На денешен ден
Рубрика: На денешен ден (15 јануари)
1535.- Англискиот крал Хенри VIII ја презеде врховната власт над црквата според повелбата претходно усвоена од англискиот парламент (Акт за надмоќ).
1559.- Елизабет Тудор, ќерка на Хенри VIII и Болејн, е крунисана во Вестминстерската катедрала во Лондон како Елизабета I, една од најважните владетели во англиската историја. Таа се искачи на тронот по смртта на кралицата Марија I.
1582.- Полска и Русија со посредство на папата Григориј XIII потпишаа мировен договор со кој Русија го загуби пристапот до Балтичкото Море.
1804.- Јаничарските старешини, дахиите, кои во 1801 година ја узурпирале власта во белградскиот пашалук, го започнале „колењето на кнезовите“ во обид да го спречат бунтот на српскиот народ. Тие со измама заробија и погубија околу 70 од најистакнатите српски кнезови, истакнати луѓе и свештенство, меѓу кои и Алекса Ненадовиќ, Илија Бирчанин, Хаџи-Руви и Хаџи-Џеро. Овој трагичен настан го забрза избувнувањето на Првото српско востание.
1906.- Роден е грчкиот бродосопственик Аристотел Оназис, еден од првите бродари во светот кој почнал да гради танкери за нафта, на кои собрал огромно богатство. Тој е познат и по долгогодишната љубовна врска со познатата оперска пејачка Марија Калас и по бракот со Жаклин Кенеди, вдовицата на поранешниот американски претседател Џон Кенеди, кој беше убиен во Далас во 1963 година.
1908.- Роден е Едвард Телер, американски физичар со унгарско потекло. Работел во атомската лабораторија во Лос Аламос и се смета за пронаоѓач на американската хидрогенска бомба.
1910.- Француско Конго стана дел од француската Екваторијална Африка.
1912.- За време на италијанско-турската војна (1911-1912), за првпат од авион се фрлени пропагандни летоци.
1918.- Роден е Гамал Абдел Насер, претседател на Египет од 1956 година до неговата смрт во 1970 година, основач на модерен Египет и еден од основачите на Движењето на неврзаните. Тој беше еден од водачите на заговорната организација „Слободни офицери“ и иницијатор на државниот удар во јули 1952 година со кој беше соборен кралот Фарук I (Фарук). Тој ја национализира Суецката компанија во 1956 година.
1919.- Германските водачи Роза Луксембург и Карл Либкнехт беа убиени во Берлин по неуспешното востание.
1929.- Роден е американскиот баптистички свештеник Мартин Лутер, активист за граѓански права. Во борбата за еднаквост на црнците во Соединетите Држави, тој ги користеше методите на Ганди на ненасилство и граѓанска непослушност. Убиен е на 4 април 1968 година во Мемфис, во пресрет на промоцијата „Кампања на сиромашните“, која ја започна на почетокот на истата година. Добитник е на Нобеловата награда за мир во 1964 година.
1943.- Американските трупи ги турнаа Јапонците од пацифичкиот остров Гвадалканал за време на Втората светска војна, со што го запреа нивното напредување кон Австралија.
1971.- Претседателите на Египет и Президиумот на Врховниот Совет на СССР, Анвар ел Садат и Николај Подгорни ја отворија браната Асуа на Нил. Работите на тој капитален објект на хидроенергетскиот и мелиоративниот систем траеја 11 години.
1973.- Израелскиот премиер Голда Меир разговараше со папата Павле VI во Ватикан, кој рече дека го поддржува меѓународниот статус на Ерусалим. Тоа беше прва средба на премиер на една еврејска држава со поглаварот на Римокатоличката црква.
1992.- Европската унија ги призна поранешните југословенски републики Словенија и Хрватска како независни држави.
1993.- Наредена е американска поморска блокада на Хаити, велејќи дека бранот бегалци од земјата може да доведе до „масовна загуба на животи на море“.
1998.- Инаугурацијата на Мило Ѓукановиќ како црногорски претседател предизвика насилни протести на приврзаниците на поранешниот претседател Момир Булатовиќ, водач на струјата Промилошевиќ во Црна Гора. Настанот означи сериозен раскол во владејачката номенклатура на Југославија. Претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, никогаш не ја призна победата на Ѓукановиќ, која ја доведе сојузната држава во состојба на провизоризам, која опстојуваше откако Милошевиќ ја напушти функцијата во октомври 2000 година.
1999.- Во селото Рачак во Косово беа пронајдени телата на 45 Албанци, а српските безбедносни сили беа обвинети за нивно убиство. Иако експертизата на финските патолози ангажирани од Европската унија не докажа дека станува збор за масакр на цивили, овој настан имаше одлучувачко влијание врз одлуката за бомбардирање на Југославија во 1999 година од страна на НАТО.
2000.- Жељко Ражнатовиќ Аркан, водач на паравоените единици во војните во поранешна Југославија и водач на Српската партија за единство, е убиен во хотелот Интерконтинентал во Белград. Ражнатовиќ беше обвинет пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг.
2001 – Сенатот на Камбоџа усвои закон за основање на трибунал составен од камбоџански и меѓународни судии за да им се суди на водачите на Црвените Кмери за злосторства извршени за време на нивното владеење од 1975 до 1979 година, кога околу 1,7 милиони Камбоџанци умреле од глад, болест или убиства.
2001.- Умре Лео Маркс, главен криптограф на британските специјални сили за време на Втората светска војна, кој ги спаси животите на многу тајни агенти со подобрување на безбедноста на воените шифри.
2002.- Хрватите одбележаа 10 години од меѓународното признавање на независноста на нивната земја, изразувајќи жалење за крвопролевањето за време на војните во 1990-тите, но и убедување дека со право се отцепиле од Југославија.
2004.- Банкнотите со ликот на поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин престанаа да се користат како платежно средство во Ирак. Новата официјална валута во таа земја стана американскиот долар.
2006.- Умре кувајтскиот емир Шеик Џабер Ал Сабах. За нов шеф на државата е назначен престолонаследникот шеикот Саад Ал Абдула Ал Сабах.
2006 – Д-р Мишел Бачелет, социјалист и поранешен политички затвореник, победи на претседателските избори во Чиле и стана првиот претседател на земјата.
2010.- Умре американскиот фотограф Денис Сток, познат по фотографиите на холивудските ѕвезди и џез музичари. Серијата фотографии на легендарниот актер Џејмс Дин е едно од неговите најпознати дела.
2011.- Умре Сузана Јорк, британска актерка и една од најпознатите ѕвезди од 1960-тите. Таа стекна меѓународна слава глумејќи во голем број класични филмови како „Човек на сите времиња“ и „Коњите убиваат, не убиваат“.
2019 година – Меѓународниот кривичен суд во Хаг го ослободи поранешниот претседател на Брегот на Слоновата Коска, Лоран Гбагбо од обвиненијата за злосторства против човештвото и нареди негово ослободување.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
-
Македонија2 дена„ЛУКОИЛ Македонија“ во своите малопродажни објекти го враќа купувањето со „VISA“ дебитните и кредитни картички, од денес во целосна функционалност може да се користат услугите за плаќање
-
Кичево1 денОВР Кичево поднесе кривична за лице од скопско, најдена банкарска картичка употребил за купување на производи
-
Кичево3 часаКичевски „ЈКП Комуналец“ ги засука ракавите за почисто и поубаво Кичево во пресрет на новогодишните празници
-
Хороскоп2 денаХороскоп за четврток (27 ноември)
-
Временска прогноза2 денаПопоски: Врнежите од дожд не престануваат, особено внимание во недела, каде можни се врнежи од снег и на превоите до 1000 нмв.
-
Хороскоп19 часаХороскоп за петок (28 ноември)
-
Lifestyle1 ден„Travelers Cycling Macedonia“ – Кичево ја лансира првата андроид мобилна апликација за велосипедизам во Македонија
-
Македонија1 денБензините остануваат исто, додека Дизелот од ноќеска со нова намалена цена за литар
