На денешен ден
Рубрика: На денешен ден (15 јануари)

1535.- Англискиот крал Хенри VIII ја презеде врховната власт над црквата според повелбата претходно усвоена од англискиот парламент (Акт за надмоќ).
1559.- Елизабет Тудор, ќерка на Хенри VIII и Болејн, е крунисана во Вестминстерската катедрала во Лондон како Елизабета I, една од најважните владетели во англиската историја. Таа се искачи на тронот по смртта на кралицата Марија I.
1582.- Полска и Русија со посредство на папата Григориј XIII потпишаа мировен договор со кој Русија го загуби пристапот до Балтичкото Море.
1804.- Јаничарските старешини, дахиите, кои во 1801 година ја узурпирале власта во белградскиот пашалук, го започнале „колењето на кнезовите“ во обид да го спречат бунтот на српскиот народ. Тие со измама заробија и погубија околу 70 од најистакнатите српски кнезови, истакнати луѓе и свештенство, меѓу кои и Алекса Ненадовиќ, Илија Бирчанин, Хаџи-Руви и Хаџи-Џеро. Овој трагичен настан го забрза избувнувањето на Првото српско востание.
1906.- Роден е грчкиот бродосопственик Аристотел Оназис, еден од првите бродари во светот кој почнал да гради танкери за нафта, на кои собрал огромно богатство. Тој е познат и по долгогодишната љубовна врска со познатата оперска пејачка Марија Калас и по бракот со Жаклин Кенеди, вдовицата на поранешниот американски претседател Џон Кенеди, кој беше убиен во Далас во 1963 година.
1908.- Роден е Едвард Телер, американски физичар со унгарско потекло. Работел во атомската лабораторија во Лос Аламос и се смета за пронаоѓач на американската хидрогенска бомба.
1910.- Француско Конго стана дел од француската Екваторијална Африка.
1912.- За време на италијанско-турската војна (1911-1912), за првпат од авион се фрлени пропагандни летоци.
1918.- Роден е Гамал Абдел Насер, претседател на Египет од 1956 година до неговата смрт во 1970 година, основач на модерен Египет и еден од основачите на Движењето на неврзаните. Тој беше еден од водачите на заговорната организација „Слободни офицери“ и иницијатор на државниот удар во јули 1952 година со кој беше соборен кралот Фарук I (Фарук). Тој ја национализира Суецката компанија во 1956 година.
1919.- Германските водачи Роза Луксембург и Карл Либкнехт беа убиени во Берлин по неуспешното востание.
1929.- Роден е американскиот баптистички свештеник Мартин Лутер, активист за граѓански права. Во борбата за еднаквост на црнците во Соединетите Држави, тој ги користеше методите на Ганди на ненасилство и граѓанска непослушност. Убиен е на 4 април 1968 година во Мемфис, во пресрет на промоцијата „Кампања на сиромашните“, која ја започна на почетокот на истата година. Добитник е на Нобеловата награда за мир во 1964 година.
1943.- Американските трупи ги турнаа Јапонците од пацифичкиот остров Гвадалканал за време на Втората светска војна, со што го запреа нивното напредување кон Австралија.
1971.- Претседателите на Египет и Президиумот на Врховниот Совет на СССР, Анвар ел Садат и Николај Подгорни ја отворија браната Асуа на Нил. Работите на тој капитален објект на хидроенергетскиот и мелиоративниот систем траеја 11 години.
1973.- Израелскиот премиер Голда Меир разговараше со папата Павле VI во Ватикан, кој рече дека го поддржува меѓународниот статус на Ерусалим. Тоа беше прва средба на премиер на една еврејска држава со поглаварот на Римокатоличката црква.
1992.- Европската унија ги призна поранешните југословенски републики Словенија и Хрватска како независни држави.
1993.- Наредена е американска поморска блокада на Хаити, велејќи дека бранот бегалци од земјата може да доведе до „масовна загуба на животи на море“.
1998.- Инаугурацијата на Мило Ѓукановиќ како црногорски претседател предизвика насилни протести на приврзаниците на поранешниот претседател Момир Булатовиќ, водач на струјата Промилошевиќ во Црна Гора. Настанот означи сериозен раскол во владејачката номенклатура на Југославија. Претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, никогаш не ја призна победата на Ѓукановиќ, која ја доведе сојузната држава во состојба на провизоризам, која опстојуваше откако Милошевиќ ја напушти функцијата во октомври 2000 година.
1999.- Во селото Рачак во Косово беа пронајдени телата на 45 Албанци, а српските безбедносни сили беа обвинети за нивно убиство. Иако експертизата на финските патолози ангажирани од Европската унија не докажа дека станува збор за масакр на цивили, овој настан имаше одлучувачко влијание врз одлуката за бомбардирање на Југославија во 1999 година од страна на НАТО.
2000.- Жељко Ражнатовиќ Аркан, водач на паравоените единици во војните во поранешна Југославија и водач на Српската партија за единство, е убиен во хотелот Интерконтинентал во Белград. Ражнатовиќ беше обвинет пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг.
2001 – Сенатот на Камбоџа усвои закон за основање на трибунал составен од камбоџански и меѓународни судии за да им се суди на водачите на Црвените Кмери за злосторства извршени за време на нивното владеење од 1975 до 1979 година, кога околу 1,7 милиони Камбоџанци умреле од глад, болест или убиства.
2001.- Умре Лео Маркс, главен криптограф на британските специјални сили за време на Втората светска војна, кој ги спаси животите на многу тајни агенти со подобрување на безбедноста на воените шифри.
2002.- Хрватите одбележаа 10 години од меѓународното признавање на независноста на нивната земја, изразувајќи жалење за крвопролевањето за време на војните во 1990-тите, но и убедување дека со право се отцепиле од Југославија.
2004.- Банкнотите со ликот на поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин престанаа да се користат како платежно средство во Ирак. Новата официјална валута во таа земја стана американскиот долар.
2006.- Умре кувајтскиот емир Шеик Џабер Ал Сабах. За нов шеф на државата е назначен престолонаследникот шеикот Саад Ал Абдула Ал Сабах.
2006 – Д-р Мишел Бачелет, социјалист и поранешен политички затвореник, победи на претседателските избори во Чиле и стана првиот претседател на земјата.
2010.- Умре американскиот фотограф Денис Сток, познат по фотографиите на холивудските ѕвезди и џез музичари. Серијата фотографии на легендарниот актер Џејмс Дин е едно од неговите најпознати дела.
2011.- Умре Сузана Јорк, британска актерка и една од најпознатите ѕвезди од 1960-тите. Таа стекна меѓународна слава глумејќи во голем број класични филмови како „Човек на сите времиња“ и „Коњите убиваат, не убиваат“.
2019 година – Меѓународниот кривичен суд во Хаг го ослободи поранешниот претседател на Брегот на Слоновата Коска, Лоран Гбагбо од обвиненијата за злосторства против човештвото и нареди негово ослободување.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп20 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево23 часа
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Кичево6 часа
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Македонија9 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија1 ден
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот