Следете не

На денешен ден

Рубрика: На денешен ден (15 јануари)

Објавено пред

на

1535.- Англискиот крал Хенри VIII ја презеде врховната власт над црквата според повелбата претходно усвоена од англискиот парламент (Акт за надмоќ).

1559.- Елизабет Тудор, ќерка на Хенри VIII и Болејн, е крунисана во Вестминстерската катедрала во Лондон како Елизабета I, една од најважните владетели во англиската историја. Таа се искачи на тронот по смртта на кралицата Марија I.

1582.- Полска и Русија со посредство на папата Григориј XIII потпишаа мировен договор со кој Русија го загуби пристапот до Балтичкото Море.

1804.- Јаничарските старешини, дахиите, кои во 1801 година ја узурпирале власта во белградскиот пашалук, го започнале „колењето на кнезовите“ во обид да го спречат бунтот на српскиот народ. Тие со измама заробија и погубија околу 70 од најистакнатите српски кнезови, истакнати луѓе и свештенство, меѓу кои и Алекса Ненадовиќ, Илија Бирчанин, Хаџи-Руви и Хаџи-Џеро. Овој трагичен настан го забрза избувнувањето на Првото српско востание.

1906.- Роден е грчкиот бродосопственик Аристотел Оназис, еден од првите бродари во светот кој почнал да гради танкери за нафта, на кои собрал огромно богатство. Тој е познат и по долгогодишната љубовна врска со познатата оперска пејачка Марија Калас и по бракот со Жаклин Кенеди, вдовицата на поранешниот американски претседател Џон Кенеди, кој беше убиен во Далас во 1963 година.

1908.- Роден е Едвард Телер, американски физичар со унгарско потекло. Работел во атомската лабораторија во Лос Аламос и се смета за пронаоѓач на американската хидрогенска бомба.

1910.- Француско Конго стана дел од француската Екваторијална Африка.

1912.- За време на италијанско-турската војна (1911-1912), за првпат од авион се фрлени пропагандни летоци.

1918.- Роден е Гамал Абдел Насер, претседател на Египет од 1956 година до неговата смрт во 1970 година, основач на модерен Египет и еден од основачите на Движењето на неврзаните. Тој беше еден од водачите на заговорната организација „Слободни офицери“ и иницијатор на државниот удар во јули 1952 година со кој беше соборен кралот Фарук I (Фарук). Тој ја национализира Суецката компанија во 1956 година.

1919.- Германските водачи Роза Луксембург и Карл Либкнехт беа убиени во Берлин по неуспешното востание.

1929.- Роден е американскиот баптистички свештеник Мартин Лутер, активист за граѓански права. Во борбата за еднаквост на црнците во Соединетите Држави, тој ги користеше методите на Ганди на ненасилство и граѓанска непослушност. Убиен е на 4 април 1968 година во Мемфис, во пресрет на промоцијата „Кампања на сиромашните“, која ја започна на почетокот на истата година. Добитник е на Нобеловата награда за мир во 1964 година.

1943.- Американските трупи ги турнаа Јапонците од пацифичкиот остров Гвадалканал за време на Втората светска војна, со што го запреа нивното напредување кон Австралија.

1971.- Претседателите на Египет и Президиумот на Врховниот Совет на СССР, Анвар ел Садат и Николај Подгорни ја отворија браната Асуа на Нил. Работите на тој капитален објект на хидроенергетскиот и мелиоративниот систем траеја 11 години.

1973.- Израелскиот премиер Голда Меир разговараше со папата Павле VI во Ватикан, кој рече дека го поддржува меѓународниот статус на Ерусалим. Тоа беше прва средба на премиер на една еврејска држава со поглаварот на Римокатоличката црква.

1992.- Европската унија ги призна поранешните југословенски републики Словенија и Хрватска како независни држави.

1993.- Наредена е американска поморска блокада на Хаити, велејќи дека бранот бегалци од земјата може да доведе до „масовна загуба на животи на море“.

1998.- Инаугурацијата на Мило Ѓукановиќ како црногорски претседател предизвика насилни протести на приврзаниците на поранешниот претседател Момир Булатовиќ, водач на струјата Промилошевиќ во Црна Гора. Настанот означи сериозен раскол во владејачката номенклатура на Југославија. Претседателот на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, никогаш не ја призна победата на Ѓукановиќ, која ја доведе сојузната држава во состојба на провизоризам, која опстојуваше откако Милошевиќ ја напушти функцијата во октомври 2000 година.

1999.- Во селото Рачак во Косово беа пронајдени телата на 45 Албанци, а српските безбедносни сили беа обвинети за нивно убиство. Иако експертизата на финските патолози ангажирани од Европската унија не докажа дека станува збор за масакр на цивили, овој настан имаше одлучувачко влијание врз одлуката за бомбардирање на Југославија во 1999 година од страна на НАТО.

2000.- Жељко Ражнатовиќ Аркан, водач на паравоените единици во војните во поранешна Југославија и водач на Српската партија за единство, е убиен во хотелот Интерконтинентал во Белград. Ражнатовиќ беше обвинет пред Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг.

2001 – Сенатот на Камбоџа усвои закон за основање на трибунал составен од камбоџански и меѓународни судии за да им се суди на водачите на Црвените Кмери за злосторства извршени за време на нивното владеење од 1975 до 1979 година, кога околу 1,7 милиони Камбоџанци умреле од глад, болест или убиства.

2001.- Умре Лео Маркс, главен криптограф на британските специјални сили за време на Втората светска војна, кој ги спаси животите на многу тајни агенти со подобрување на безбедноста на воените шифри.

2002.- Хрватите одбележаа 10 години од меѓународното признавање на независноста на нивната земја, изразувајќи жалење за крвопролевањето за време на војните во 1990-тите, но и убедување дека со право се отцепиле од Југославија.

2004.- Банкнотите со ликот на поранешниот ирачки претседател Садам Хусеин престанаа да се користат како платежно средство во Ирак. Новата официјална валута во таа земја стана американскиот долар.

2006.- Умре кувајтскиот емир Шеик Џабер Ал Сабах. За нов шеф на државата е назначен престолонаследникот шеикот Саад Ал Абдула Ал Сабах.

2006 – Д-р Мишел Бачелет, социјалист и поранешен политички затвореник, победи на претседателските избори во Чиле и стана првиот претседател на земјата.

2010.- Умре американскиот фотограф Денис Сток, познат по фотографиите на холивудските ѕвезди и џез музичари. Серијата фотографии на легендарниот актер Џејмс Дин е едно од неговите најпознати дела.

2011.- Умре Сузана Јорк, британска актерка и една од најпознатите ѕвезди од 1960-тите. Таа стекна меѓународна слава глумејќи во голем број класични филмови како „Човек на сите времиња“ и „Коњите убиваат, не убиваат“.

2019 година – Меѓународниот кривичен суд во Хаг го ослободи поранешниот претседател на Брегот на Слоновата Коска, Лоран Гбагбо од обвиненијата за злосторства против човештвото и нареди негово ослободување.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден: 19 август

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

⚔️ Империјализам и воени конфликти

  • 14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.

  • 636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.

  • 1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.

  • 1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.


🧠 Наука и техника

  • 1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.

  • 1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.

  • 1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.


🎭 Култура и уметност

  • 1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.

  • 1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.

  • 1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.

  • 2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.


🌍 Политички превирања и државни удари

  • 1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.

  • 1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.

  • 2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.


✈️ Технологија и летови

  • 1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.

  • 1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден: 14 август

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Историски битки и политички настани

  • 1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.

  • 1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.

  • 1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.

  • 1941Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.

  • 1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.

  • 1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.

  • 2015САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.


⚔️ Воени конфликти и кризи

  • 1900 – Крај на Боксерската буна.

  • 1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.

  • 2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.

  • 2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.


🧪 Наука и технологија

  • 1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.

  • 1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.

  • 1893Франција воведува први регистарски таблички.


🧍‍♂️ Значајни личности (родени/починати)

  • 1777 – Ерстед (научник)

  • 1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.

  • 1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.

  • 2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.

  • 2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.

  • 2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.


🌍 Катастрофи и трагедии

  • 2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).

  • 2017Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).

  • 2018Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).

  • 2021Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).

  • 2022Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Lucian Alexe @ Unsplash.com

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🌍 Историски настани:

  • 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
  • 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
  • 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
  • 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
  • 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
  • 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.

🕊 Политика и конфликти:

  • 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
  • 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
  • 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
  • 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.

🎭 Култура, наука и општество:

  • 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
  • 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
  • 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
  • 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.

🎸 Музика и поп култура:

  • 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп8 часа

Хороскоп за четврток (21 август)

ОВЕН Денес ќе бидете стимулирани на различни начини. Ќе бидете фасцинирани од се што блеска, па внимавајте да не ги...

Кичево16 часа

Непланиран времен прекин на електрична енергија во кичевските села Вранештица, Цер, Кладник и околината

Од „ЕВН Дистрибуција“ информираат дека има непланиран дефект на електрична енергија во кичевските села Вранештица, Цер, Кладник и околината. Веројатно...

Спорт19 часа

Фудбалската репрезентација на Македонија до 16 години убедливо ја победи Црна Гора на пријателскиот меч одигран вчера на „Билјанини Извори“ во Охрид

Македонската фудбалска репрезентација до 16 години забележа убедлива победа од 3:0 против селекцијата на Црна Гора на пријателскиот натпревар кој...

Македонија19 часа

УЈП: Фирми во Македонија не исплатиле плати и придонеси на своите вработени

Голем број компании не ги испочитуваа законските обврски за јули. УЈП испрати опомени. Според податоците на Управата за јавни приходи...

Кичево20 часа

Претставници од КУД „Бисер“ – Кичево се натпреваруваат за најубава народна носија на фестивалот во Полска, да им дадеме македонска поддршка

Меѓународниот фестивал на фолклорот на планинските предели кој се одржува во Закопане во срцето на Полските Карпати, на платото во...

Храна20 часа

Направете домашен кечап – без хемикалии и адитиви

Кечапот е еден од најчестите додатоци на трпезата – совршено се комбинира со помфрит, бургери, печени компири и многу други...

Магазин20 часа

Серијата Xiaomi 16 носи големи промени и два Pro модели

Премиум серијата паметни телефони на Xiaomi досега секогаш се состоеше од три модели – основен, Pro и Ultra. Првите два...

Магазин20 часа

Кога треба да ги замените HDMI каблите?

HDMI 2.1 носи значителни предности во однос на HDMI 2.0 – поголема брзина, подобар звук и можност за 4K на...

Lifestyle20 часа

Зошто е корисно да испиеме чаша вода веднаш по будењето?

Водата е најважниот извор на живот и сочинува околу 60% од нашето тело. Редовната хидратација е клучна за добро здравје,...

Македонија21 час

(ФОТО) Претрес во Штип, пронајдени оружје и муниција, приведени три лица

На 19.08.2025 во 18:30 часот во Штип, полициски службеници од отсекот за недозволена трговија со дрога и оружје при СВР...

НАЈЧИТАНИ