рубрика: На денешен ден – 12 март

Објавено пред

на

641.- Кинеската принцеза Вен Ченг се омажила за владетелот на Тибет, врз основа на која Кина подоцна побарала суверенитет над тој јужен планински регион.

1507.- Чезаре Борџија, италијански авантурист, политичар и кардинал, загинал во битка со бунтовниците во Навара. Синот на папата Александар VI му служел на Макијавели како модел на политички цинизам и се верува дека начинот на владеење на Борџија го инспирирал да го напише „Владетелот“.

1537.- Турците ја зазеле далматинската тврдина Клис, која долго време се спротивставувала на турскиот напад од Босна. Во битката загинал и легендарниот капетан на Сењ и принц на Клис, Петар Кружиќ. Истата година, Турците го основале Санџакот на Клис, кој ја опфаќал целата далматинска заднина и дел од Босна.

1832.- Роден е англискиот капетан Чарлс Канингем Бојкотирам, против кого во 1880 година, додека раководел со англиското газдарство во Ирска, бил применет ненасилен отпор со одбивање да соработува. Овој облик на отпор подоцна го добил неговото име – бојкот.

1848.- Во Виена избувнаа големи студентски демонстрации против апсолутистичкиот режим на канцеларот Клеменс Метерних (Метерних), што беше почеток на револуцијата што ги потресе темелите на Австрија и доведе до колапс на апсолутизмот на Метерних.

1854.- Велика Британија и Франција склучија сојуз со Отоманската империја против Русија во Кримската војна.

1856.- Роден е Степа Степановиќ, еден од најистакнатите српски војсководци во двете балкански војни и во Првата светска војна. Генералски чин добил во 1907 година, од 1908 година бил министер на војската, а по победата во Цер во август 1914 година бил унапреден во чин војвода. Тој го изврши пробивот на Солунскиот фронт и ја разби бугарската одбрана во Првата светска војна, што придонесе за капитулација на Бугарија во септември 1918 година.

1868.- Укината е забраната за правопис на Вук Стефановиќ Караџиќ и е дозволена неговата употреба. Одлуката за ова е донесена врз основа на одлуката на принцот Михаило Обреновиќ, министерот за образование Димитрије Црнобарац, доктор на науки од Виена и Париз. Забраната беше укината четири години по смртта на Караџиќ.

1880.- Роден е српскиот писател Владислав Петковиќ Дис, заедно со Сима Пандуровиќ и Милан Ракиќ, најважниот поет на српскиот модернизам од почетокот на 20 век. Враќајќи се од Франција во 1917 година, каде што избегал за време на Првата светска војна, Дис се удавил кај Крф кога германска подморница го торпедирала бродот на кој се наоѓал. Објавил две стихозбирки „Удавени души“ и „Го чекаме царот“.

1881.- Роден е турскиот државник Мустафа Кемал, познат како Ататурк, првиот претседател на Турција. Под негово водство, во 1922 година, беше соборен последниот султан Мухамед Шести, а во 1923 година беше прогласена република. Спроведе значајни реформи кои беа темел за создавање на модерна европска држава.

1907.- Најмалку 118 лица загинаа во експлозијата на воениот брод „Јена“ во француското пристаниште Тулон.

1925.- Умре кинескиот револуционер и државник Сун Јат Сен (Јат), татко на модерна Кина и нејзин прв претседател (1911-1212). Во 1894 година ја водел борбата за соборување на монархијата, а во 1905 година ја основал Федералната лига, од која во 1912 година произлегла партијата Куоминтанг. По неговата смрт, раководството на Куоминтанг го презеде десното крило на партијата предводена од Чианг Каи Шек.

1938.- Предводени од Адолф Хитлер, германските трупи влегоа во Австрија, припојувајќи ја таа земја кон Третиот рајх.

1947.- Американскиот претседател Хари Труман (Хари) во Конгресот ја прогласи доктрината за помош на земјите загрозени од комунизмот („Доктрина Труман“). Првите средства беа дадени на Грција и Турција.

1964.- Умре српскиот сликар Јован Бијелиќ, член на Српската академија на науките, еден од најзначајните српски и југословенски уметници во 20 век. Од 1919 до 1925 година е сценограф на Народниот театар во Белград, а се истакнал и како педагог („Портрет на девојче“, „Бањачка“, „Јајца“, „Ќерката на уметникот“, „Двор“).

1966.- Индонезискиот парламент му ги одзеде сите позиции на Ахмед Сукарно, вклучително и функцијата претседател на Републиката, а генералот Сухарто стана вршител на должноста шеф на државата.

1971.- Премиерот Хафез ал-Асад (Асад) на референдум беше избран за претседател на Сирија.

1978.- Левичарските партии освоија апсолутно мнозинство во првиот круг од парламентарните избори за прв пат во историјата на Франција.

1984.- Во Велика Британија започна генералниот штрајк на рударите.

1993.- Во серија експлозии на 13 поставени бомби во индискиот град Бомбај (Мумбаи), загинаа најмалку 200 луѓе, а 1.100 беа повредени.

1999.- Полска, Чешка и Унгарија станаа членки на НАТО пактот. Тие беа првите земји од поранешниот Варшавски пакт што се приклучија на НАТО.

1999.- Умре Јехуди Менухин, еден од најголемите виолинисти на 20 век. Почнал да свири на петгодишна возраст, а светска слава стекнал на седум години, кога на концерт во Сан Франциско го свирел концертот за виолина на Менделсон. Во 1963 година го основал училиштето Јехуди Менухин за музички надарени деца.

2001.- Со посредство на меѓународната заедница, претставниците на српската влада и бунтовничките Албанци во јужна Србија потпишаа договор за прекин на огнот.

2002.- На предлог на САД, Советот за безбедност на ОН усвои резолуција во која за прв пат Палестина се споменува како посебна држава, покрај Израел.

2003.- Премиерот на Србија и лидер на Демократската партија (ДС), Зоран Ѓинѓиќ, беше убиен во обид за атентат во Белград, пред седиштето на Владата. Тој беше првиот демократски премиер на Србија. За време на неговиот мандат беа укинати санкциите воведени за време на режимот на Слободан Милошевиќ, започна процесот на демократизација на општеството и основните економски и социјални реформи, а Србија се отвори кон светот.

2009.- Американскиот финансиски шпекулант Бернард Медоф (73) пред Сојузниот суд на Менхетен призна дека е автор на најголемата финансиска измама во историјата, со која ги оштетил клиентите на неговата „понзи шема“, инвестициски еквивалент на пирамидални заштеди, за дури 65 милијарди долари. Медоф беше осуден на 150 години затвор.

2015.- Почина Теренс Дејвид Џон „Тери“ Прачет, британски писател еден од најпознатите во областа на фантазијата, кој светска слава стекна со серијалот романи за Дисксветот.

2017 – Јужнокорејската претседателка Парк Геун беше сменета откако Уставниот суд донесе одлука за нејзино отповикување поради корупциски скандал.

2021 – Американскиот град Минеаполис плати 27 милиони долари на семејството на Афроамериканецот Џорџ Флојд, кој беше убиен при неговото апсење, за да се откаже од тужбата. Флојд беше прогласен за мртов на 25 мај минатата година, откако бел полицаец, Дерек Шовин, го притискаше неговото колено на вратот 8 минути и 46 секунди.

На денешен ден

Светот на денешен ден (8 ноември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.

1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.

1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.

1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.

1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.

1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.

1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.

1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).

1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.

1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.

1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.

1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.

1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.

1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.

1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.

1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.

1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.

1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.

1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.

1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.

1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.

1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.

2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.

2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.

2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.

2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.

2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден13 часа

Светот на денешен ден (8 ноември)

1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници...

Хороскоп14 часа

Хороскоп за сабота (8 ноември)

ОВЕН Обрнете внимание на новите професионални можности за да го проширите вашето знаење и да ја подобрите вашата севкупна позиција....

Македонија23 часа

СВР Охрид: Зачестија лажни телефонски јавувања за изнуда на пари за наводно случени сообраќајни незгоди, апел до граѓаните да не наседнуваат на такви телефонски повици

СВР Охрид ја известува јавноста дека деновиве, повторно зачестија случаи кога, засега непознати лица, преку телефонски јавувања на нивните фиксни...

Култура23 часа

Утре е „Митровден“, се вели дека од денот започнува зимата. Честита домашна слава и именден до сите домаќини!

Овој празник меѓу народот е познат како Митровден (Митроен) и се празнува на утрешен ден 8 ноември според новиот (или...

Македонија23 часа

Од 15-ти ноември започнува законската одредба за поседување зимска опрема и зимски пневматици

Од следниот викенд, односно сабота – 15 ноември до 15 март задолжително треба да поседувате пропишана зимска опрема, согласно одредбите...

Македонија23 часа

Лишени од слобода пет лица поради сторени кривични дела за поткуп

Вчера (06.11.2025) во попладневните часови полициски службеници од Одделот за сузбивање на организиран и сериозен криминал при МВР под раководство...

Временска прогноза1 ден

Од денес до вторник нашиот регион ќе биде застапен со повремени локални врнежи

Под влијание на серија на влажни воздушни бранови од Медитеранот, од денес па се до вторник (11 ноември) во Република...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за петок (7 ноември)

ОВЕН Не се опуштајте премногу, особено ако имате впечаток дека имате целосна контрола врз вашиот живот и настаните што ве...

Технологија2 дена

Кичевската корпорација во развој „CvetanskiFootage“со ексклузивен „прашалник“ и мало истражување – Дали работиш или би сакал/а да работиш од дома?

Корпорацијата која потекнува од Кичево, „CvetanskiFootage“ под закрила на „Vangardo Creations“ направи прашалник кое ќе помогне за истражувањето. Одговорете точно...

Македонија2 дена

Автомобил удри велосипедист од Гевгелија, кај велосипедистот констатирана алкохолизирана состојба

На 05.11.2025 во 15:40 часот во ОВР Гевгелија е пријавено дека на ул.,,Моински Пат” во Гевгелија се случила сообраќајна несреќа...

НАЈЧИТАНИ