Следете не

На денешен ден

Рубрика: На денешен ден – 12 март

Објавено пред

на

641.- Кинеската принцеза Вен Ченг се омажила за владетелот на Тибет, врз основа на која Кина подоцна побарала суверенитет над тој јужен планински регион.

1507.- Чезаре Борџија, италијански авантурист, политичар и кардинал, загинал во битка со бунтовниците во Навара. Синот на папата Александар VI му служел на Макијавели како модел на политички цинизам и се верува дека начинот на владеење на Борџија го инспирирал да го напише „Владетелот“.

1537.- Турците ја зазеле далматинската тврдина Клис, која долго време се спротивставувала на турскиот напад од Босна. Во битката загинал и легендарниот капетан на Сењ и принц на Клис, Петар Кружиќ. Истата година, Турците го основале Санџакот на Клис, кој ја опфаќал целата далматинска заднина и дел од Босна.

1832.- Роден е англискиот капетан Чарлс Канингем Бојкотирам, против кого во 1880 година, додека раководел со англиското газдарство во Ирска, бил применет ненасилен отпор со одбивање да соработува. Овој облик на отпор подоцна го добил неговото име – бојкот.

1848.- Во Виена избувнаа големи студентски демонстрации против апсолутистичкиот режим на канцеларот Клеменс Метерних (Метерних), што беше почеток на револуцијата што ги потресе темелите на Австрија и доведе до колапс на апсолутизмот на Метерних.

1854.- Велика Британија и Франција склучија сојуз со Отоманската империја против Русија во Кримската војна.

1856.- Роден е Степа Степановиќ, еден од најистакнатите српски војсководци во двете балкански војни и во Првата светска војна. Генералски чин добил во 1907 година, од 1908 година бил министер на војската, а по победата во Цер во август 1914 година бил унапреден во чин војвода. Тој го изврши пробивот на Солунскиот фронт и ја разби бугарската одбрана во Првата светска војна, што придонесе за капитулација на Бугарија во септември 1918 година.

1868.- Укината е забраната за правопис на Вук Стефановиќ Караџиќ и е дозволена неговата употреба. Одлуката за ова е донесена врз основа на одлуката на принцот Михаило Обреновиќ, министерот за образование Димитрије Црнобарац, доктор на науки од Виена и Париз. Забраната беше укината четири години по смртта на Караџиќ.

1880.- Роден е српскиот писател Владислав Петковиќ Дис, заедно со Сима Пандуровиќ и Милан Ракиќ, најважниот поет на српскиот модернизам од почетокот на 20 век. Враќајќи се од Франција во 1917 година, каде што избегал за време на Првата светска војна, Дис се удавил кај Крф кога германска подморница го торпедирала бродот на кој се наоѓал. Објавил две стихозбирки „Удавени души“ и „Го чекаме царот“.

1881.- Роден е турскиот државник Мустафа Кемал, познат како Ататурк, првиот претседател на Турција. Под негово водство, во 1922 година, беше соборен последниот султан Мухамед Шести, а во 1923 година беше прогласена република. Спроведе значајни реформи кои беа темел за создавање на модерна европска држава.

1907.- Најмалку 118 лица загинаа во експлозијата на воениот брод „Јена“ во француското пристаниште Тулон.

1925.- Умре кинескиот револуционер и државник Сун Јат Сен (Јат), татко на модерна Кина и нејзин прв претседател (1911-1212). Во 1894 година ја водел борбата за соборување на монархијата, а во 1905 година ја основал Федералната лига, од која во 1912 година произлегла партијата Куоминтанг. По неговата смрт, раководството на Куоминтанг го презеде десното крило на партијата предводена од Чианг Каи Шек.

1938.- Предводени од Адолф Хитлер, германските трупи влегоа во Австрија, припојувајќи ја таа земја кон Третиот рајх.

1947.- Американскиот претседател Хари Труман (Хари) во Конгресот ја прогласи доктрината за помош на земјите загрозени од комунизмот („Доктрина Труман“). Првите средства беа дадени на Грција и Турција.

1964.- Умре српскиот сликар Јован Бијелиќ, член на Српската академија на науките, еден од најзначајните српски и југословенски уметници во 20 век. Од 1919 до 1925 година е сценограф на Народниот театар во Белград, а се истакнал и како педагог („Портрет на девојче“, „Бањачка“, „Јајца“, „Ќерката на уметникот“, „Двор“).

1966.- Индонезискиот парламент му ги одзеде сите позиции на Ахмед Сукарно, вклучително и функцијата претседател на Републиката, а генералот Сухарто стана вршител на должноста шеф на државата.

1971.- Премиерот Хафез ал-Асад (Асад) на референдум беше избран за претседател на Сирија.

1978.- Левичарските партии освоија апсолутно мнозинство во првиот круг од парламентарните избори за прв пат во историјата на Франција.

1984.- Во Велика Британија започна генералниот штрајк на рударите.

1993.- Во серија експлозии на 13 поставени бомби во индискиот град Бомбај (Мумбаи), загинаа најмалку 200 луѓе, а 1.100 беа повредени.

1999.- Полска, Чешка и Унгарија станаа членки на НАТО пактот. Тие беа првите земји од поранешниот Варшавски пакт што се приклучија на НАТО.

1999.- Умре Јехуди Менухин, еден од најголемите виолинисти на 20 век. Почнал да свири на петгодишна возраст, а светска слава стекнал на седум години, кога на концерт во Сан Франциско го свирел концертот за виолина на Менделсон. Во 1963 година го основал училиштето Јехуди Менухин за музички надарени деца.

2001.- Со посредство на меѓународната заедница, претставниците на српската влада и бунтовничките Албанци во јужна Србија потпишаа договор за прекин на огнот.

2002.- На предлог на САД, Советот за безбедност на ОН усвои резолуција во која за прв пат Палестина се споменува како посебна држава, покрај Израел.

2003.- Премиерот на Србија и лидер на Демократската партија (ДС), Зоран Ѓинѓиќ, беше убиен во обид за атентат во Белград, пред седиштето на Владата. Тој беше првиот демократски премиер на Србија. За време на неговиот мандат беа укинати санкциите воведени за време на режимот на Слободан Милошевиќ, започна процесот на демократизација на општеството и основните економски и социјални реформи, а Србија се отвори кон светот.

2009.- Американскиот финансиски шпекулант Бернард Медоф (73) пред Сојузниот суд на Менхетен призна дека е автор на најголемата финансиска измама во историјата, со која ги оштетил клиентите на неговата „понзи шема“, инвестициски еквивалент на пирамидални заштеди, за дури 65 милијарди долари. Медоф беше осуден на 150 години затвор.

2015.- Почина Теренс Дејвид Џон „Тери“ Прачет, британски писател еден од најпознатите во областа на фантазијата, кој светска слава стекна со серијалот романи за Дисксветот.

2017 – Јужнокорејската претседателка Парк Геун беше сменета откако Уставниот суд донесе одлука за нејзино отповикување поради корупциски скандал.

2021 – Американскиот град Минеаполис плати 27 милиони долари на семејството на Афроамериканецот Џорџ Флојд, кој беше убиен при неговото апсење, за да се откаже од тужбата. Флојд беше прогласен за мртов на 25 мај минатата година, откако бел полицаец, Дерек Шовин, го притискаше неговото колено на вратот 8 минути и 46 секунди.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Временска прогноза13 минути

Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно

Под влијание на значително поладен воздух од север,денес понеделник (15 септември) во Македонија ќе дува засилен до силен ветер од...

Хороскоп11 часа

Хороскоп за понеделник (15 септември)

ОВЕН Може да очекувате фаза која ќе биде многу поволна за вас. Ќе успеете да остварите стабилизација на работа. Ве...

Спорт13 часа

(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната

Недела, некогаш претпознатлив ден за фудбал на градскиот стадион во Кичево. Но денес за момент се чинеше дека токму го...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин22 часа

iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн

Apple официјално објави дека iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26, macOS 26 и visionOS 26 ќе излезат од бета и...

Фото: Clint Patterson @ unsplash Фото: Clint Patterson @ unsplash
Магазин22 часа

Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…

Microsoft официјално ги потсети корисниците за крајот на поддршката за Windows 10. Компанијата објави дека на 14 октомври 2025 година...

Спорт1 ден

„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња

Стартот во новата сезона во рамките на Трета лига Запад „Фудбалскиот Клуб НАПРЕДОК“ ќе ја започне на домашен терен,а за...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (14 септември)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

Спорт2 дена

Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“

Во интервју за ESPN, трофејниот тренер откри дека би сакал еден од најдобрите фудбалери од последната деценија да го види...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за сабота (13 септември)

ОВЕН Не се вознемирувајте премногу ако некој ве разочара утрово. Сочувството, разбирањето и општата помош што сте подготвени да им...

Свет3 дена

Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес

Во Киргистан денеска е регистриран земјотрес со јачина од 4,1 степени според Рихтеровата скала, информира Европско-медитеранскиот сеизмолошки центар. Потресот бил...

НАЈЧИТАНИ