Свет
Сè што треба да знаете за мисијата Artemis 1 која полетува денес

Како што веќе напишавме, Artemis 1 е пробен лет за новата ракета на NАSА Space Launch System (SLS) и вселенското летало Orion. Идејата е дека ако оваа и Artemis 2 (мисија со екипаж) бидат успешни, Artemis 3 во 2025 година треба да биде мисијата што повторно ќе испрати човек на Месечината по повеќе од 50 години.
Artemis 3 би требало да биде една од многуте мисии кои НАСА ги подготвува и кои би требало да ни помогнат да разбереме повеќе за природниот сателит на нашата планета.
Кога се лансира Artemis 1 и како можете да го гледате?
Подигнувањето на Artemis 1 е закажано за 14:33 часот по наше време и ракетата ќе полета од вселенскиот центар Кенеди. Лансирањето може да се гледа преку официјалниот пренос на YouTube подолу.
Доколку лансирањето биде откажано поради некоја причина, НАСА има уште два закажани датуми: 2 и 5 септември.
Што е Артемида?
Artemis е програма на NASA за посета на Месечината во 21 век. Artemis ќе вклучи серија прелетувања на Месечината без екипаж, а потоа со екипаж, што ќе кулминира со првото човечко слетување на Месечината во 2025 година. NASA потоа планира мисии со екипаж на површината на Месечината еднаш годишно до крајот на деценијата, градејќи вселенска станица во лунарната орбита и база на лунарниот Јужен Пол каде астронаутите ќе ги тестираат технологиите и вештините неопходни за долгорочната мисија на НАСА. цел – мисија со екипаж на Марс во раните 2040-ти.
Што е SLS?
Системот за вселенско лансирање на НАСА е најголемата ракета што е конструирана по ракетата Saturn V наменета за програмата Apollo. Во својата сегашна конфигурација позната како Blok 1, SLS се состои од течен погон на јадрото на водород-кислород со два цврсти ракетни засилувачи поставени на страните што потсетуваат на вселенскиот шатл, кои заедно се способни да произведат 15% поголем потисок од Saturn V. Доколку биде успешно лансирана денес, SLS ќе биде најмоќната ракета досега. Заедно со вселенското летало Orion на врвот, SLS е висок точно 98 метри и може да подигне повеќе од 90 тони во ниската орбита на Земјата. Заедно со горната етапа SLS Block 1, позната како Cryogenic Propulsion Transition Stage, системот за лансирање може да испорача 27 тони носивост до Месечината.
Што е Orion?
Орион е вселенското летало Локхид-Мартин избрано од НАСА за враќање на астронаутите на Месечината за програмата Artemis. На многу начини, наликува на вселенската капсула Apollo од 1960-тите и 70-тите, но е малку попространа – може да собере четири астронаути, во споредба со тројцата што ги носеше Apollo – и има многу помодерна компјутерска и навигациска технологија.
Како капсулата Apollo, Orion носи топлински штит за да го забави преку триење при повторното влегување во атмосферата на Земјата, и ќе користи падобрани за да го забави пред да падне во Тихиот Океан.
Што е мисијата Artemis 1?
Artemis 1 е првиот пробен лет за SLS и Orion, и клучен тест за да се осигура дека сите системи за ракети и вселенски летала ќе функционираат правилно во вселената пред првите луѓе да се качат на Artemis II следната година. Artemis 1 е 42-дневна мисија во која SLS ќе го лансира Орион на Месечината. По прелетувањето кое ќе го однесе вселенското летало до 62 милји од површината на Месечината, Orion ќе влезе во широка орбита околу Месечината шест дена за да собира податоци за летот. Леталото ќе носи и три кукли кои ќе се користат за собирање податоци за тоа како летот може да влијае на телата и здравјето на астронаутите во мисиите Artemis 2 и 3.
Најважниот елемент на мисијата ќе дојде на крајот, кога Orion повторно ќе влезе во атмосферата на Земјата со брзина од 32 пати поголема од брзината на звукот и за прв пат ќе го стави својот топлински штит на тест. Според претставници на НАСА, тоа е приоритет број еден за мисијата.
„Ова е аблативен топлински штит и единствениот начин на кој можете да го тестирате е да го извадите и да го пуштите да влезе на 32 мах“, рече администраторот Нелсон за време на прес-конференцијата на 3 август. „Orion ќе се врати дома побрзо и пожешко од кое било вселенско летало досега“.
По успорувањето, падобраните на леталото Orion ќе го втурнат во водите на Тихиот Океан во близина на брегот на Долна Калифорнија со брзина од околу 30 километри на час.
Свет
Најголемото парче од планетата Марс на Земјата продадено преку аукција за рекордни 5,3 милиони долари!

Најголемиот досега познат марсовски метеорит што стигнал до Земјата е продаден на аукција во Њујорк за импресивни 5,3 милиони долари. Оваа вонземска карпа, тешка 25 килограми, била откриена минатата година во пустината Сахара во Нигер. Научниците сметаат дека парчето било исфрлено од Марс по силен удар со астероид.
Метеоритот, означен како NWA 16788, е околу 70% поголем од кој било друг познат метеорит од Марс. Неговите димензии изнесуваат приближно 38 x 28 x 15 сантиметри, а пред да биде продаден, бил изложен во Италијанската вселенска агенција во Рим.
Иако почетната проценка на вредноста се движела помеѓу 2 и 4 милиони долари, интересот кај купувачите нагло пораснал, па по неколку понуди, цената достигнала 5,3 милиони долари. Името на купувачот останува непознато.
На Земјата постојат помалку од 400 потврдени примероци од Марс, а овој метеорит самостојно претставува околу 7% од вкупниот познат марсовски материјал. Ваквите примероци се од огромна научна и културна вредност и служат како потсетник за поврзаноста на нашата планета со останатите небески тела – дури и кога тие доаѓаат од 225 милиони километри далечина.
Извор: kosmickiglasnik.rs
Свет
Маск: „SpaceX“ нема да го повлече својот вселенски брод „Dragon“

Илон Маск објави дека неговата ракетна компанија SpaceX нема да го повлече својот вселенски брод „Драгон“. Иако само неколку часа претходно тој изјави спротивното, дека авионот ќе биде повлечен од оперативна употреба.
Оваа ненадејна промена на ставот доаѓа во време на ескалација на јавниот конфликт меѓу Маск и претседателот на САД, Доналд Трамп. Конфликтот се засили во последните денови со размена на остри коментари на социјалните мрежи и изјави во медиумите.
Маск не ги објасни детално причините поради кои одлучил да ја промени претходната одлука. Сепак, постојат шпекулации од кругови блиски до компанијата дека моменталната политичка ситуација и потенцијалното влијание врз договорите со американската влада би можеле да играат клучна улога.
Вселенскиот брод „Драгон“, кој се користи за транспорт на товар и астронаути до Меѓународната вселенска станица, останува дел од вселенската програма на „Спејс Екс“.
Извор: phys.org
Свет
Ноќеска во Грција регистриран земјотрес со јачина од 5 степени според Рихтеровата скала

Во раните утрински часови, во 3:06 по локално време, во областа на Коринтскиот Залив во Грција бил забележан земјотрес со јачина од 5 степени според Рихтеровата скала, информира Атинскиот геодинамички институт.
Според информациите од институтот, епицентарот се наоѓал на 13 километри југоисточно од градот Галаксиди, а потресот бил на длабочина од 13,5 километри.
Коринтскиот Залив е познат како подрачје со висока сеизмичка активност, каде често се случуваат земјотреси, пишува „Катимерини“.
On 2025-05-27, at 00:06:31 (UTC), there was an earthquake around 13 km S of Antikyra, Greece. The depth of the hypocenter is about 10.0km, and the magnitude of the earthquake is estimated to be about 5.0.https://t.co/hFZ2S358qV pic.twitter.com/9qHxtoNxGu
— World EQ Locator (@WorldEQLocator) May 27, 2025
-
Кичево1 ден
(ГАЛЕРИЈА) Музичките имиња од Кичево го исполнија плоштадот до последно место, во првата музичка манифестација, вечерва финале од дводневниот спектакл „Кичевчани пеат за Кичево“
-
Кичево2 дена
Ќе имаме по свежо време, но во Кичево вечерва епицентарот ќе биде на градскиот плоштад!
-
Хороскоп1 ден
Месечен Хороскоп (август)
-
Хороскоп5 часа
Празничен Хороскоп (2 август)
-
Култура5 часа
122 години „Илинден“ – Честит именден на сите кои го носат името Илија, Илчо, Илинка, Илина, Иле…
-
Мобилни уреди11 часа
Се чини дека 5000 mAh батерија на современите телефони не е доволна