На денешен ден
Рубрика: На денешен ден – 16 март

1521.- Португалскиот морепловец Фернао де Магелан (Магелан) пристигнал на Филипините, каде што починал во конфликт со домородците на крајот на април. По три години пловење низ светот, во 1522 година, од петте бродови на неговата експедиција, само „Викторија“ се врати во Шпанија со 18 членови на екипажот. Тоа патување го означи првото обиколување на Земјата.
1792.- Шведскиот крал Густав III бил смртно ранет за време на маскенбал во „Кралската опера“ во Стокхолм. Тој почина на 29 март. Тој атентат бил инспирација на Верди за операта „Маскенбал“.
1827.- Во Њујорк беше објавен Freedom’s Journal, првиот американски весник за црнците.
1851.- Шпанија склучила договор со Ватикан, според кој римокатолицизмот станал единствена религија во Шпанија, а образованието и печатот биле ставени под контрола на црквата.
1861.- Во Виена почна да излегува дневниот весник „Ост унд запад“. Трудот го започнал и уредувал Имбро Игњатијевиќ Ткалац од Карловац, а го поддржале српскиот принц Михаило Обреновиќ и епископот Јосип Јурај Штросмајер.
1926.- Американскиот физичар Роберт Годард (Годард) го изврши првото успешно лансирање на ракета на течно гориво. Ракетата достигна растојание од 56 метри за 2,5 секунди.
1930.- Умре шпанскиот генерал Мигел Примо де Ривера и Орбанеја (Miguel, y Orbaneja), воен диктатор на Шпанија од септември 1923 до јануари 1930 година, кога поднесе оставка откако ја изгуби поддршката од армијата.
1934.- Во Рим беше потпишан италијанско-унгарско-австрискиот протокол, со кој беше формиран „Дунавскиот блок“ против „Малата Антанта“ од Чехословачка, Романија и Југославија.
1935.- Хитлер издал декрет со кој германската армија ѝ обезбедила 500.000 вооружени војници. Притоа, тој целосно го отфрли Версајскиот договор склучен по Првата светска војна, кој на Германија и дозволи само 100.000 луѓе под оружје.
1953.- Јосип Броз Тито пристигна во Велика Британија, што беше прва посета на шефот на југословенската држава на западна земја по Втората светска војна.
1967.- Во загрепскиот весник „Вјесник“ објавена е „Декларацијата за името и положбата на хрватскиот јазик“, која била поддржана од Матица хрватска, Друштвото на хрватските писатели и 16 други институции и организации. На растечкиот хрватски национализам, олицетворен во овој документ, беше одговорено во „Предлогот за размислување на Друштвото на писателите на Србија“, кој го потпишаа 42 српски писатели.
1968.- За време на Виетнамската војна, американски војници масакрираа најмалку 100 цивили во селото Мој Лаи.
1978.- Припадниците на терористичката организација „Црвени бригади“ во Рим го киднапираа познатиот италијански политичар и поранешен премиер Алдо Мора, барајќи ослободување на уапсените членови на нивната организација. Терористите го држеле Мора во заробеништво до мај 1978 година, а потоа го убиле.
1978.- Повеќе од 250.000 тони нафта се излеале во близина на Портсал, Франција по несреќата на Амоко Кадиз.
1985.- Американскиот новинар Тери Андерсон (Тери) беше киднапиран во Бејрут. Ослободен е на 4 декември 1991 година, по речиси седум години затвор.
1988.- Ирачките власти употребија хемиско оружје за да убијат околу 5.000 курдски цивили во градот Халабџа, на северот на земјата. Во текот на таа година армијата на ирачкиот претседател Садам Хусеин изврши осум воени операции во тој дел на Ирак.
1998.- Ватикан изрази жалење што некои членови на Римокатоличката црква не направиле доволно за да им помогнат на Евреите прогонувани од нацистите за време на Втората светска војна, но ги отфрли барањата да се осуди однесувањето на тогашниот папа Пие XII.
1999.- Сите 20 членови на Европската комисија, највисокото извршно тело на Европската унија, поднесоа оставка поради обвинувањата за измама, корупција и финансиско лошо управување. Ова беа први оставки од формирањето на тоа тело во 1958 година.
2002.- Почина познатиот филмски и театарски актер Данило Бата Стојковиќ (Професионалецот, Црниот бомбаш, Маратонците го трчаат почесниот круг, Измамно лето 68, Последниот круг во Монца, Кој пее таму, Балканскиот шпион…)
2004.- Хрватскиот премиер Иво Санадер го посети Јасеновац. Тој положи венец на обновениот споменик и им оддаде почит на жртвите во усташкиот концентрационен логор од ерата на Независна Држава Хрватска (НДХ), кој беше таму од 1941 до 1945 година.
2005.- По 18 години присуство во Либан, сириските воени разузнавачи го напуштија Бејрут.
2014.- Со присуство на Русија, на Крим се одржа референдум на кој 96,6 отсто од граѓаните се изјаснија за приклучување кон Русија. Еден ден подоцна, Парламентот на Крим гласаше за припојување на полуостровот кон Русија, национализирање на имотот на украинската држава во тој регион и ја прогласи рубљата за официјална валута на Крим.
2017 година – Британската кралица Елизабета Втора го потврди законот со кој се овластува Владата да иницира преговори за повлекување на Велика Британија од Европската унија, со што и овозможи на премиерката Тереза Меј во секое време да го активира членот 50 од Лисабонскиот договор и да започне преговори за напуштање на Унијата. .
2020 – Во Србија е воведена вонредна состојба поради пандемијата на корона вирусот, затворени се образовните институции, границите и движењето на лица постари од 65 години. На граѓаните им беше препорачано да се самоизолираат, без собири, посети и излегување од дома без итна потреба.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🔱 Средновековие и рана модерна ера
-
1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.
-
1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.
-
1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.
⚔️ Војни и револуции
-
1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.
-
1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.
-
1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.
-
1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.
-
1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.
🎓 Култура, наука и уметност
-
1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.
-
1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).
-
1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.
-
1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.
-
1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.
Политика и општество
-
1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.
-
1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.
-
1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.
-
1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.
-
2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.
🕯️ Смрт на значајни личности
-
1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.
-
1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.
-
2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.
-
2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.
-
2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.
⚖️ Судски и правни настани
-
2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.
-
2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.
🌍 Современи конфликти и трагедии
-
1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.
-
2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.
-
2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.
-
2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (24 јуни)
-
Хороскоп10 часа
Хороскоп за четврток (26 јуни)
-
Кичево14 часа
(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен
-
Lifestyle21 час
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате
-
Магазин2 дена
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Магазин2 дена
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Спорт1 ден
Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму
-
Lifestyle19 часа
Како да го разладите домот без клима: Три едноставни трикови