На денешен ден
Рубрика „На денешен ден“ – 21 мај

1471 година – Роден е германскиот сликар и гравурач Албрехт Дуерер, еден од најголемите мајстори во ренесансата. Направил портрети со голема уметничка и документарна вредност и извонредни гравури во дрво и бакар, кои се карактеризираат со прецизен цртеж („Апокалипса“, „Голема страст“, „Lifeивотот на Богородица“).
1471 година – англискиот крал Хенри Шести, последниот монарх од Ланкастер, соборен во династичка борба („Војна на двете рози“), беше убиен во лондонскиот затвор Тауер. Неговиот лик го инспирираше Шекспир за драмата „Хенри Шести“. Престолот го презеде Едвард IV.
1502 година – Португалците го откриле ненаселениот остров Света Елена во Јужниот Атлантик.
1527 година – Роден е шпанскиот крал Фелипе Втори (1556-98), син и наследник на Чарлс В. Политиката на фанатичен католицизам предизвикува бунт во Холандија што води кон нејзина независност.
1639 година – почина италијанскиот филозоф Томасо Кампанела, поборник на утописката филозофија. Обвинет за ширење еретичка наука, тој беше осуден во 1599 година на доживотен затвор. Тој беше ослободен по 27 години на интервенција на папата Урбан VIII. Својот идеал за државата го опиша во делото „Град на сонцето“, кое стана учебник по утописка филозофија.
1844.- Роден е францускиот сликар Анри Русо Ле Дуаниер, првиот наивен сликар што влегол во Лувр.
1845 година – Роден е актерот Тоша Јовановиќ, член на Националниот театар во Загреб и на Националниот театар во Белград, еден од најголемите српски актери во 19 век.
1860 година – Роден е холандскиот лекар Вилем Еинтовен, основач на електрокардиографија и добитник на Нобеловата награда за медицина во 1924 година.
1894 година – Кралот на Србија, Александар Обреновиќ, го укина либералниот устав од 1888 година и го врати уставот од 1869 година.
1895 година – почина австрискиот композитор и диригент Франц фон Супе, автор на популарни оперети („Лесна коњаница“, „Бокао“, „Убава галатеја“, „Фатиница“).
1904 година – Во Париз е основана Светската фудбалска федерација (ФИФА).
1921 година – Роден е рускиот нуклеарен физичар Андреј Сахаров, борец за политички слободи и човекови права, добитник на Нобелова награда за мир во 1975 година. Како непомирлив противник на советскиот режим, тој беше прогонет во 1980 година од Москва во Горки, каде остана до 1986 година.
1927 година – Американскиот пилот Чарлс Линдберг стана првиот човек што го преминал Атлантикот. Летот од Newујорк до Париз траеше 33 часа и 29 минути. Истиот ден во 1932 година, Амелија Ерхарт е првата жена што го преминала Атлантскиот океан.
1935 година – умре холандскиот ботаничар Уго де Врис, основач на експериментална генетика.
1935 година – Умре американскиот пацифист и социјален реформатор Janeејн Адамс, добитник на Нобеловата награда за мир во 1931 година.
1945 година – Сирија и Либан ги прекинаа преговорите со Франција и побараа целосна независност.
1967. година – Повеќе од 300 лица загинаа во пожар во стоковна куќа во Брисел.
1969 година – Сирхан Сирхан, кој го уби Роберт Кенеди, брат на американскиот претседател Johnон Кенеди, исто така убиен во 1968 година, е осуден на смрт. Казната подоцна беше заменета со доживотен затвор.
1981 година – Социјалистот Франсоа Митеран стана претседател на Франција, а Пјер Марој стана премиер.
1982 година – британските трупи слетаа на Фокландските острови (Малвинас), окупирани од Аргентина, во најголемата воена операција во Лондон од кризата во Суец во 1956 година.
1989 година – кинески студенти кои го окупираа централниот плоштад Тјенанмен во Пекинг во потрага по реформи го отфрлија барањето на владата за растерување.
1991 година – Поранешниот индиски премиер, Раџив Ганди, беше убиен од бомба скриена во букет цвеќе за време на митинг во јужната индиска држава Тамил Наду, во близина на градот Мадрас.
1991 година – Етиопскиот диктатор Менгисту Хаиле Маријам е симнат од власт по 14 години во егзил и заминува во егзил.
1992 година – Сенатот на САД донесе закон со кој на СР Југославија ying се одбива каква било помош од САД за учество во конфликтите во поранешните југословенски републики.
1993 година – Сенатот во Венецуела го суспендираше претседателот Карлос Андрез Перез под обвинение за корупција.
1996 година – Ферибот на Танзанија потона на езерото Викторија во источна Африка, спасувајќи само 114 од илјада луѓе.
1997 година – Полска и Украина потпишаа договор за помирување со кој формално се стави крај на вековното непријателство.
1998 година – Под силен притисок од масовните демонстрации, индонезискиот претседател Сухарто поднесе оставка по 32 години диктаторско владеење.
2001 година – Советот за безбедност на ООН објави дека реката Конго е повторно отворена по двегодишна војна. Затворањето на реката предизвика недостиг на храна и лекови за милиони жители на земјата.
2002 година – Државниот секретар на САД Колин Пауел објави дека Соединетите држави одлучија да ја деблокираат економската помош за СР Југославија.
2003 година – Земјотрес со јачина од 6,7 степени според Рихтеровата скала го потресе главниот град на Алжир и околината, при што загинаа 2.241 лице и беа повредени 10.243.
2006 година – Мнозинството граѓани на Црна Гора гласаа на референдум за независност на нивната земја. Во согласност со Уставната повелба на Србија и Црна Гора, Србија го наследи правото на меѓународна субјективност, место во ООН и други меѓународни организации.
2008 година – Генералниот секретар на ООН Бан Ки-мун го посети Мјанмар, претходно погоден од циклон и се согласи со воените власти да ги отворат границите на земјата за меѓународна помош. Циклонот Наргис уби 78 000 луѓе, а 56 000 исчезнаа.
2013 година – Еден од основачите на рок-групата Дорс, клавијатуристот Реј Манзарек, почина на 75-годишна возраст во Германија.
2015 година – Екстремистите од „Исламска држава“ ја презедоа контролата над археолошкиот локалитет во Палмира, само неколку часа по заземањето на градот во централна Сирија. Фотографиите од бомбардирањето на храмот Бал Шамин, зграда стара 2.000 години, беа објавени на 25 август.
2018 година – Никола Мадуро освои нов шестгодишен претседателски мандат на изборите во Венецуела, кои беа бојкотирани од опозицијата. Четиринаесет земји собрани во групата Лима ги повлекоа своите амбасадори од Венецуела поради изборните резултати чиј легитимитет не го признаваат.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (29 јуни)
-
Временска прогноза2 дена
Викенд метео вести: Еве какво време ни претстои денес и утре
-
Кичево6 часа
(ФОТО) Се запали дива депонија покрај пат кај с.Пополжани, интервенираше ТППЕ Кичево
-
Скопје14 часа
Во Скопје посебен режим на сообраќај за утре и задутре
-
Магазин2 дена
iOS 26: Ова се iPhone моделите што добиваат надградба
-
Lifestyle2 дена
Кајгана како од хотел: кремаста, богата и совршена со еден едноставен трик
-
Магазин2 дена
Крај на една ера: Microsoft се збогува со „Blue Screen of Death“
-
Хороскоп1 час
Хороскоп за понеделник (30 јули)